Αγαπητοί φίλοι και φίλες,
Σας καλωσορίζω στη φετινή συνάντησή μας. Το έχουμε συνήθειο, χρόνια τώρα, κάθε χρόνο να συναντιόμαστε να κάνουμε έναν πολιτικό απολογισμό μαζί. Ίσως δεν το προγραμματίσαμε σωστά. Έχουμε πολύ κόσμο απέξω από την αίθουσα και θα τους ζητήσω συγνώμη. Νομίζω ότι έχουν βάλει ένα μεγάφωνο και θα μας ακούνε και αυτοί.
Όπως ξέρετε, εδώ και μερικά χρόνια, έχουμε πάντα ανάμεσά μας και αντιπροσώπους από την Ομοσπονδία των Κωφών. Δώσαμε μάχες μαζί στο παρελθόν και καταφέραμε τελικά να περάσουμε ένα σημαντικό νόμο στη Βουλή που καθιερώνει τη νοηματική γλώσσα ως επίσημη γλώσσα στα σχολεία.
Αν το είχα σκεφτεί τότε, μπορεί ίσως να είχαμε περάσει και την αγγλική ως δεύτερη επίσημη γλώσσα, οπότε εδώ θα είχαμε και αγγλόφωνους ΠΑΣΟΚους!
Αγαπητοί φίλοι και φίλες,
Σήμερα μας τιμούν με την παρουσία τους αγαπητοί συνάδελφοι βουλευτές και τέως βουλευτές. Θέλω να τους ευχαριστήσω ιδιαίτερα για την παρουσία τους σήμερα και θα μου επιτρέψουν να μην τους αναφέρω έναν-έναν χωριστά, αλλά θα μου επιτρέψετε μία μόνον εξαίρεση: Να χαιρετήσω τον υποψήφιο Δήμαρχο στην Αθήνα, τον Χρήστο Παπουτσή, και να σημειώσω επίσης την παρουσία του καλού φίλου, του δικού μας του χώρου, του Δημήτρη Μπέη, που κάθεται δίπλα του. Είναι καλός οιωνός νομίζω ότι συστεγάζονται σήμερα το βράδυ σε αυτή την εκδήλωση και ελπίζω ότι η μία συνάντηση θα είναι ένας καλύτερος οιωνός για τη νίκη την προοπτική της προοδευτικής παράταξης στην Τοπική Αυτοδιοίκηση!
Αγαπητοί φίλοι και φίλες,
Η θύμησή μου σήμερα πάει πίσω στα περασμένα χρόνια. Συναντηθήκαμε μαζί σε εποχές θριάμβου και νίκης, γεμάτοι ικανοποίηση ότι οι αγώνες μας δικαιώθηκαν, με ενθουσιασμό και με υψηλές προσδοκίες για την προοπτική της παράταξής μας. Και συναντηθήκαμε πάλι σε χρόνους χαλεπούς, πάντα όμως με αγωνιστικότητα, με βαθιά πίστη στο όραμά μας, με βαθιά συνείδηση στην ιστορική αποστολή του ΠΑΣΟΚ. Δεν διστάσαμε τότε – όπως δεν θα διστάσουμε ποτέ – να αναγνωρίσουμε τα λάθη μας και να καυτηριάσουμε τις παραλείψεις μας. Όχι από καμία διάθεση στείρας κριτικής, αλλά από μία αγωνία για το μέλλον της παράταξής μας. Από μία προσπάθεια να συμβάλουμε στη διορθωτική πορεία, για να βρούμε το σωστό δρόμο και τη μεγάλη μας προοπτική.
Φέτος, συναντιόμαστε σε μία ιδιαίτερα δύσκολη συγκυρία. Ο πρώτος πολίτης της χώρας, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ο κ. Στεφανόπουλος, προ ημερών μας είπε ότι υπάρχει ατμόσφαιρα δυσωδίας στην πολιτική ζωή του τόπου και ότι όλοι μας δεν κάνουμε το καθήκον μας όπως επιβάλλεται.
Εγώ θα συμφωνήσω με αυτή τη σκληρή διάγνωση και θα πω ότι πράγματι οι ώρες είναι κρίσιμες. Πράγματι, έχουμε φτάσει στην ώρα μηδέν και πρέπει να αντιμετωπίσουμε με θάρρος, αυτοπεποίθηση αλλά και ειλικρίνεια την κρίση αυτή.
Αγαπητοί φίλοι και φίλες,
Δεν έχω μασήσει τα λόγια μου ποτέ. Σας έχω συνηθίσει να μιλάω την αλήθεια, όπως τη βλέπω, με μία διάθεση πάντοτε μαζί να δουλέψουμε για το καλό της πατρίδας, για το καλό της προοδευτικής παράταξης, για το καλό του ΠΑΣΟΚ. Αυτό θα κάνω και σήμερα. Κι αν αυτά που θα πω ηχούν λίγο σκληρά, είναι γιατί σκληρή είναι η κατάσταση. Αν μερικοί νομίζουν ότι αυτή η κριτική αποτελεί ίσως στοιχείο κάποιας, ας πούμε, εσωκομματικής αντιπολίτευσης, κάνουν μεγάλο λάθος. Εμείς δεν ασκούμε αντιπολίτευση με αυτή την έννοια. Εμείς αγωνιζόμαστε στις επάλξεις του ΠΑΣΟΚ για μία θετική προοπτική και επιμένω ότι ορισμένα πράγματα πρέπει να διορθωθούν, για να ξαναβρούμε την ψυχή μας, για να ξαναβρούμε τον δρόμο μας, για να προχωρήσουμε σε μία νικηφόρα πορεία μπροστά.
Με αυτό το πνεύμα θέλω να σας μιλήσω. Όλο αυτό το χρόνο, κάνουμε μαζί διάλογο, στις γειτονιές, στο γραφείο μου, σε συνεστιάσεις. Εμείς οι πολιτικοί παίρνουμε πληροφορίες, εντυπώσεις και απόψεις από εσάς. Ο δικός μας ο πολιτικός λόγος είναι αντίστοιχος με το δικό σας, διαμορφώνεται με διάλογο μαζί σας και παίρνουμε από εσάς.
Η ευθύνη μας βέβαια δεν είναι μόνο να καταγράψουμε τι ακούμε από εσάς. Η ευθύνη μας είναι, με βάση αυτή τη συζήτηση που κάνουμε, να δείξουμε το δρόμο προς την έξοδο από την κρίση. Και αυτό θα προσπαθήσω να κάνω.
Αρχίζω όμως από το τι ακούω από εσάς, τι μου λέτε. Ποια είναι τα προβλήματα και, όπως είναι φυσικό, αρχίζετε από τα δικά σας, τα πιο προσωπικά, τα άμεσα προβλήματα που έχουν σχέση και με την πολιτική.
Ανεργία, είναι το πρώτο θέμα που βάζετε. Η μείωση της ανεργίας των νέων. Ένα από τα τρία παιδιά δεν βρίσκει δουλειά. Υπάρχει αγωνία στους νέους, αγωνία στην οικογένεια, πότε το παιδί θα βρει δουλειά. Και όσο η ανεργία ανεβαίνει, υπάρχει η ανασφάλεια και η αβεβαιότητα μήπως και οι γονείς χάσουνε τη δουλειά και τι θα γίνει στην οικογένεια.
Ακρίβεια. Είναι καλό να είμαστε στο Ευρώ, αλλά, σε τελευταία ανάλυση, αυτό που έχει σημασία είναι πόσα Ευρώ έχεις στην τσέπη σου. Και έχουμε λίγα Ευρώ στην τσέπη μας. Η ακρίβεια έχει σημειώσει μεγάλη άνοδο τους τελευταίους μήνες και τις τελευταίες εβδομάδες ιδιαίτερα και, όσο προχωράει η περίοδος, θα δούμε ότι υπάρχει ένα μεγάλο έλλειμμα στο εισόδημά μας. Η ακρίβεια αρχίζει και γίνεται ένα σημαντικό στοιχείο του πολιτικού προβληματισμού στην ελληνική οικογένεια.
Η καταπίεση του Δημοσίου. Ουρές, ταλαιπωρία, για να διεκπεραιώσεις τις δικές σου απλές και νόμμες δουλειές. Για να τις διεκπεραιώσεις, θα χρειαστεί να βάλεις είτε μέσο ή να προσφύγεις στο χρηματισμό.
Δεν είναι καλό στοιχείο όταν 65% των Ελλήνων πολιτών παραδέχονται ότι στις δοσοληψίες τους με το Δημόσιο χρηματίζουν δημόσιους λειτουργούς, για να διεκπεραιώσουν τις υποθέσεις τους.
Η ποιότητα των δημόσιων υπηρεσιών, υγεία και παιδεία, έχει πέσει και έχει γίνει ιδιαίτερα ακριβή.
Η γειτονιά, που ήταν μία φιλική προέκταση της οικογένειας για τους μεγάλους και για τα παιδιά, έχει πάψει να είναι ασφαλής και φιλικός χώρος. Υπάρχει εγκληματικότητα, υπάρχει φόβος στις γειτονιές και τα παιδιά είναι εκτεθειμένα σε πειρασμούς και τα ναρκωτικά θερίζουν.
Πέρα από αυτά που μου λέτε, τα καθημερινά – ας πούμε – προβλήματα του πολίτη, περνάτε και πάρα πέρα. Με ένα αίσθημα αδικίας, καταγράφετε ότι αυτοί που πλουτίζουν δεν είναι αυτοί που μοχθούν. Αυτοί που πλουτίζουν είναι οι αεριτζήδες, οι επιτήδειοι και οι άνθρωποι του μόχθου έχουν μείνει πίσω στον οικονομικό ανταγωνισμό και στην κοινωνική πολιτική.
Παρατηρείτε ότι ο νόμος εφαρμόζεται επιλεκτικά. Είναι άλλοι που υφίστανται τις συνέπειες του νόμου και κάποιοι άλλοι μεγάλοι καταφέρνουν να ξεφύγουν από τις συνέπειες των δικών τους παραβιάσεων.
Και παρατηρείτε επίσης ότι εμείς οι πολιτικοί παρακολουθούμε αμέτοχοι τα τεκταινόμενα, ανήμποροι να επηρεάσουμε και να διαμορφώσουμε το πολιτκό περιβάλλον. Παρατηρείτε, σε τελευταία ανάλυση, ότι αυτό που λέγεται κρατικός μηχανισμός ή και κυβέρνηση δεν μπορεί να αντιμετωπίσει τα δικά σας προβλήματα.
Αυτή η αίσθηση της ανημποριάς της δικιάς σας, μαζί με την αίσθηση της ανημποριάς του κράτους και της κυβέρνησης σας απογοητεύει. Σας απογοητεύει και σας στέλνει στα σπίτια σας. Θεωρείτε την πολιτική ως κάτι που υπήρχε, αλλά που τώρα σας αφορά ολοένα και λιγότερο, αφού λίγα από τα δικά σας προβλήματα μπορεί να αντιμετωπίσει.
Αυτά τα λίγα που σας λέω είναι αυτά που ακούω εγώ από εσάς. Μπορεί να έχουνε κάποια δόση υπερβολής, έχουνε όμως, δυστυχώς, στοιχεία αλήθειας. Παραγνωρίζουν τα πολλά και θετικά που έχουν γίνει, αλλά είναι γενικός κανόνας στην πολιτική ότι η πολιτική δεν είναι ισοζύγιο του τι έχω κάνει και τι πρέπει να κάνω.
Στην πολιτική τα επιτεύγματα διαγράφονται από την πολιτική ατζέντα, χωρίς ιστορική μνήμη και μένουν οι εκκρεμότητες στα θέματα που πρέπει να γίνουν. Και τα θέματα αυτά είναι πολλά και παραμένουν άλυτα.
Αγαπητοί φίλοι και φίλες,
Από όλα αυτά που ακούω, εγώ προσωπικά, βγάζω τρία συμπεράσματα:
Πρώτον, ότι έχουμε φτάσει σε ένα σημειο όπου υπάρχει κρίση σοβαρή ανάμεσα στην πολιτική και τους πολίτες και ότι αυτή η κρίση είναι κρίση εμπιστοσύνης.
Δεύτερον, οι παλιές πολιτικές και ιδεολογικές σχέσεις που έδεναν τους πολίτες με τα κόμματα, τους πολιτικούς και την πολιτική, υποκαθίστανται από προσωπικές σχέσεις, σχέσεις ιδιοτέλειας και σκοπιμότητας. Και αυτό είναι θάνατος για την πολιτική.
Τρίτον, εσείς οι ίδιοι, απογοητευμένοι από τη δική σας την ανημποριά να διαμορφώσετε μία πολιτική κατάσταση, από την ανημποριά του πολιτικού συστήματος να αντιμετωπίσει τα προβλήματα που έχουν συσσωρευτεί, έχετε πάει σπίτια σας ή τουλάχιστον έχετε πάει σπίτι σας προσωρινά.
Σήμερα, όμως, είσαστε εδώ και αυτό είναι το παρήγορο.
Θυμάμαι και θυμόσαστε και εσείς με συγκίνηση τις μέρες που η ελληνική κοινωνία ήταν μία πολιτικοποιημένη κοινωνία, με ενεργούς πολίτες που διαμόρφωνε την πολτική κατάσταση και το πολιτικό κλίμα. Σήμερα, οι ποτλίτες έχουν κλειστεί στα σπίτια τους και η κοινωνία των ενεργών πολιτικών υποκαθίσταται από την κοινωνία του καναπέ.
Καθισμένος στον καναπέ, ο λαός βλεπει τηλεόραση, το Big Brother, το Bar ή ακόμα και αυτά τα απολίτικα δελτία ειδήσεων ή και ακόμα βλέποντας τα νέου τύπου ρωμαϊκά θεάματα, όπου κάποιοι, ίσως πιο επώνυμοι από το μέσο πολίτη, κατασπαράζονται γιατί έχουν φαίνεται παρανομήσει.
Αυτό δεν είναι πολιτική. Η Δημοκρατία δεν μπορεί να σταθεί με πολίτες που είναι απαθείς στον καναπέ και παρακολουθούν και διαμορφώνουν την άποψή τους μέσα από τα μαζικά μέσα αποβλάκωσης.
Αυτά είναι όμως τα χαρακτηριστικά, αυτή είναι η αλήθεια, αυτά μου λέτε και αυτά πρέπει να αντιμετωπίσουμε.
Εάν υπάρχει ένα κλίμα που χαρακτηρίζει τη σημερινή μας εποχή, δεν είναι κλίμα ανοιχτής κρίσης. Δεν υπάρχουν ταραχές. Υπάρχει μία αδράνεια, υπάρχει ένα τέλμα στο σύστημα. Για την αδράνεια έχει μερικά σοφά λόγια να μας πει ο Θουκυδίδης και θα ήθελα να σας το διαβάσω. «Η χώρα που μένει αδρανής για πολύ καιρό», λέει ο Θουκυδίδης, «μπαίνει σε διαδικασία φθοράς, όπως ένας οργανισμός, και οι ικανότητές της μαραίνονται σε όλους τους τομείς».
Είναι αυτή την αδράνεια, αυτό το τέλμα που πρέπει να χτυπήσουμε. Είναι μία πολιτική και ευρύτερα εθνική ζωή που μοιάζει να οδηγείται με γεωμετρική πρόοδο σε πλήρη αποτελμάτωση. Ο δημόσιος βίος θυμίζει ολοένα και περισσότερο τέλμα και εκείνο που πρώτιστα μοιάζει να έχει αποτελματωθεί είναι η πραγματική πολιτική βούληση.
Είναι μία τέτοια αίσθηση ατολμίας, απραξίας, αμηχανίας, εσωτερικής εξουθένωσης, μία αίσθηση που παγιώνεται μέρα με τη μέρα που αποτελεί τον πραγματικό και πιο ύπουλο υπονομευτή της κυβέρνησής μας και του ΠΑΣΟΚ.
Είναι αυτό το τέλμα που πρέπει να αντιμετωπίσουμε, είναι αυτή η κατάσταση που πρέπει να αντιστρέψουμε.
Και μέσα σε αυτή την τελματώδη κατάσταση, προέκυψε και πρόσφατα το θέμα της διαπλοκής. Μα διαπλοκή υπήρχε πάντοτε. Η διαπλοκή δεν προέκυψε χθες, ούτε προχθές. Είναι εγγενές στοιχείο των αστικών Δημοκρατιών.
Οι Δημοκρατίες συγκροτούνται σε δύο βασικούς κύκλους. Στην πολιτική Δημοκρατία, όπου οι πολίτες αποφασίζουν δημοκρατικά, ένα άτομο – μία ψήφος, και στην οικονομία, που λειτουργεί με τους κανόνες του χρήματος, του ανταγωνισμού και της αγοράς.
Οι δύο αυτοί βασικοί κύκλοι της συγκρότησης της κοινωνίας μας βρίσκονται πάντοτε σε μία δύσκολη συμβίωση. Βασικό στοιχείο της Δημοκρατίας είναι ότι η πολιτική έχει το πάνω χέρι, ότι η πολιτική Δημοκρατία διαμορφώνει το πλαίσιο μέσα στο οποίο λειτουργεί η οικονομία και ότι δεν υπάρχει, άμεσα ή έμμεσα, επηρεασμός από οικονομικά συμφέροντα στη διαμόρφωση της πολιτικής ζωής του τόπου. Με άλλα λόγια, οι οικονομικές επιχειρήσεις δεν έχουν πολιτικό λόγο.
Η διαπλοκή πάντοτε υπήρχε και πάντα υπάρχει. Το θέμα είναι όμως πώς την καταπολεμά το κράτος, πώς την αντιμετωπίζει και πώς δεν την αφήνει να γιγαντώσει. Γιατί, αν γιγαντώσει η διαπλοκή, τότε θα προχωρήσουμε σε μία νοσηρή κατάσταση, στην υπαλληλοποίηση των πολιτικών, στην απαξίωση των πολιτικών θέσεων και στην υποταγή των πολιτικών προτεραιοτήτων στα οικονομικά συμφέροντα.
Πράγματι, έχουμε φτάσει σήμερα σε ένα σημείο που πρέπει να ληφθούν μέτρα για την καταπολέμηση της διαπλοκής και αυτά τα μέτρα πρέπει να είναι άμεσα και τολμηρά. Αλλά δεν πρέπει να πάμε και στο άλλο άκρο. Να αποδώσουμε στη διαπλοκή και στη λειτουργία της διαπλοκής όλα τα κακώς κείμενα.
Πολλά πράγματα που θα μπορούσαν να είχαν γίνει, πολλά πράγματα που θα έπρεπε να είχε τολμήσει η κυβέρνηση δεν οφείλονται στην ύπαρξη της διαπλοκής. Να χτυπηθεί η διαπλοκή, αλλά να μην χρησιμοποιηθεί ως άλλοθι για τη μη αποτελεσματικότητα σε πολλούς άλλους κυβερνητικούς τομείς.
Αν η κατάσταση είναι έτσι – την περιγράφω με όσα ρεαλιστικά χρώματα μπορώ να το κάνω – πώς θα σπάσουμε αυτό το φαύλο κύκλο; Στο κάτω-κάτω, από πού αρχίζει; Άλλοι θα σου πουν ότι πρέπει να αρχίσεις από εσάς τους ίδιους, από τον κόσμο, ότι πρέπει να ξεσηκωθεί και να βγει στους δρόμους.
Άλλοι θα πουν ότι κάτι πρέπει να γίνει με τα μέσα μαζικής ενημέρωσης που διαστρεβλώνουν την πραγματικότητα και παραπληροφορούν. Άλλοι θα σου πουν ότι πρέπει να τα βάλεις με τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα. Άλλοι θα σου πουν άλλα πράγματα.
Αλλά εγώ πιστεύω, όπως και να το δούμε το πράγμα, ότι όλοι μας έχουμε μία ευθύνη για την κατάσταση που βρισκόμαστε σήμερα και όλοι πρέπει να προχωρήσουμε. Αλλά από κάπου πρέπει να αρχίσουμε. Πιστεύω – και πιστεύω βαθιά – ότι η νοσηρότητα της εποχής μας οφείλεται στην απραξία των δημοκρατικών θεσμών και ότι ματαιοπονούμε, αν προσπαθήσουμε να ανατάξουμε την κατάσταση, χωρίς να αντιμετωπίσουμε το καίριο θέμα της ποιοτικής λειτουργίας των δημοκρατικών θεσμών.
Η Δημοκρατία δεν κινδυνεύει από εκτροπές. Η Δημοκρατία κινδυνεύει από υποβάθμιση της ποιότητας της λειτουργίας των δημοκρατικών θεσμών. Και από κάπου πρέπει να αρχίσουμε. Και η εθύνη είναι η ευθύνη των πολιτικών, είναι η ώρα των πολιτικών να πάρουν την υπόθεση στα χέρια τους και να δημιουργήσουν διαφορετικές συνθήκες για τη λειτουργία του πολιτικού συστήματος.
Και δεν μπορούμε παρά να αρχίσουμε από την πολιτεία. Από την κυβέρνηση και από τον ίδιο τον Πρωθυπουργό. Έχει και την καίρια ευθύνη για να αντιστραφεί το κλίμα αυτό. Και θα ήθελα από αυτό το βήμα και παρουσία σας να κάνω ένα κάλεσμα στον Πρωθυπουργό και τον Πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ, Κώστα Σημίτη, να τολμήσει, να κάνει τις τομές που πρέπει να γίνουν, για να βγει ο τόπος από την κρίση.
Πέρυσι, περίπου τέτοια εποχή, ο Πρόεδρος είπε ότι το κυβερνητικό έργο δεν προχωράει. Για να προχωρήσει το κυβερνητικό έργο, χρειαζόταν καθαρή εντολή από το Συνέδριο. Πέρυσι τον Οκτώβριο, το Συνέδριο έδωσε καθαρή εντολή στον Κώστα Σημίτη. Ο ανασχηματισμός έγινε, αλλά η κυβέρνηση ακόμα δεν παράγει πολιτικό αποτέλεσμα. Από το 2000 μέχρι σήμερα, δεν έχει προχωρήσει καμία μεγάλη μεταρρυθμιστική επιχείρηση.
Αγαπητοί φίλοι και φίλες,
Σας είπα ότι δεν μασάω τα λόγια μου και οφείλω να πω ότι χάσαμε δύο χρόνια σε απραξία και έχουμε άλλα δύο χρόνια που πρέπει να τρέξουμε πιο γρήγορα για να επιτελέσουμε το έργο που έχουμε υποσχεθεί σε εσάς.
Η κριτική που ασκείται άλλωστε στον Πρωθυπουργό, όχι μόνο από εμάς, που ίσως εμείς είχαμε και μία άλλη έννοια του εκσυγχρονισμού, αλλά η γενική κριτική δεν είναι ότι είναι εκσυγχρονιστής. Η κριτική είναι ότι δεν έκανε τον εκσυγχρονισμό που έπρεπε να τολμήσει. Τον καλώ να τολμήσει να κάνει τομές.
Η μεταρρύθμιση που τολμήσαμε στην περίοδο ’96-2000. Την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, που την προχωρήσαμε με μεγάλες δυσκολίες και μεγάλες αντιπαραθέσεις, αλλά που την κερδίσαμε πριν από τις εκλογές του 2000. Την αφήσαμε μετά το 2000 στα χέρια αυτών που δεν ήθελαν την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση και αυτοί σήμερα την ξηλώνουν.
Σήμερα, έξω από την αίθουσα, είδα μερικούς που με χαιρέτησαν, που πήραν μέρος στο διαγωνισμό του ΑΣΕΠ για να διοριστούν ως εκπαιδευτικοί και πέρασαν τη βάση. Έπρεπε να είχατε διοριστεί τώρα αναπληρωτές, αλλά με τροπολογίες για κατευνασμό των συντεχνιών, μπαίνει πάλι η επετηρίδα από το παράθυρο και άλλοι έχουν πάρει τις θέσεις σας.
Το λέω αυτό, όχι με αίσθημα πικρίας, το λέω αυτό ως δίλημα. Για να κάνεις τομές, πρέπει να τολμήσεις και θα πρέπει να επιλέξεις, πρώτα από όλα, ποιες είναι οι κοινωνικές δυνάμεις πάνω στις οποίες στηρίζεσαι, ποιες είναι μαζί σου και ποια είναι τα κάστρα που αντιδρούν στη μεταρρύθμισή σου, να τα χτυπήσεις με συνέχεια και συνέπεια. Δεν γίνεται με μέτρα ψευδοσυναίνεσης. Πρέπει να τολμήσουμε, να τολμήσουμε σε ρήξεις, για να αλλάξουμε τον κόσμο, για να προχωρήσουμε μπρστά.
Είπα ότι θέλω να κάνω σήμερα ειλικρινά ένα κάλεσμα στον Κώστα Σημίτη, επειδή ξέρω ότι και ο ίδιος αισθάνεται βαριά την ευθύνη πάνω του ότι κάτι πρέπει να κανει για να αλλάξει πορεία ο τόπος. Η πρότασή μου συνοψίζεται στα εξής:
Πρώτα, πρέπει αμέσως, χωρίς διστταγμό και με αποφασιστικότητα, να ξεκαθαρίσει την υπόθεση της διαπλοκής. Υπάρχουν μέτρα νομοθετικά που μπορούν να ληφθούν και εκκρεμούν. Υπάρχουν ίσως Ελεγκτικές Επιτροπές που πρέπει να συγκροτηθούν για να προχωρήσουμε μπροστά. Αλλά αυτά δεν αρκούν. Δεν αρκούν νόμοι, χρειάζεται η πραγματική πολιτική βούληση για να αλλάξουμε τα πράγματα.
Και θα πρότεινα να σηματοδοτήσουμε αυτή την πολιτική βούληση με δύο μέτρα που μπορούν και πρέπει, κατά τη γνώμη μου, να ληφθούν αμέσως.
Πρώτον, άμεση υλοποίηση του Γ” ΚΠΣ που έχει καθυστερήσει. Κινδυνεύουμε να χάσουμε πόρους από την Κοινότητα και άκουσα με ιδιαίτερη λύπη ότι στο Υπουργικό Συμβούλιο αναφέρθηκε ότι καθυστερεί το πρόγραμα, διότι διαπλεκόμενα συμφέροντα αντιμάχονται και έχουν εμπλέξει την υλοποίηση του ΚΠΣ.
Το Γ” ΚΠΣ είναι για τον ελληνικό λαό, για την ελληνική οικονομία και οφείλουμε να προχωρήσουμε μπροστά με γνώμονα το δημόσιο συμφέρον, αγνοώντας τις πιέσεις. Η δουλειά της κυβέρνησης δεν είναι να εξισορροπήσει ανάμεσα σε αντιτιθέμενα οικονομικά συμφέροντα, είναι να κάνει τις τομές και να προχωρήσει. Να το κάνουμε λοιπόν αμέσως.
Δεύτερον είναι ότι πρέπει να προχωρήσουμε, πάλι αμέσως, στη χορήγηση αδειών ραδιοτηλεόρασης, πράγμα που εκκρεμεί και η εκκρεμότητα αυτή δημιουργεί μία παθολογική κατάσταση που μπορεί να εκτρέφει και στοιχεία διαπλοκής. Να κόψουμε τον ομφάλιο λώρο, με βάση και πάλι το δημόσιο συμφέρον.
Να δώσουμε τις άδειες αυτές και να τελειώνουμε με αυτή την εκκρεμότητα που κρατάει σε ομηρία πολλούς, αλλά πάνω από όλα την ίδια την κυβέρνηση. Δεν αρκεί βέβαια να αντιμετωπίσουμε αποφασιστικά το θέμα της διαπλοκής, αλλά θα ήθελα να συμπληρώσω και κάτι.
Γνωρίζω πόσο δύσκολο είνα αυτό το έργο. Γνωρίζω τι σημαίνει αυτό που λέω, γνωρίζω ποιες είναι οι επιπτώσεις και στη συγκρότηση των επιτελείων και των ισορροπιών και μέσα και έξω από την κυβέρνηση. Όμως, πρέπει να το κάνουμε. Και πρέπει να πούμε στον Πρωθυπουργό ότι είμαστε πολλοί, πάρα πολλοί που είμαστε έτοιμοι να βάλουμε πλάτες για να προχωρήσει σε αυτή την τομή.
Χρειάζεται να επισπεύσουμε το κυβερνητικό έργο και δεν είναι η στιγμή τώρα να πάω στον κατάλογο των κυβερνητικών προτεραιτοτήων. Θα ήθελα όμως να αναφερθώ πολύ σύντομα σε δύο βασικά στοιχεία της κυβερνητικής πολιτικής που πρέπει να αναθεωρηθούν.
Το πρώτο αφορά στην αναπτυξιακή μας πολιτική. Ναι, μπήκαμε στο Ευρώ, ναι μπήκαμε στην ΟΝΕ – δηλαδή στην Νομισματική Ένωση – αλλά τα προβλήματα της οικονομίας είναι μπροστά μας. Σήμερα διάβαζα στις εφημερίδες ότι η ανταγωνιστικότητά μας έχει υποχωρήσει και πρέπει από τώρα να σκεφτόμαστε τι θα κάνουμε για την ελληνική οικονομία. Τι θα κάνουμε για τον ελληνικό λάό;
Μερικά χρόνια αργότερα, το 2005 και μετά, όταν δεν θα έχουμε τους κοινοτικούς πόρους, όταν θα λήξει η κοινή αγοτική πολιτική και όταν θα εξαντλείται το Γ΄Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης. Με λίγα λόγια, θέλω να σας πω ποιο είναι το δράμα, ποια είναι η πρόκληση και τι πρέπει να αντιμετωπίσουμε.
Κανονικά στην Ελλάδα, τα ελληνικά νοικοκυριά αποταμιεύουν περίπου 17% του ετήσιου εισοδήματος. Από το εισόδημά μας 17% κατά μέσο όρο ήταν αποταμιεύσεις. Οι αποταμιεύσεις αυτές πήγαιναν στην χρηματοδότηση επενδύσεων, δηλαδή για να χτίσουμε το μέλλον.
Σήμερα, για να κρατήσουμε το επίπεδο ζωής που είχαμε και στο παρελθόν έχουμε κρατήσει τα επίπεδα κατανάλωσης εις βάρος της αποταμίευσης. Ξέρετε πόσα αποταμιεύουμε σήμερα; 7% Και ερωτώ, με 7% και χωρίς πόρους από το εξωτερικό και με επενδύσεις που θα πρέπει να τρέχουν τουλαχιστον 23% για να έχουμε ένα ρυθμό ανάπτυξης που θα δημιουργήσει δουλειές για όλους, τι θα κάνουμε; Αυτό δεν πρέπει να μας απασχολήσει σήμερα; Αυτό δεν είναι το αναπτυξιακό πρόβλημα που πρέπει να αντιμετωπίσει η κυβέρνηση;
Δεύτερον, χρόνια πριν, περίπου τα μισά των εμπορευμάτων και των υπηρεσιών που καταναλώναμε ήταν εγχώριας παραγωγής. Σήμερα είναι μόλις 25%. Σχεδόν τα πάντα εισάγονται απέξω. Όταν δεν θα έχουμε την εισροή πόρων από το εξωτερικό, το έλλλειμμα αυτό πώς θα καλυφθεί, αν δεν διευρύνουμε την παραγωγή, αν δεν προχωρήσουμε σε μία εντυπωσιακή ανάπτυξη του αγροτικού τομέα και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων;
Αυτά δεν είναι θέματα οικονομικά. Αυτά είναι θέματα πολιτικά και πολιτικά πάντα τα αντιμετώπιζε το ΠΑΣΟΚ. Γιατί η ανάπτυξη είναι μία βαθύτατα πολιτική διεργασία. Χρειαζόμαστε να προχωρήσουμε αμέσως σε μία αναθεώρηση της αναπτυξιακής μας πολιτικής, να εμπλέκουμε τους μικρομεσαίους και τους αγρότες, τους μισθωτούς και όλες τις παραγωγικές δυνάμεις στη σύμπτυξη ενός αναπτυξιακού μετώπου που θα αλλάξει τη διάρθρωση της παραγωγής, θα διευρύνει την παραγωγή. Έχουμε πολύ λίγο καιρό στη διάθεσή μας και είναι αυτή η επανάσταση στον αναπτυξιακό τομέα που θα δώσει το πολιτικό νόημα στις κυβερνητικές προτεραιότητες.
Ο δεύτερος τομέας που χρειάζεται να τον ξαναδούμε είναι η εξωτερική πολιτική. Το ξέρετε, από το 1996 και μετά μιλάω γι” αυτό το θέμα με μεγάλη ανησυχία. Νομίζω, όμως, ότι τώρα όλοι έχουν πειστεί ότι το «βήμα προς βήμα προσέγγιση με την Τουρκία» έχει αποθρασύνει την Τουρκία και έχει διαμβλύνει τη δική μας διαπραγματευτική δύναμη.
Περνάμε μία κρίσιμη περίοδο στο Κυπριακό. Ανοίγει – και κακώς ανοίγει – ο φάκελος Αιγαίο. Είναι η στιγμή να ξαναδούμε τα πράγματα. Μια από τις μεγάλες ζημιές που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια είναι ότι ο Τύπος και τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης δεν περνάνε πληροφορίες σε εσάς για την εξωτερική πολιτική με το πρόσχημα ότι δεν πουλάνε αυτά τα θέματα.
Δεν είναι αυτή η αλήθεια. Η αλήθεια είναι ότι υπάρχει μία προσπαθεια αποπολιτικοποίησης της εξωτερικής πολιτικής, όπου λίγοι μόνο ασχολούνται, οι περισσότεροι δεν ξέρουν τι γίνεται, μέχρις ότου είναι αργά. Τώρα είναι η στιγμή να ξαναπούμε ότι η εξωτερική πολιτική είναι θέμα που αφορά στον ελληνικό λαό, τη λαϊκή συνείδηση και θα ξαναφέρουμε την ατζέντα για τα θέματα της εξωτερικής πολιτικής.
Εγώ πιστεύω ότι θα έχουμε κρίσεις και προβλήματα στον τομέα αυτό. Γι” αυτό, η αναθεώρηση της εξωτερικής μας πολιτικής θα χρειαστεί τη συναίνεση ολόκληροου του ελληνικού λαού και θα πρότεινα, σε αυτή την κρίσιμη φάση, να γίνει προσπάθεια μίας ευρύτατης διακοκομματικής συμφωνίας για μία εθνική στρατηγική που θα αντιμετωπίσει ρεαλιστικά, αλλά και τολμηρά, τα προβλήματα που αναδύονται.
Είναι έτσι που ένας δημοκρατικός θεσμός, ο θεσμός της κυβέρνησης μπορεί να λειτουργήσει πολιτικά, που μπορεί να αναζωογονήσει την πολιτική ζωή του τόπου και να βγούμε από την αδράνεια.
Δεν αρκεί αυτό. Υπάρχει και το Κόμμα. Το Κόμμα είναι το δημοκρατικό όργανο αλλαγής. Το Κόμμα δεν είναι χοροδιδασκαλείο, ούτε μπορεί να καταναλώνεται σε επικοινωνιακά τρυκ.
Το Κόμμα έχει την ευθύνη να κατέβει στη βάση και να μιλήσει πολιτικά στον κόσμο. Να συνθέσει τη νέα πολιτική προοπτική, να διατηρήσει υψηλά τα χαρακτηριστικά του ΠΑΣΟΚ ως πατριωτικού και Σοσιαλιστικού Κινήματος και να ξαναθερμάνει τις ψυχές του κόσμου.
Αν θέλουμε το ΠΑΣΟΚ να ξαναβρεί την πίστη του, τις ιδέες του, την ορμή του, την αυτοπεποίθησή του, θα πρέπει να αγκαλιάσουμε την ελπίδα και την οργή του σημερινού Έλληνα πολίτη. Αυτό είναι το καθήκον του Κόμματος.
Σκληρό ροκ δεν μπορούμε να χορέψουμε σε σάπια σανίδια. Πρώτα θα πρέπει να κτίσουμε τη δική μας υποδομή, πρώτα θα πρέπει να είμαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε πολιτικά, με πολιτική ηγεμονία, τη Δεξιά και μετά να βγούμε προς τα έξω.
Αντιπαράθεση με τη Δεξιά βεβαίως, αλλά με όρους πολιτικούς, με όρους προοπτικής, γιατί εκεί έχουμε το συγκριτικό πλεονέκτημα, εκεί έχουμε το πάνω χέρι. Αλλά αυτό δεν θα το κάνουμε με επικοινωνιακά τρυκ. Αυτό θα το κάνουμε με την ενεργοποίηση των κοινωνικών δυνάμεων που ήταν, είναι και θα είναι μαζί μας στο ΠΑΣΟΚ.
Ο διάλογος με την Αριστερά. Τίποτα δεν θα ευχαριστούσε εμένα προσωπικά περισσότερο από μία συνεργασία με όλους τους πολιτικούς, με την Αριστερά. Αυτό άλλωστε είναι και πάγια επιδίωξη του ΠΑΣΟΚ. Η συνεργασία όμως αυτή δεν είναι συνεργασία ευκαιριακή. Δεν μπορούμε να βλέπουμε την Αριστερά σαν ένα ευκαιριακό δεκανίκι, για να μας στηρίξει, όταν έχουμε ανάγκη.
Οι διεργασίες μέσα από τις οποίες πρέπει να περάσουμε για να βρούμε συγκλίνουσες προτάσεις και προγράμματα με την Αριστερά θα πάρουν καιρό. Ας αρχίσουμε από τώρα. Να μην το κάνουμε όμως ευκαιριακά.
Είναι έτσι που θα μπορέσουμε να ανασυγκροτήσουμε το Κόμμα μας, είναι έτσι που θα μπορέσουμε να έχουμε πάλι μία ζωντανή παρέμβαση μέσα στην κοινωνία.
Και θα μου πείτε – και το βλέπω σε μερικούς από εσάς που παρακολουθείτε – καλά και τι θα γίνει, εάν δεν γίνουν ολα αυτά. Εάν ο Πρωθυποιυργός έχει διαφορετική άποψη και αν το Κόμμα δεν κατέβει κάτω στη βάση και στις ρίζες; Εγώ έχω μία απάντηση σε αυτό. Είμαστε κι εμείς εδώ, είμαστε κι εμείς και πρέπει να πάρουμε κάποιες πρωτοβουλίες.
Είμαστε κι εμείς που είμαστε πολλοί, που πρέπει να ξεκολλήσουμε από τους καναπέδες. Είμαστε εμείς που πρέπει να τολμήσουμε και να μιλήσουμε. Και μπορούμε, με πρωτοβουλίες δικές μας, να δημιουργήσουμε την κρίσιμη μάζα που θα αλλάξει το κλίμα, που θα αλλάξει το κλίμα για μία άλλη πορεία, όχι πορεία ήττας, αλλά πορεία νίκης με προοπτική.
Το Κοινοβούλιο έχει χάσει από καιρό τον ιστορικό του ρόλο και, τώρα μάλιστα, με τη λειτουργία των πολλών επιτροπών, είναι και δύσκολο να συναντήσουμε και τους συναδέλφους μας, εάν δεν συνεδριάζουν την ίδια ημέρα. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι και εμείς, οι βουλευτές, πρέπει να παραμείνουμε απαθείς θεατές αυτής της κατάστασης.
Μπουρούμε και πρέπει να πάρουμε εποικοδομητικές πρωτοβουλίες για πολιτικές προτάσεις, για μία σειρά από θέματα τα οποία απασχολούν εσάς, πρέπει να απασχολούν εμάς και πρέπει να διαμορφώσουν μία πολιτική.
Εγώ διαφωνώ με την κριτική πουέγινε για τους 45 βουλευτές που έδειξαν το ενδιαφέρον τους για το Ασφαλιστικό. Εγώ θα πρότεινα να έχουμε και πολλές άλλες τέτοιες πρωτοβουλίες βουλευτών που θέλουν να συζητήσουν, να έχουν διάλογο για θέματα καυτά, για να μπορέσουμε μαζί να συνθέσουμε απόψεις, για να μπορούμε να έχουμε επιτέλους πολιτικό λόγο.
Αυτό είναι κάτι που το οφείλουμε στους εαυτούς μας. Ξέρω ότι υπάρχει δισταγμός, υπάρχει δισταγμός από τη δική σας τη μεριά. Μα πρέπει να σας πω και τούτο: Αν θέλετε ελπίδα, δεν υπάρχει ελπίδα χωρίς ρίσκο. Θα πρέπει να αναλάβουμε μαζί την πρωτοβουλία για να δημιουργήσουμε ένα πολιτικό κλίμα που μας πάει, ένα πολιτικό κλίμα που έχει προοπτική.
Θα μου πείτε – και θα πουν πολλοί – ότι, κοίταξε, τα μεγάλα παιχνίδια έχουν παιχτεί. Οι δρόμοι είναι κλεισμένοι. Γιατί μιλάμε τώρα; Και εγώ θα σας πω το εξής: Κοιτώντας μπροστά δεν μπορώ να σας πω ότι μας περιμένει ένας ανοιχτός δρόμος. Τον δρόμο αυτό θα τον ανοίξουμε εμείς με τη δική μας περπατησιά. Δεν είναι στρωμένος ο δρόμος για μας.
Εγώ νομίζω ότι προχωρήσαμε τόσο καιρό με αργά βήματα. Έχουμε αποφασίσει ότι ήρθε η ώρα, είναι η ώρα της ευθύνης. Είναι η ώρα να μιλήσουμε και να δράσουμε πολιτικά και μόνο έτσι είναι που θα μπορέσουμε να ανασυγκροτήσουμε τη δημοκρατική μας παράταξη, να προχωρήσουμε με αισιοδοξία μπροστά και να προχωρήσουμε στη νίκη στις επόμενες δημοτικές εκλογές, στη νίκη στις Εθνικές εκλογές του 2004.
Αλλά για τις εκλογές και την εκλογική νίκη, θέλω να σας πω και τούτο εδώ: Η εξουσία δεν είναι για μας αυτοσκοπός. Η εξουσία είναι ένα εργαλείο για να αλλάξουμε τον κόσμο. Είναι ένα εργαλείο για να υλοποιήσουμε το όραμά μας. Δεν θα έχει καμία αξία να κερδίσεις την εξουσία, ανταλλάσσοντας τη δική σου πίστη και τα οράματα, για να καταντήσεις ένας θλιβερός διαχειριστής άλλων πολιτικών προτεραιοτήτων.
Εμείς θέλουμε τη νίκη στις εκλογές για να υλοποιήσουμε το όραμα που παραμένει πάντοτε ζωντανό, που παραμένει πάντοτε επίκαιρο και που πάντοτε θα υπηρετούμε.
Ήταν στην πρόθεσή μου να πω και δυο λόγια για τα ΜΜΕ, αλλά επειδή έχουν αποχωρήσει θα τους τα ψάλλω μία άλλη φορά!
Εγώ αντιμετωπίζω, πρώτα από όλα, τους φίλους δημοσιογράφους με ιδιαίτερη κατανόηση. Οι δημοσιογράφοι έχουν περίπου το ίδιο πρόβλημα που έχουμε κι εμείς οι πολιτικοί. Δεν είναι πάντοτε ελεύθεροι να εκφραστούν και, για να έχουμε έναν εκσυγχρονισμό στο χώρο του Τύπου, αυτόν θα τον έχουμε με πρωτοβουλίες από το χώρο της πολιτικής.
Η απελευθέρωση, η αντικειμενική ενημέρωση του πολίτη θα γίνει μέσα από βαθιές αλλαγές που πρέπει να νομοθετηθούν από την πολιτική. Αλλά, έτσι όπως είναι τώρα τα πράγματα, θα ήθελα να κάνω μία έκκληση στους δημοσιογράφους.
Τα εξωτερικά θέματα είναι σημαντικά. Το να γράφουνε 5 γραμμές στη σελίδα 28 δεν είναι σωστή ενημέρωση του πολίτη. Και θυμηθείτε τα λόγια μου. Σε δύο μήνες, είτε το θέλετε ή δεν το θέλετε, θα αναγκασθείτε να γράφετε περισσότερα και είναι καλό ο Έλληνας πολίτης να είναι ενημερωμένος από τώρα. Κάντε τουλάχιστον αυτό.
Όσον αφορά σε εμάς, αγαπητοί φίλοι και φίλες, επειδή η αίθουσα είναι γεμάτη και η θερμοκρασία ανεβαίνει, όχι από τα δικά μου λόγια – ελπίζω – αλλά από την κοσμοσυρροή εδώ μέσα, θα ήθελα να σταματήσω εδώ. Να σας ευχαριστήσω για την παρουσία σας και, όπως ξέρετε, θα έχουμε συνεχώς επαφές στις γειτονιές στα διαμερίσματα τους επόμενους μήνες, το καλοκαίρι και το φθινόπωρο.
Σας ευχαριστώ πολύ που ήρθατε!
