ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Κοντά μας έχουμε τον κο Αρσένη, ο οποίος ήταν ο κύριος ομιλητής στη χθεσινή εκδήλωση της Πανκύπριας Κίνησης Πολιτών κατά του σχεδίου Ανάν.
Κύριε Αρσένη, καλώς ορίσατε στην Κύπρο. Θα ήθελα να αρχίσω αυτή τη συνομιλία μας, η οποία διαισθάνομαι ότι θα είναι ενδιαφέρουσα, με το εξής ερώτημα: Θεωρείτε ή όχι το σχέδιο Ανάν ως βάση για διαπραγματεύσεις και γιατί;
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Ως βάση για συζήτηση και για διάλογο, το σχέδιο έχει γίνει αποδεκτό. Δεν νομίζω ότι είναι σκόπιμο τώρα να συζητάμε αν θα έπρεπε ή όχι να έχουμε πάρει αυτή τη θέση. Κανείς όμως, απ” ό,τι ξέρω, δεν έχει πει ότι η πρόταση αυτή μπορεί να είναι και βάση επίλυσης του θέματος. Όλοι έχουν πει ότι υπάρχουν σοβαρά προβλήματα, άλλοι βλέπουν μόνον αρνητικά, άλλοι βλέπουν αρνητικά και θετικά, αλλά είναι σαφές ότι το σχέδιο αυτό δεν εμπεριέχει στοιχειώδεις ρυθμίσεις και διατάξεις για μία βιώσιμη λύση του κυπριακού. Δεν εμπεριέχει ορισμένες αρχές οι οποίες πρέπει να υπάρχουν σε ένα σύγχρονο Σύνταγμα για να λειτουργεί η πολιτεία. Άρα, θα πρέπει να υιοθετηθούν αυτές οι αρχές. Κι εγώ πιστεύω ότι είναι φύσει αδύνατον, από τώρα μέχρι τις 12 του μηνός, να γίνουν συζητήσεις και ουσιαστικές αλλαγές. Άλλωστε, το κλίμα δεν είναι κλίμα αποδοχής αλλαγών. Γι” αυτό νομίζω ότι δεν πρέπει να επιδιώκουμε μία συμφωνία πριν από τις 12 Δεκεμβρίου και μάλιστα βάσει αυτού του σχεδίου. Πρέπει να συνεχίσουμε το δρόμο μας, να πάμε στην Κοπεγχάγη για την ένταξη της Κύπρου, χωρίς πολιτική λύση.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Το θέμα των χρονοδιαγραμμάτων έχει ξεκαθαρίσει και από τη Λευκωσία και από την Αθήνα. Θεωρούν ότι έχουν εξαντληθεί τα χρονικά περιθώρια μέχρι τις 11 Δεκεμβρίου, για να υπάρχει οποιαδήποτε δυνατότητα ουσιαστικής
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Πριν από τις 12 του μηνός, αποκλείεται να υπογραφεί κάποιο κείμενο.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Στη χθεσινή εκδήλωση, το σύνθημα – αν θέλετε – που βγήκε από τον κόσμο, αλλά και από ορισμένους ομιλητές ήταν «Απόρριψη του σχεδίου».
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Εγώ συμφωνώ. Ένα σχέδιο που δεν εμπεριέχει στοιχειώδεις αρχές και δεν ικανοποιεί στοιχειώδη ατομικά δικαιώματα δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό. Ο διάλογος όμως δεν μπορεί να απορριφθεί, πρέπει να συνεχιστεί. Αυτό που λέω είναι ότι δεν πρέπει να πάμε «πίσω» από το Ελσίνκι και να ξανασυνδέσουμε το θέμα της ένταξης με την πολιτική επίλυση. Δηλαδή, πρώτα η ένταξη στις 12 του μηνός, χωρίς υποσημειώσεις, αστερίσκους κλπ., ενώ ο πολιτικός διάλογος θα συνεχιστεί.
Κι εγώ πιστεύω – κι εδώ είναι το σημαντικό θέμα – ότι, μετά την ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην ΕΕ, θα υπάρχει ένα διαφορετικό κλίμα μέσα στην Ευρώπη που θα οδηγήσει σε μία πολιτική διευθέτηση του προβλήματος κατά τρόπο ώστε να διασφαλίζεται η λειτουργικότητα του συστήματος.
Και να σας πω και κάτι άλλο που είναι σημαντικό: Η πρόταση Κόφι Ανάν έπεσε ως κεραυνός εν αιθρία. Ο κόσμος είχε προετοιμαστεί για προτάσεις και λύσεις που ήταν βασισμένες σε αποφάσεις του ΟΗΕ, σε αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας και τώρα, έρχεται μία πρόταση λύσης με μια πολύ διαφορετική φιλοσοφία και προσέγγιση. Και δεν νομίζω ότι μπορούν να επιβληθούν λύσεις σε έναν λαό, πριν αυτές συζητηθούν και ζυμωθούν μέσα στην ίδια τη λαϊκή συνείδηση.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Βέβαια, κε Αρσένη, τα θέματα που ετίθεντο στις συνομιλίες μεταξύ Κληρίδη και Ντενκτάς τα τελευταία χρόνια ήταν λίγο-πολύ γνωστά.
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Στο παρασκήνιο.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Και δημοσίως.
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Οι δημόσιες δηλώσεις των πολιτικών ανδρών – εάν μου επιτρέπετε – και στην Κύπρο και στην Ελλάδα είχαν μία διαφορετική ρητορία. Εάν πάρετε τις δηλώσεις μας – και μιλώ για όλους – τα τελευταία 2 με 3 χρόνια, θα δείτε ότι η πολιτική κατεύθυνση που δίναμε ήταν πάρα πολύ διαφορετική από το σχέδιο. Εδώ όμως είμαστε εκτεθειμένοι, ως πολιτικός κόσμος γενικά, απέναντι στον πολίτη. Δεν μπορείς να του καλλιεργείς μία άλλη ψυχολογία και, την τελευταία στιγμή, να παρουσιάζεται ένα διαφορετικό σχέδιο και μάλιστα με πίεση αποδοχής του. Ακόμα κι αν το σχέδιο ήταν ικανοποιητικό, που κατά τη γνώμη μου δεν είναι, χρειάζεται και κάποιος χρόνος ψυχολογικής προετοιμασίας και απορρόφησης.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Απλώς επεσήμανα ότι οι διαρροές βρίσκονταν σε δυσαρμονία με τις δηλώσεις που επικαλείστε και, όντως, ενδεχομένως, να υπάρχει κάποιο θέμα ευθύνης εκεί. Όμως, εκ των πραγμάτων, στο ευρωπαϊκό κεκτημένο στο οποίο εμείς είχαμε στηρίξει πολλές ελπίδες περιλαμβάνεται και η εξαίρεσή του. Και υπήρξαν αξιωματούχοι της ΕΕ που, ούτε λίγο ούτε πολύ, υποστήριξαν ότι οτιδήποτε συμφωνήσουν οι δύο πλευρές στην Κύπρο θα γίνει αποδεκτό, ανεξάρτητα από την έκταση της εξαίρεσης.
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Αυτό, ξέρετε, είναι ένα σοβαρό μήνυμα. Το ευρωπαϊκό κεκτημένο δεν σου δίνεται, το κερδίζεις. Υπάρχει ευρωπαϊκό κεκτημένο ανάμεσα στις χώρες που είναι τώρα κράτη-μέλη της ΕΕ. Όταν μία μικρή χώρα, όπως η Κύπρος εισέρχεται τώρα στην ΕΕ, δεν είναι και πάρα πολύ μεγάλο πολιτικό θέμα για την Ευρώπη να πει «δεδομένων και των πολιτικών προβλημάτων εκεί, δέχομαι και κάποιες αποκλίσεις από το ευρωπαϊκό κεκτημένο». Εναπόκειται σε εμάς να αντισταθούμε και να πούμε ότι εμείς δεν θέλουμε ακρωτηριασμένη ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ. Θέλουμε το ευρωπαϊκό κεκτημένο κατ” εξοχήν να λειτουργήσει σε μία χώρα που έχει δεινοπαθήσει. Αλλά αυτό είναι θέμα διαπραγματεύσεων και επιμονής.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Αν υποθέσουμε ότι η πρόταση Ανάν, σε κάποιο βαθμό, λειτουργεί ως πίεση στην τουρκική πλευρά, εσείς βλέπετε οποιονδήποτε κίνδυνο
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Εγώ δεν το βλέπω έτσι. Εγώ νομίζω ότι η τουρκική πλευρά τα παίρνει όλα.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Υπάρχουν κάποιες αντιρρήσεις από την τουρκική πλευρά και κυρίως από την πλευρά του Ντενκτάς.
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Όχι, ο κος Ντενκτάς είναι πολύ καλός σε τακτικές κινήσεις. Να δείτε τι θα κάνει ο Ντενκτάς την 11η του μηνός.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Τι υπολογίζετε ότι θα κάνει;
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Νομίζω ότι η Τουρκία θα δείξει μία θέληση να προχωρήσει στην επίλυση του θέματος. Ροκανίζει τον χρόνο τώρα, για να μη δοθεί χρόνος, όχι για διαπραγματεύσεις, αλλά για να καταλάβει ο πολίτης, μέσα από το διάλογο, πόσο μη βιώσιμη είναι αυτή η λύση. Υπάρχει ένα embargo τώρα ουσιαστικά στη συζήτηση και στις λεπτομέρειες και, αν φθάσουμε στις 12 παρά πέντε, νομίζω ότι εκεί θα δείτε την τουρκική κίνηση. Εμείς πρέπει να προετοιμαστούμε γι” αυτό. Και μίλησα και χθες σε μία συγκέντρωση, όπως αναφέρατε, γιατί νομίζω ότι ο λαός πρέπει να είναι ενημερωμένος για το τι ακριβώς γίνεται, ποιες είναι οι διατάξεις του σχεδίου και τι πρέπει να κάνουμε.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Εάν δεν υπήρχε η πρόταση Ανάν και πηγαίναμε προς την Κοπεγχάγη, εσείς θα βλέπατε τον κίνδυνο να υπήρχε ένταξη και ταυτόχρονα διχοτόμηση της Κύπρου;
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Εδώ υπάρχει μία αντίφαση σε αυτούς που λένε ότι τώρα υπάρχει δίλημμα. Αυτό το δίλημμα δεν υπήρχε στο Ελσίνκι; Όταν εμείς στο Ελσίνκι δώσαμε τη μάχη να διαχωρίσουμε την πορεία της ένταξης από την πολιτική λύση, γιατί τη δώσαμε; Δώσαμε τη μάχη, γιατί δεν θέλαμε να θέσουμε την πορεία της ένταξης υπό την ομηρία του εκβιασμού μιας κακής λύσης. Και τότε τι είπαμε; Είπαμε, εάν δεν βρεθεί μία δίκαιη και βιώσιμη λύση, τότε είναι καλύτερα να ενταχθεί η Κυπριακή Δημοκρατία στην ΕΕ και το ευρωπαϊκό κεκτημένο δεν θα λειτουργήσει στα κατεχόμενα, μέχρις ότου λυθεί το πρόβλημα. Και είπαμε τότε ότι δεν υπάρχει κίνδυνος διχοτόμησης de jure, διότι δεν είναι αυτά τα συμφέροντα της Τουρκίας, δεν μπορεί να γίνει προσάρτηση, ευρωπαϊκού πια, εδάφους. Εν πάση περιπτώσει, είχε πει η ελληνική κυβέρνηση κάποιες κουβέντες που δεν θέλω να τις επαναλάβω τώρα. Τότε λοιπόν δεν υπήρχε κίνδυνος. Γιατί υπάρχει κίνδυνος τώρα;
Νομίζω ότι και σήμερα, εάν τολμήσουμε και προχωρήσουμε – και πρέπει να προχωρήσουμε στην ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας – χωρίς πολιτική λύση, πιστέψτε με, μέσα στο ευρωπαϊκό περιβάλλον, θα μπορέσουμε να διαπραγματευθούμε καλύτερα. Και θα έχουμε τα χρονικά περιθώρια να προετοιμάσουμε και τη μια και την άλλη πλευρά για μία λύση που θα φέρει και τις δύο κοινότητες πιο κοντά.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Υπάρχουν όμως ενδείξεις, κε Αρσένη, ότι και στη Σύνοδο Κορυφής αλλά και στην ΕΕ υπάρχουν παράγοντες που θεωρούν ότι η Κυπριακή Δημοκρατία εκτείνεται μόνο στα όρια των ελεύθερων περιοχών στην Κύπρο. Από αυτή την άποψη δεν διαβλέπετε κάποιους κινδύνους;
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Αυτό θα πρέπει να το ακούσω δημόσια. Η επίσημη θέση των Ηνωμένων Εθνών είναι γνωστή: Καμία χώρα, εκτός από την Τουρκία, δεν έχει αναγνωρίσει το «ψευδοκράτος του Ντεντάς». Η Αμερική, στην οποία αναφερθήκατε, έχει βγάλει αρκετές αποφάσεις στο Κονγκρέσσο.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Την ίδια στιγμή όμως, κε Αρσένη, διαθέτουν
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Υπάρχει ένα θέμα πολιτικής αξιοπιστίας. Δεν μπορεί μία χώρα να έχει πάρει δημόσια αυτή τη θέση – σας θυμίζω ότι, μερικά χρόνια πριν, υπήρχε και embargo και οικονομικές κυρώσεις λόγω της παράνομης στρατιωτικής κατοχής κομματιού της Κύπρου από τουρκικά στρατεύματα. Αυτά δεν έχουν παραγραφεί. Υπάρχουν. Εάν αλλάζει μία πολιτική, πρέπει να μας το πουν δημόσια.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Στην πρακτική όμως τα πράγματα είναι διαφορετικά, από τη στιγμή που διαθέτουν διπλωματικό γραφείο στα κατεχόμενα.
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Να δεχθώ ότι υπάρχει εκ των πραγμάτων, όχι επισήμως, μία αλλαγή σκέψης και αντίληψης, δηλαδή ότι υπάρχει, εκ των πραγμάτων, νομιμοποίηση θέσεων που είχαν απορριφθεί από την Αμερική στο παρελθόν. Εγώ θα πω ότι είναι δική μας ευθύνη να μιλήσουμε, να διαπραγματευθούμε και να ενημερώσουμε και τον αμερικανικό λαό. Δεν θέλω να παίρνω δεδομένα, τελεσιγραφικά, αυτά τα οποία μας λένε από το εξωτερικό. Είμαστε μικρή δύναμη, και η Ελλάδα και η Κύπρος, το αναγνωρίζω αυτό. Η Αμερική είναι μία μεγάλη δύναμη, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν έχουμε λόγο, ότι δεν έχουμε επιχειρήματα και, τελικά, τρόπο να περάσουμε και τις δικές μας θέσεις, οι οποίες, στο κάτω-κάτω, είναι και δίκαιες.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Βεβαίως, η Αμερική, από την άλλη πλευρά, είναι μία υπερδύναμη, η οποία μπορεί να δείχνει κατανόηση στις θέσεις μας, αλλά να προβάλλει και να κρίνει με βάση τα δικά της συμφέροντα. Από όσα έχω διαβάσει τον τελευταίο καιρό, το μεγάλο ενδιαφέρον των Αμερικανών για την περιοχή ξεκινά από τους δικούς τους σχεδιασμούς σε σχέση με το Ιράκ.
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Ευτυχώς, ο κόσμος δεν είναι έτσι. Δεν υπάρχει μία αυτοκρατορία και τίποτε άλλο. Ο κόσμος είναι πολύπλοκος και πολυεπίπεδος και νομίζω ότι, μέσα σε αυτή την κατάσταση που περιγράφετε, υπάρχουν «ρωγμές», υπάρχουν περιθώρια διπλωματικών ελιγμών, ρεαλιστικών διπλωματικών ελιγμών, να περάσουμε τις θέσεις μας. Θέσεις οι οποίες, επαναλαμβάνω, είναι λογικές στα αυτιά και στην αντίληψη του μέσου πολίτη του κόσμου.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Σε ό,τι αφορά στο Ελσίνκι, είναι ξεκάθαρο πλέον ότι, από πλευράς Τουρκίας και ενδεχομένως και από πλευράς τρίτων, γίνεται μία προσπάθεια διασύνδεσης της θέσης της Τουρκίας στις προσπάθειες επίλυσης του κυπριακού και της βασικής της στρατηγικής διεκδίκησης που είναι ο καθορισμός ημερομηνίας έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Πιστεύετε ότι αυτός ο συσχετισμός θα διαδραματίσει οποιοδήποτε καθοριστικό ρόλο σε ό,τι αφορά στις δικές μας υποθέσεις.
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Αυτή η ερώτηση είναι επιδεκτική πολλών διαφορετικών απαντήσεων. Πρώτα απ” όλα, θα σας πω ότι η ελληνική κυβέρνηση δεν είναι αντίθετη στον καθορισμό ημερομηνίας έναρξης διαπραγματεύσεων για την ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ούτε και η Κύπρος.
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Και η Κύπρος το έχει δηλώσει. Άρα για μας δεν είναι θέμα. Είναι θέμα για άλλες χώρες. Δεύτερον, πρέπει να σας πω ότι δεν πρέπει να μεγαλοποιούμε και το θέμα της ημερομηνίας. Ημερομηνία μπορείς να πάρεις, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα εξασφαλίσεις ένταξη σε 5, 10 ή σε 20 χρόνια. Θα εξασφαλίσεις την ένταξη, όταν πληρωθούν κάποιες προϋποθέσεις.
Τρίτον – και αυτή την παρατήρηση θέλω να τονίσω – δεν μπορεί ένας εξωθεσμικός παράγοντας, όπως είναι η Τουρκία ή ακόμη και οι ΗΠΑ να πιέζουν τον θεσμικό παράγοντα που είναι το Συμβούλιο της ΕΕ και να «πακετοποιούν» πράγματα που δεν είναι δική τους δουλειά.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Το είδαμε όμως να γίνεται σε άλλες περιπτώσεις, έτσι δεν είναι, κε Αρσένη;
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Αυτό όμως τι σημαίνει; Με αυτή την παρατήρηση ήθελα να υπογραμμίσω μία σχετική αμηχανία και αδράνεια των ευρωπαϊκών θεσμών. Αν είχαμε οι δυο μας μια εταιρεία και μας έλεγε ένας τρίτος πώς θα λύσουμε τις διαφορές μας και πώς θα βάλουμε την ατζέντα μας θα του λέγαμε «δεν είναι δική σου δουλειά». Η Ευρώπη δεν το λέει αυτό στην Τουρκία.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ούτε στις ΗΠΑ.
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Ακόμη περισσότερο.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Βλέπουμε όμως τις ΗΠΑ να διαδραματίζουν ουσιαστικά το ρόλο του «κράχτη» για την Τουρκία σε ό,τι αφορά στην ημερομηνία.
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Αυτό θέτει πάρα πολλά θέματα, ξέρετε, για το μέλλον της ΕΕ.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Και συνεπώς και για το δικό μας.
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Εγώ θα έλεγα να το διαχωρίσουμε αυτό.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Το ερώτημά μου είναι το εξής: Στο βαθμό που η ίδια η Τουρκία και κάποιοι στενοί της φίλοι επιδιώκουν να διασυνδέσουν την τοποθέτησή της στο κυπριακό και αυτό το χρησιμοποιούν περίπου και ως «καρότο», με την ημερομηνία έναρξης διαπραγματεύσεων για την ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ, βλέπετε να έχουμε κάποιες υποσημειώσεις
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Δεν νομίζω ότι είναι αποδεκτές από εμάς. Το θέμα της ένταξης της Κύπρου θα πρέπει να ακολουθήσει τη διαδικασία που έχουμε καθορίσει. Η διαδικασία αυτή θα πρέπει να είναι καθαρή, χωρίς πολιτικές δεσμεύσεις και υποσημειώσεις. Αυτό είναι ξεχωριστό θέμα.
Το τι θα κάνει η ΕΕ με την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας είναι «άλλου παπά ευαγγέλιο».
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ο κος Πρωθυπουργός έδωσε ακριβώς αυτή την απάντηση σε ό,τι αφορά τις υποσημειώσεις, ουρές, αστερίσκους κλπ.
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Συμφωνούμε. Οι ουρές όμως, ξέρετε, μπαίνουν καμιά φορά με έναν διπλωματικό τρόπο, που δεν είναι εμφανής με την πρώτη ματιά. Εγώ θα ήθελα ένα πάρα πολύ λιτό και απλό κείμενο: Ένταξη της Κύπρου, τελεία και παύλα. Όσον αφορά στην πολιτική διευθέτηση του κυπριακού προβλήματος, μπορεί να σημειώσει η Σύνοδος Κορυφής ότι έχει καταρτισθεί σχέδιο του ΓΓ και μπορεί να καλέσει τα ενδιαφερόμενα μέλη να συνεχίσουν το διάλογο, χωρίς όμως πολιτικές δεσμεύσεις για το πλαίσιο μέσα στο οποίο θα συζητηθεί η λύση ή για το χρονοδιάγραμμα της λύσης αυτής. Θα είναι ανοικτό όσον αφορά στο πλαίσιο και στην ημερομηνία. Νομίζω ότι αυτή θα είναι η καθαρή λύση.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Για «καθαρές λύσεις» μίλησε και ο Πρωθυπουργός. Πόσο σίγουροι θα είμαστε ότι, αν χρειαστεί να ασκηθεί veto, θα γίνει; Σας υπενθυμίζω, χωρίς να θέλω να θίξω και αυτό το κεφάλαιο, τις δηλώσεις περί των S300 και στην Αθήνα και στη Λευκωσία.
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Το θέμα των S300 κάποια στιγμή πρέπει να συζητηθεί. Δεν ήμουν τότε Υπουργός Άμυνας, κάτι ξέρω όμως γι” αυτό. Ας το αφήσουμε όμως τώρα και να έλθουμε στο θέμα της ένταξης. Νομίζω ότι η δέσμευση της ελληνικής κυβέρνησης είναι σαφής. Έχει λεχθεί και ενώπιον κοινοβουλίου. Νομίζω ότι η δήλωση αυτή είναι αξιόπιστη απέναντι στους άλλους 14 εταίρους μας και ξέρουν ότι η ελληνική κυβέρνηση, έτσι που ήρθαν τα πράγματα, δεν έχει άλλη επιλογή. Αν δεν ενταχθεί η Κύπρος, θα θέσει veto στην όλη διεύρυνση. Επομένως, νομίζω ότι αυτή την πιθανότητα θα πρέπει να την αποκλείσουμε. Αν γίνει διεύρυνση των 10, γιατί και αυτό δεν είναι 100% βέβαιο, μπορεί να υπάρξει και εδώ κάποια αναβολή, θα είναι και η Κύπρος μέσα.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Βλέπετε να υπάρχει προοπτική αναβολής;
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Είναι δύσκολο. Νομίζω ότι κάποιες δυνάμεις θα το ήθελαν, γιατί υπάρχουν πολλά θέματα που δεν έχουν λυθεί, υπάρχουν ζητήματα που είναι μπερδεμένα που αφορούν και στη φιλοσοφία της διεύρυνσης, κυρίως όμως στα οικονομικά και στην Κοινή Αγροτική Πολιτική. Το θέμα όμως αφορά και στην αξιοπιστία της ΕΕ. Γι” αυτό νομίζω ότι είναι πολύ δύσκολο αυτή τη στιγμή να δοθεί κάποια αναβολή, χωρίς κάποια σοβαρή δικαιολογία. Δεν θέλω να το αποκλείσω, νομίζω όμως ότι είναι απίθανο.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Να επανέλθω στο θέμα των διαβεβαιώσεων της ελληνικής κυβέρνησης ως προς το veto. Επαναλαμβάνω, είναι πολύ σημαντικό, γιατί υπήρξαν και σε προηγούμενα χρόνια τέτοιες διαβεβαιώσεις. Υπάρχουν συνθήκες οι οποίες θα μπορούσαν να δικαιολογήσουν μια αλλαγή στάσης;
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Δηλαδή, τι; Να γίνει η ένταξη και να μείνει η Κύπρος απέξω;
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Να μην ασκηθεί το veto, τη στιγμή που θα πρέπει να ασκηθεί.
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Δεν το βλέπω αυτό. Και δεν είναι μία άνευ προϋποθέσεων και συλλογισμών στήριξη της κυβέρνησής μου. Ξέρετε ότι σε ορισμένες περιπτώσεις ασκώ και κριτική. Ειλικρινά όμως πιστεύω ότι η ελληνική κυβέρνηση θα σταθεί σθεναρά σε αυτή τη θέση και, αν χρειαστεί να θέσει veto, θα το θέσει.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Είχατε την ευκαιρία να κάνετε κάποιες επαφές στη Λευκωσία. Ποια είναι η εικόνα με την οποία φεύγετε από την Κύπρο;
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Ειλικρινά, και το λέω με όλη μου την αγάπη, υπάρχει μεγάλη σύγχυση στον κόσμο. Εδώ, έχουμε όλοι ευθύνες, και εμείς οι πολιτικοί και εσείς οι δημοσιογράφοι. Έπεσε στο τραπέζι ένα σχέδιο, υπήρξε καταιγισμός σχολίων που προωθούν το σχέδιο Κόφι Ανάν, δημιουργήθηκαν προσδοκίες επιστροφής, αποζημιώσεων περιουσιών κλπ., αλλά, όσο περνούσαν οι μέρες, βλέπαμε και τα αρνητικά του στοιχεία. Αυτή τη στιγμή, ειλικρινά, πιστεύω ότι η μεγάλη πλειοψηφία του κυπριακού λαού είναι αρνητική, απορριπτική θα έλεγα, όσον αφορά στο σχέδιο Κόφι Ανάν.
Εκεί που χρειάζεται να γίνει πολιτική συζήτηση, με την ενεργό συμμετοχή των πολιτών, είναι ποια είναι η διαδικασία και τι προοπτική θα δώσουμε σε μια εναλλακτική στη νυν λύση με βάση το σχέδιο του Κόφι Ανάν, στις 12 Δεκεμβρίου. Και νομίζω ότι αυτή η πολιτική συζήτηση πρέπει να γίνει. Επιτρέψτε μου δε να επανέλθω: Πιστεύω ότι σε μεγάλα εθνικά θέματα και στην Κύπρο και στην Ελλάδα, η διαμόρφωση εθνικής στρατηγικής δεν γίνεται ερήμην του λαού. Πρέπει ο πολίτης να αισθάνεται ότι συμμετέχει στη συζήτηση, στη διαμόρφωση μιας πολιτικής που, στο κάτω-κάτω, αφορά αυτόν και τα παιδιά του.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Αισθάνεστε όμως ότι θα μπορούσαν να γίνουν κάποιοι διαφορετικοί χειρισμοί από πλευράς Λευκωσίας και πριν και μετά το σχέδιο Ανάν;
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Σαφώς. Νομίζω ότι θα έπρεπε να αποτραπεί η κατάθεση του σχεδίου Κόφι Ανάν σε αυτή τη στιγμή. Αλλά, αυτή δεν είναι η στιγμή να πούμε τι δεν έγινε σωστά, εκ των υστέρων. Είναι η στιγμή μιας ενωτικής προσπάθειας, παρά τα λάθη που έγιναν στο παρελθόν. Δεν είναι η στιγμή να πούμε «εγώ δικαιώθηκα, ο άλλος έκανε λάθος». Αυτά θα πρέπει να τα πούμε μια άλλη στιγμή. Αυτή τη στιγμή χρειάζεται ενότητα. Και αυτό είναι ένα θέμα που με απασχολεί πολύ. Και στην Κύπρο και στην Ελλάδα, δεν ξέρω πώς τα καταφέρνουμε και χωριζόμαστε και αδυνατίζουμε ακόμη περισσότερο τη στιγμή που πρέπει να είμαστε ενωμένοι και δυνατοί.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Χθες είχαμε κάποια στοιχεία από το λεκανοπέδιο Αθηνών σχετικά με την τοποθέτηση της κοινής γνώμης για το σχέδιο Ανάν και είναι συντριπτική η πλειοψηφία των πολιτών που τάσσονται υπέρ της αποδοχής του σχεδίου. Εσείς πώς ερμηνεύετε το φαινόμενο;
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Δεν είμαι βέβαιος γι” αυτό το αποτέλεσμα. Εκλέγομαι στην Αθήνα, είμαι σε επαφή με τον κόσμο. Δεν νομίζω ότι οι Αθηναίοι έχουν ενημέρωση για τα στοιχεία της πρότασης Κόφι Ανάν. Είναι 50-50, αυτό δεν είναι;
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Είναι περίπου 60%.
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: 60-40. Εάν υπάρξει ενημέρωση, να περιμένετε το 60 να κατέβει πολύ σύντομα.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Σε ό,τι αφορά στα κόμματα, παρατηρούμε κάποιες ετερόκλητες συμπλεύσεις που με κάνουν να διερωτώμαι. Οι παλαιότεροι θυμούνται ότι, στη δεκαετία του 50 π.χ., το κυπριακό αποτελούσε κάποια ασπίδα για την αντιπολίτευση στην προσπάθειά της να διευρύνει τη δημοκρατία και τα δικαιώματά της. Μήπως, εν όψει πιθανώς και εκλογών στην Ελλάδα, ζούμε κάτι ανάλογο;
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Δεν νομίζω. Βέβαια, σε πολιτικές κινήσεις και στάσεις πολιτικών τείνουμε πάντα να ανιχνεύουμε και τις κομματικές και προσωπικές σκοπιμότητες, αλλά πιστεύω ότι υπάρχει αίσθηση υπευθυνότητας σε όλους τους πολιτικούς και σε όλα τα κόμματα. Οι διαφοροποιημένες θέσεις που ακούτε έχουν αφετηρία, κατά τη γνώμη μου, τις διαφορετικές προσεγγίσεις και ιστορικές καταβολές του καθενός από εμάς. Γι” αυτό βλέπετε διακομματική διαμόρφωση διαφόρων θέσεων.
Αυτό όμως που έχει σημασία είναι ότι θα είναι ομόφωνη και ομόθυμη η στάση του ελληνικού κοινοβουλίου να στηρίξει την Κύπρο στο διπλωματικό αγώνα που διεξάγει, να στηρίξει κάθε προσπάθεια για την εκπλήρωση της εθνικής αποστολής και επίσης και τη γενικότερη θέση η οποία δεν βλέπει, ξέρετε, το κυπριακό σαν κάτι απομονωμένο που αφορά μόνο στην Κύπρο και μόνο στους Κυπρίους, αλλά ως θέμα που έχει σχέση, κατ΄ αναλογίαν, και με πιέσεις για επίλυση θεμάτων και στο Αιγαίο και στη Θράκη.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Μια τελευταία ερώτηση, κε Αρσένη. Είστε αισιόδοξος;
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Έχω αγωνιστική διάθεση, αλλά είναι πολλά τα πράγματα που φοβάμαι. Εάν δεν προσέξουμε, είναι πολλά τα πράγματα που μπορεί να πάνε στραβά. Εάν προσέξουμε, και επιτρέψτε μου να το πω, αν έχουμε και τόλμη και αφήσουμε κατά μέρος το φόβο για το τι λένε οι μεγάλες δυνάμεις, για τις απειλές και τους εκβιασμούς και πούμε, επιτέλους, και το «όχι» εκεί που πρέπει με σύνεση να το πούμε, νομίζω ότι η προοπτική θα είναι καλή. Σήμερα, είχα, όπως είπατε, διάφορες επαφές και είδα για λίγο και τον παλιό μου φίλο, τον Γλαύκο Κληρίδη, και οι συζητήσεις με έκαναν πιο αισιόδοξο.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Σας ευχαριστώ πάρα πολύ που ήσασταν σήμερα εδώ. Πάντα είναι ενδιαφέρουσα η συνομιλία μαζί σας.
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Κι εγώ σας ευχαριστώ.
