ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Τι γνώμη έχετε για τον Γεράσιμο Αρσένη;
ΠΟΛΙΤΗΣ Α: Πολύ λεβέντης, πολύ λεβέντης.
ΠΟΛΙΤΗΣ Β: Σαν Υπουργός Παιδείας είχε κάποια προβλήματα, αλλά γενικότερα σαν Υπουργός είναι συμπαθής.
ΠΟΛΙΤΗΣ Γ: Καλός είναι, αγωνίζεται για τις ιδέες του. Είναι σημαντικό να αγωνίζεται κανείς και δείχνει ότι δεν είναι και στο χώρο των διεφθαρμένων πολιτικών. Είναι ένας άνθρωπος που έχει μια ποιότητα.
ΠΟΛΙΤΗΣ Δ: Για μένα, προσωπικά, πολύ καλός.
ΠΟΛΙΤΗΣ Ε: Ο κος Αρσένης ήταν και είναι πολύ καλός, αλλά επειδή είπε την αλήθεια, δεν άρεσε στους άλλους.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Κοντά μας έχουμε σήμερα τον κο. Γεράσιμο Αρσένη, με τον οποίο θα πιούμε τον πρωινό μας καφέ. Έναν κατ” εξοχήν πολιτικό άνθρωπο και είναι χαρά μας να συζητούμε μαζί του πολιτική. Ακούσατε, κε. Υπουργέ, τη γνώμη του κόσμου. Σίγουρα το να μιλούν με θερμά λόγια οι πολίτες έναν πολιτικό πρέπει να τον γεμίζει ικανοποίηση. Γι” αυτό το λόγο άλλωστε θα πρέπει να αγωνίζεται, για να δικαιώνει τους πολίτες.
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Καλή σας μέρα, πρώτα απ” όλα. Καλή μέρα σε όλους τους ακροατές. Ξέρετε, πρωινός καφές και πολιτική δεν πάνε πάντα μαζί και δεν κάνει πάντα καλό ο πρωινός καφές. Εδώ είναι ένας φιλικός πρωινός καφές.
Πρέπει να πω ότι με συγκινούν τα σχόλια που άκουσα. Με ενθαρρύνουν για τον δύσκολο πολιτικό αγώνα που δίνω. Θα ήθελα βέβαια να είχα και μια προσωπική επαφή με τον κόσμο και μεγαλύτερη άνεση, να εξηγήσω στον κόσμο την υπόθεση της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης, τι έγινε τότε, γιατί έπρεπε να γίνουν αυτά που έγιναν
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Αναφέρεστε στην κοπέλα που σχολίασε την παρουσία σας στο Υπουργείο Παιδείας.
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Εγώ δεν ακούω μόνο τα θετικά σχόλια. Αυτό που με ενδιαφέρει περισσότερο είναι οι παρατηρήσεις που κάνει ο κόσμος, ιδίως οι καλόπιστες παρατηρήσεις, γιατί από εκεί μαθαίνουμε και πώς αισθάνεται ο κόσμος και πώς μας αξιολογεί και πώς πρέπει εμείς να διορθώσουμε τα λάθη μας. Γιατί η πολιτική πραγματικότητα είναι τι λέει ο κόσμος, όχι τι νομίζουμε εμείς.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Διαβάζοντας το βιογραφικό σας, μένει κανείς εντυπωσιασμένος.
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Έχω περάσει από πολλές ηπείρους.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Από όσα έχετε περάσει, υπάρχει κάποιος στόχος που λόγω συγκυριών, δεν καταφέρατε να πραγματώσετε, μετατρέποντας αυτόν το στόχο σε πρόκληση για τα επόμενά σας βήματα;
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Υπάρχουν πολλά. Νομίζω ότι και στην επαγγελματική και στην πολιτική μου σταδιοδρομία, προσπάθησα να ανοίξω καινούριους δρόμους και δεν το πέτυχα πάντοτε. Νομίζω όμως ότι κατόρθωσα τις περισσότερες φορές να δημιουργήσω ένα κλίμα, μια πολιτική σκέψη, γύρω από το θέμα που προσπάθησα να ανοίξω.
Ας πάρουμε π.χ. μια παλαιότερη περίπτωση, όταν ήμουν οικονομολόγος σε διεθνείς οργανισμούς και έκανα μεγάλες προσπάθειες για το χρέος των χωρών του τρίτου κόσμου. Τότε είχα μια λυσσώδη αντίδραση από τον τότε Υπουργό Εξωτερικών, τον Κίσσινγκερ, στο πρόγραμμά μου. Δεν κατάφερα να κάνω όλα αυτά που ήθελα, οδήγησα όμως σε μια διεθνή συνδιάσκεψη που δέχτηκε την πολιτική πλατφόρμα και πολύ αργότερα, όταν εγώ πια είχα φύγει από τα Ηνωμένα Έθνη και είχα έρθει στην Ελλάδα, αυτά έγιναν αποδεκτά. Αυτό που έχει σημασία δεν είναι να μετρήσεις την άμεση απόδοση μιας προσπάθειας που κάνεις, αλλά να τη δεις και μέσα σε βάθος χρόνου.
Και πιστεύω ότι οι πολιτικοί που έμειναν στην ιστορία δεν είναι οι πολιτικοί που κατέκτησαν εξουσία μόνο, αλλά και οι πολιτικοί που επηρέασαν την κοινή γνώμη και δημιούργησαν πολιτική σκέψη. Ας σκεφτούμε τον Ηλία Ηλιού π.χ., ο οποίος δεν έγινε ποτέ ούτε Υπουργός, αλλά είναι μια πολιτική προσωπικότητα που άφησε εποχή. Δεν θα πείτε ότι πέτυχε ένα έργο, αν και τίποτε από αυτά που έλεγε δεν εφαρμόστηκε;
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Να περάσουμε στην επικαιρότητα; Έχει ανάψει φωτιές η συζήτηση του κου. Πρωθυπουργού με το βρετανό ομόλογό του, τον κο. Μπλερ, αναφορικά με το αίτημα του Κ. Σημίτη να επιστρέψουν τα κλαπέντα από τον Έλγιν μνημεία του Παρθενώνα. Η ΝΔ μίλησε για ήττα, τα κόμματα της αριστεράς καταδίκασαν την ενέργεια του Πρωθυπουργού
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Οι πολιτικοί ξέρουμε ότι πρέπει να προσέχουμε πώς μιλάμε σε αίθουσες που υπάρχουν δημοσιογράφοι και τηλεόραση. Όλοι την έχουμε πάθει.
Ο κος. Πρωθυπουργός το έχει πει και συνεχώς πιέζει τη βρετανική κυβέρνηση και τον κο. Μπλερ για την επιστροφή των μαρμάρων. Εγώ δεν θα το θεωρούσα αυτό προεκλογικό ζήτημα. Νομίζω ότι τα μάρμαρα πρέπει να επιστραφούν και πρέπει να επιστραφούν εγκαίρως, για να μπορέσουμε να τα ενσωματώσουμε στον εορτασμό των ολυμπιακών αγώνων.
Οι μέρες όμως είναι πονηρές και, όταν λες ορισμένα πράγματα – και μάλιστα με αυτόν τον τρόπο – στον Μπλερ και προβάλλονται στην τηλεόραση χωρίς να περάσουν από φίλτρο, δίνουν λαβές για σχόλια. Τελικά, δημιουργούν ένα όχι ιδιαίτερα θετικό κλίμα.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Να περάσουμε στα εκλογικά, κε Υπουργέ;
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Έχουμε μπει άλλωστε σε προεκλογικό αγώνα και το σημαντικό είναι ότι ουσιαστικά ανακοινώθηκε και η ημερομηνία των εκλογών.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Το αργότερο 2 Μαϊου.
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Εμένα, ως πολιτικό, με βολεύει αυτό. Ξέρω πώς θα οργανώσω το δικό μου προεκλογικό αγώνα.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Στις δημοσκοπήσεις θα πάμε. Από το 1990 και μετά, οι δημοσκοπήσεις αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της πολιτικής ζωής. Η ΝΔ διατηρεί το προβάδισμα, ενισχύοντας κάποια ποιοτικά χαρακτηριστικά. Το ερώτημα είναι: το κίνημα πάει σε ήττα;
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Ειλικρινά, έτσι όπως είναι τα πράγματα αυτή τη στιγμή, αν μείνουμε έτσι όπως είμαστε, οι προοπτικές δεν είναι καλές. Νομίζω όμως ότι οι δημοσκοπήσεις είναι για να μας καθοδηγήσουν στην πολιτική μας πράξη. Αν τις αφήσουμε να δημιουργήσουν πολιτικό γεγονός και εμείς ως πολιτικοί να τρέχουμε πίσω από τις δημοσκοπήσεις, έχουμε χάσει το κλίμα. Αυτό που νομίζω ότι μπορεί και πρέπει να γίνει στο ΠΑΣΟΚ είναι, λαμβάνοντας υπόψη τις δημοσκοπήσεις, να δούμε πώς θα συντάξουμε τις δυνάμεις μας για να προχωρήσουμε μπροστά.
Υπάρχει ένα πρόβλημα: Ένα σημαντικό κομμάτι του εκλογικού σώματος που πάντοτε μας στήριξε, σήμερα μας αμφισβητεί. Είναι αναποφάσιστοι και ή έχουν αποφασίσει να μην ψηφίσουν ΠΑΣΟΚ. Εγώ νομίζω ότι το πρόβλημά μας δεν είναι να κάνουμε ανοίγματα στην Κεντροδεξιά. Αυτοί ήδη έχουν αποφασίσει τι θα κάνουν. Το πρόβλημά μας είναι να μιλήσουμε στα παραδοσιακά κοινωνικά στρώματα του ΠΑΣΟΚ, τα οποία έχουν απογοητευτεί από εμάς και να τους πούμε ότι έχουμε τώρα τη ζωτικότητα και τη δύναμη, ότι – με αυτοκριτική διάθεση – έχουμε δει τι πρέπει να γίνει. Να τους πούμε ότι είμαστε ή μπορούμε να ξαναγίνουμε το κόμμα του ανθρώπου του μόχθου, ότι είμαστε κοντά τους. Να μιλήσουμε σε αυτούς με αξιοπιστία.
Τώρα το θέμα είναι ποιος μπορεί να μιλήσει με αξιοπιστία σε αυτά τα λαϊκά στρώματα.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Λέτε λοιπόν ότι το ΠΑΣΟΚ θα πρέπει να ξυπνήσει αυτό το εν υπνώσει κομμάτι του, το λαϊκό του κομμάτι και να του δώσει το σύνθημα για συστράτευση και αγώνα. Πόσο εφικτό όμως είναι αυτό, κε Υπουργέ; Γιατί υπάρχει και αντίλογος από την εκσυγχρονιστική τάση του κινήματος που λέει ότι αυτή τη στιγμή, η μάχη δίνεται κυρίως στο μεσαίο χώρο, αυτό που ονομάσατε πριν «Κεντροδεξιά».
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Εγώ δεν αποκλείω και τον κεντρώο χώρο. Αντίθετα. Το ΠΑΣΟΚ ήταν και πρέπει να παραμείνει ένα πολυσυλλεκτικό κόμμα. Δεν πρέπει να ξεχάσουμε όμως ότι ο κύριος κορμός του ΠΑΣΟΚ ήταν τα λαϊκά μας στρώματα, ο εργαζόμενος, ο αγρότης, ο μικρός επιχειρηματίας, ο συνταξιούχος, που έχουν ανάγκη προστασίας του κράτους για τα προβλήματά τους. Ο μεγαλοδικηγόρος, ο μεγαλογιατρός και οι άλλοι μπορούν θαυμάσια να ζήσουν κάτω από διαφορετικά κοινωνικά, πολιτικά και οικονομικά καθεστώτα. Δεν έχουν ανάγκη προστασίας. Είναι ανταγωνιστικοί. Αυτοί που έχουν προβλήματα, ιδίως σε μία μεταβατική περίοδο που διανύουμε τώρα, είναι ακριβώς αυτό που λέμε (κακώς, αλλά έτσι λέγεται) οι «ασθενέστερες τάξεις» και σε αυτές πρέπει να αποτανθούμε.
Τι πρέπει να τους πούμε; Πρέπει να τους πούμε ότι εμείς θα σου εγγυηθούμε το μέλλον σου. Εμείς θα σου εγγυηθούμε ένα δίκαιο κράτος. Εμείς θα σου εγγυηθούμε ότι, μεσοπρόθεσμα τουλάχιστον, θα έχεις δημιουργική δουλειά και θα έχουν δουλειά τα παιδιά σου. Εμείς θα σου εγγυηθούμε ασφάλεια στο σπίτι και τη γειτονιά σου. Δεν μπορούμε να τα κάνουμε όλα. Δεν τα κάναμε καλά όλα μέχρι στιγμής και μάλιστα κάναμε και πολύ λάθος. Να το πούμε αυτοκριτικά. Αλλά εμείς είμαστε μαζί σου. Έλα μαζί μας για να δούμε πώς θα τα καταφέρουμε μαζί.
Αυτή την κουβέντα, την πολύ απλή, φοβάμαι, πια, δεν μπορούμε να την κάνουμε όλοι μέσα στο ΠΑΣΟΚ. Υπάρχει πρόβλημα αξιοπιστίας. Έχει πολύ μεγάλη σημασία, ποια ιστορικά καταξιωμένα στελέχη μπορούν να βγουν στις γειτονιές, στην ύπαιθρο και να μιλήσουν αυτή τη γλώσσα. Αν δεν το κάνουμε αυτό, και μιλήσουμε γενικά και αόριστα περί οικονομίας, περί ισχυρής Ελλάδας και μακροοικονομικών δεικτών, αυτά, κάποιοι επαγγελματίες και μεσαία οικονομικά στρώματα μπορεί να τα καταλάβουνε. Ο αγρότης όμως, ο συνταξιούχος δεν μπορεί να τα καταλάβει.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ένα από τα μέτρα της κυβέρνησης είναι η χορήγηση φθηνού πετρελαίου στους αγρότες.
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Αυτό είναι ισχυρό μέτρο, ένα καλό μέτρο, που εγώ θα έλεγα ότι θα έπρεπε να είχε εφαρμοστεί από καιρό. Εν πάση περιπτώσει, να ένα παράδειγμα, που μπορείς να πας και να του πεις συγκεκριμένα πράγματα. Για να αισθανθεί και ο άλλος ότι είσαι κοντά του και μαζί του.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Είπατε πως το ΠΑΣΟΚ θα πρέπει να ενεργοποιήσει το κομμάτι του λαού που παραδοσιακά τον στήριξε. «Το ΠΑΣΟΚ δεν κάνει έκκληση και πρόσκληση σε μεγαλογιατρούς και μεγαλοδικηγόρους», όπως το είπατε.
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Είναι πολυσυλλεκτικό κόμμα. Υπάρχουν και μεγαλογιατροί και μεγαλοδικηγόροι που είναι θαυμάσια στελέχη, που είναι πολιτικοποιημένοι, που δεν ζητάνε από το κόμμα και την κυβέρνηση κάτι για τον εαυτό τους, αλλά θέλουν μια καλύτερη πατρίδα και στηρίζουν το ΠΑΣΟΚ. Αυτό δεν το αποκλείουμε. Αυτό που λέω όμως είναι ότι αυτός που σε έχει ανάγκη για τη δική του επιβίωση και την προοπτική του είναι ο άνθρωπος του μόχθου, ο οποίος ανησυχεί για το αύριο το δικό του, για το μέλλον του παιδιού του και την ασφάλεια της οικογένειάς του.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Και η ΝΔ αυτή τη στιγμή προτείνει κάποια πράγματα και κάνει μια στροφή προς ένα φιλολαϊκό προφίλ. Πιστεύετε ότι είναι μανδύας αυτό;
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Για να είμαι δίκαιος πρέπει να σας πω ότι και η ΝΔ έχει στελέχη τα οποία έχουν μια προοδευτική αντίληψη, διαφορετική από τη δική μας, αλλά έχουν ευαισθησία για τα κοινωνικά θέματα, έχουν κάνει μια προσαρμογή σε σχέση με τις παραδοσιακές θέσεις της δεξιάς, δεν παύει όμως η ΝΔ να είναι κατά κύριο λόγο το κόμμα της συντήρησης. Ένα κόμμα προσκολλημένο σε ιδεοληψίες που αφορούν στον νεοφιλελευθερισμό. Αυτή είναι και η βασική κοινωνική αντιπαράθεση ανάμεσα στο ΠΑΣΟΚ και τη ΝΔ: Εμείς θέλουμε πολιτικές παρεμβάσεις που βοηθούν τον κόσμο που έχει προβλήματα και ανάγκη, η ΝΔ λέει ότι θα τα αφήσω αυτά κυρίως να λυθούν μέσα από τις διαδικασίες της αγοράς και, αν υπάρξουν προβλήματα, θα παίξει κάποιο ρόλο το κράτος. Αυτές οι διαφορές παραμένουν.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Αυτό όμως που βλέπουμε αυτή την εποχή είναι να λέγεται πως ΠΑΣΟΚ και ΝΔ λένε τα ίδια πράγματα.
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Πολλοί είναι οι λόγοι που συμβάλλουν σε αυτή τη σύγχυση.
Ο πρώτος λόγος είναι ότι από το 1993 μέχρι το 2000 ακολουθήσαμε έναν ιστορικό συμβιβασμό, την πορεία προς την ΟΝΕ. Αυτή η πορεία μας έδωσε ένα πρόγραμμα μονόδρομου ουσιαστικά που έφερε πάρα πολύ κοντά τη μακροοικονομική πολιτική που θα ακολουθούσε είτε η ΝΔ είτε το ΠΑΣΟΚ. Εμείς είπαμε ότι είναι ένας ιστορικός συμβιβασμός, ότι θα δεχθούμε τους κανόνες του Μάαστριχτ, γιατί ήταν πολύ σημαντικό να βάλουμε την Ελλάδα στην ΟΝΕ. Αλλά, για εμάς ήταν συμβιβασμός. Για τη ΝΔ, ήταν ευτυχία ότι ακολουθήσαμε αυτή την πολιτική. Στα μάτια όμως του κόσμου η διαφορά δεν ήταν εμφανής, παρά το γεγονός ότι από το ’93 και μετά, προσπαθήσαμε σε αυτά τα πλαίσια του μονοδρόμου να ακολουθήσουμε μια πολιτική ευαισθησίας. Αυτό είναι το ένα.
Ο δεύτερος λόγος όμως – και εδώ οφείλω να μιλήσω αυτοκριτικά – είναι ότι και το ΠΑΣΟΚ από το 2000 και μετά έχει κάνει μια στροφή επί ο συντηρητικότερο. Εγώ έχω ασκήσει κριτική – όπως ξέρετε – μέσα στο κόμμα μου γι” αυτό. Εγώ θα ήθελα να είμαστε πολύ πιο τολμηροί σε μεταρρυθμίσεις και ρήξεις και μέσα στην κοινωνία και μέσα στην οικονομία, οι οποίες θα άλλαζαν τις ισορροπίες και θα δημιουργούσαν νέες καταστάσεις που θα έλυναν κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα.
Ας πάρουμε π.χ. την κοινωνική πολιτική. Όλη αυτή η συζήτηση των παροχών, με αφήνει λίγο αδιάφορο. Τι θα πει παροχές; Έχει την έννοια ότι εγώ είμαι ο «μπαμπάς», έχω κάποια λεφτά στην τσέπη μου και δίνω «φιλοδώρημα» στα «παιδιά». Δεν είναι αυτή η δική μας ιδεολογία. Αυτή είναι μία συντηρητική άποψη. Αυτό το οποίο εμείς χρειάζεται να κάνουμε είναι να κάνουμε τομές μέσα στην οικονομία, μέσα στην παραγωγή, για να αλλάξουμε την κατανομή του εισοδήματος. Ακούστε, όμως: Αλλαγή, ανακατανομή του εθνικού πλούτου και του εθνικού εισοδήματος, γίνεται με ανακατανομή της εξουσίας. Αυτό το οποίο δεν τολμήσαμε να κάνουμε είναι ακριβώς την ανακατανομή της εξουσίας, την οποία δεν την έχει αισθανθεί ο αγρότης, ο μισθωτός, ο συνταξιούχος. Εκεί είναι το πρόβλημα.
Εγώ λοιπόν λέω ότι πρέπει να δούμε αυτό κομμάτι του λαού και, αν είναι να κάνουμε μία κλίση, να την κάνουμε, όχι προς τα δεξιά, αλλά προς τα αριστερά.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Πόσες υπουργικές θητείες έχετε; Στα 35 χρόνια της ζωής μου, ο τίτλος «τσάρος της οικονομίας» πάντα αντικατόπτριζε τον Γεράσιμο Αρσένη.
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Ήταν η πρώτη φορά που χρησιμοποιήθηκε αυτός ο όρος στην πατρίδα μας, όταν ήμουν ταυτόχρονα τότε Υπουργός Εθνικής Οικονομίας, Οικονομικών και, ένα διάστημα, και Διοικητής της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος (αλλά τότε το Υπουργείο Εθνικής οικονομίας ήταν 4 υπουργεία μαζί). Ήταν μια πολύ ενδιαφέρουσα περίοδος για μένα, η πρώτη τετραετία του ΠΑΣΟΚ, η πιο σημαντική περίοδος, που διαμόρφωσε και τη δική μου πολιτική σκέψη και κατά τη γνώμη μου ήταν και η καλύτερη τετραετία του ΠΑΣΟΚ. Αν και δυσφημίστηκε αργότερα (αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία). Πάντως πέρασα από πολλά, 5-6 Υπουργεία. Εκείνα που αγάπησα είναι το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, το Υπουργείο Άμυνας και το Υπουργείο Παιδείας. Αυτές είναι οι αγάπες μου.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Στην κοινοβουλευτική ομάδα, κάποιοι άκουσαν με αγάπη αυτά που είπατε, κάποιοι άλλοι όχι. Το σίγουρο είναι ότι αυτή η εμφάνιση προκάλεσε αίσθηση. Υπάρχουν κάποιες συμπεριφορές συγκεκριμένες που να δείχνουν ότι το κίνημα έγινε τμήμα του κατεστημένου;
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Όχι, το κίνημα δεν θα έλεγα ότι έγινε τμήμα του κατεστημένου, αλλά στιγματίζεται από τη συμπεριφορά ορισμένων που προσβάλλουν το κοινό αίσθημα. Αυτό πρέπει να έχουμε το θάρρος να το πούμε και να το διορθώσουμε. Δεν μπορούμε να έχουμε αξιοπιστία στον κόσμο, όταν ο ίδιος ο κόσμος μας λέει ότι αυτή η συμπεριφορά του τάδε ή του δείνα είναι απαράδεκτη ή αλαζονική.
Όταν μιλάω για στελέχη δεν μιλάω μόνο για κυβερνητικά στελέχη, αλλά και για μεσαία στελέχη, στελέχη στις τοπικές κοινωνίες. Δηλαδή, ένας κακός Πρόεδρος ενός νοσοκομείου ή ενός λιμενικού ταμείου π.χ., ο οποίος είναι και κομματικός, αν έχει μια συμπεριφορά απαράδεκτη, αν έχει δικτυώσεις που δημιουργούν πολλά ερωτήματα κλπ., αυτή τη συμπεριφορά τη χρεώνεται ολόκληρο το κίνημα. Αυτό είναι άδικο.
Θα έπρεπε λοιπόν – και το έχω τονίσει αυτό – να είχαμε τολμήσει να κάνουμε εμείς οι ίδιοι την αυτοκάθαρσή μας. Ορισμένα στελέχη, ορισμένα άτομα αυτού του είδους δεν κάνουν καλό με την παρουσία τους σε ένα κίνημα που παραμένει, στη μεγάλη του πλειοψηφία, προοδευτικό, σοσιαλιστικό και κοντά στο λαό.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Από το καλοκαίρι μέχρι την ομιλία σας στην κοινοβουλευτική ομάδα είχατε ένα μεγάλο διάστημα σιωπής.
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Έκανα παρατεταμένες διακοπές. Αστειεύομαι. Ο λόγος είναι και προσωπικός. Ήμουν στο Παρίσι (όπως ξέρετε, η σύζυγός μου εργάζεται στο Παρίσι και πηγαινοερχόμαστε) και ετοιμάζω μια σειρά από διαλέξεις στο Πανεπιστήμιο των Παρισίων. Θεώρησα λοιπόν ότι τον Ιούλιο και τον Αύγουστο δεν θα έλειπα και πολύ από το πολιτικό προσκήνιο, είδα όμως ότι η απουσία μου έγινε αντιληπτή.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Στην ομιλία σας στην Κ.Ο. προτείνατε ένα minimum πρόγραμμα θέσεων και δράσεων μέχρι τις εκλογές με 5 βασικά σημεία.
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Τρία είναι τα βασικά σημεία:
Το πρώτο που θεωρώ σημαντικό είναι ότι πρέπει να υπάρξει ισότιμη συμμετοχή όλων των στελεχών, ανεξάρτητα από τις πολιτικές θέσεις που έχουν πάρει πάνω σε συγκεκριμένα θέματα. Δεν συμφωνούμε όλοι για ορισμένες πολιτικές θέσεις, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει ότι δεν πρέπει ή ότι δεν μπορούν να συμμετέχουν όλοι σε έναν εκλογικό αγώνα.
Το δεύτερο είναι ότι, για να είμαστε μαζί, πρέπει να συμφωνήσουμε σε ένα ελάχιστο πρόγραμμα κοινής δράσης γύρω από τη Χάρτα Σύγκλισης και με ένα πολιτικό κείμενο. Πρέπει όμως να το συζητήσουμε και να το συμφωνήσουμε.
Και το τρίτο είναι να αναβαθμίσουμε την κοινοβουλευτική μας ομάδα, ως ένα όργανο πολιτικού σχεδιασμού και εποπτείας του εκλογικού αγώνα, γιατί είναι το ζωντανό κύτταρο σήμερα στο σώμα. Εκεί πρέπει να παίρνονται οι αποφάσεις και όχι να της ανακοινώνονται αποφάσεις που λαμβάνονται από κέντρα έξω από αυτή.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Συμβαίνει αυτό;
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Έχει γίνει. Εγώ δεν θυμάμαι, χρόνια τώρα, περίπτωση που να έλθει θέμα στην Κ.Ο. για να συζητηθεί για να διαμορφωθεί άποψη. Ας πάρουμε τον εκλογικό νόμο. Εγώ δεν τον έχω δει ακόμα, έχει ανοιχτεί σε διάλογο, αλλά δεν έχει γίνει συζήτηση στην Κ.Ο. Εγώ θα έλεγα ότι πρέπει να το αντιστρέψουμε αυτό. Πρέπει να συζητήσουμε το θέμα στην Κ.Ο., να κάνουμε μια σύνθεση απόψεων και μετά να ανοίξουμε το θέμα προς τα έξω.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Εσείς είστε υπέρ ή κατά της κατάτμησης των μεγάλων περιφερειών; Η διπλή κάλπη φαίνεται να παίρνει οριστικά το δρόμο για τις ελληνικές καλένδες.
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Αυτό έχει μια τόσο γενική αποδοκιμασία που νομίζω πως μπορούμε να το ξεχάσουμε. Για τις περιφέρειες τώρα. Δεν θα ήθελα να έβλεπα αυτό το θέμα κάτω από τη στενή οπτική γωνία του εκλογικού νόμου. Θα ήθελα να το δω σαν ένα μεγάλο βήμα στο διοικητικό εκσυγχρονισμό και την αποκέντρωση. Αυτό όμως είναι κάτι που, κατά τη γνώμη μου, δεν μπορούμε να το κάνουμε προεκλογικά. Θα έπρεπε να το κάνουμε ή μερικά χρόνια πριν ή μετά τις εκλογές.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Τον εκλογικό νόμο πρέπει να τον αλλάξουμε με βάση τις προτάσεις του κου. Σκαναδαλίδη;
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Με φέρνετε σε δύσκολη θέση, γιατί εγώ δεν ξέρω ποιος είναι ο εκλογικός νόμος. Έγιναν συζητήσεις στο ΠΑΣΟΚ, στο πρώτο τμήμα του θέρους, εγώ όμως ήμουν στο τρίτο τμήμα του Σεπτεμβρίου.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Βασικό στοιχείο της δημοκρατίας είναι και η εναλλαγή στην εξουσία. Υπάρχουν κάποιοι λόγοι που δεν πρέπει να δοθεί το τιμόνι στη ΝΔ;
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Η πολιτική δεν είναι θέμα μόδας, σαν ένα κουστούμι που το φοράς, το βαριέσαι και το πετάς. Η πολιτική κρίνεται με βάση τις πολιτικές θέσεις. Η Δημοκρατία δίνει επιλογές στο εκλογικό σώμα και μέσα από αυτές διορθώνουμε τα πράγματα και ανανεώνουμε την πολιτική. Η ανανέωση μπορεί να γίνει με εναλλαγή κομμάτων στην εξουσία, η ανανέωση όμως αυτή μπορεί να έλθει και μέσα από την ανανέωση του ίδιου του κυβερνώντος κόμματος. Έχουμε σοσιαλιστικά κόμματα στην Ευρώπη που κυβερνούν 40 χρόνια. Δεν είναι οι ίδιες ιδέες και οι ίδιοι άνθρωποι. Όταν ένα κόμμα είναι πιο μπροστά από τα άλλα, έχει πιάσει το σφυγμό της κοινωνίας και ανανεώνεται, θα το επιβραβεύσει το εκλογικό σώμα. Άρα το θέμα στις εκλογές δεν είναι ποιος είναι στην εξουσία και ποιος θέλει να παραμείνει, αλλά ποιος είναι αξιόπιστος ότι θα εγγυηθεί το μέλλον του εκλογικού σώματος. Ποιος θα πείσει.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Τα κόμματα της Αριστεράς λένε πως πάντα στο ΠΑΣΟΚ θυμούνται προεκλογικά να τείνουν χέρι φιλίας στην Αριστερά και τις δημοκρατικές δυνάμεις και, όταν ορστικοποιηθεί η ψήφος κάποιων αριστερών, χαράσσετε στο ΠΑΣΟΚ τη μοναχική πορεία της εξουσίας και πορεύεστε αναλόγως, με την Αριστερά στο περιθώριο.
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Καμιά φορά οι καυγάδες μέσα στην οικογένεια είναι πιο έντονοι από τους καυγάδες με τους γείτονες.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Νιώθετε «οικογένεια» με το ΚΚΕ, κε Υπουργέ;
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Η Αριστερά έχει διαφορετικές αφετηρίες, υπάρχουν διαφορές, αλλά είναι Αριστερά. Το θέμα είναι ότι δεν καταφέραμε όλα αυτά τα χρόνια να έχουμε ένα διάλογο με όλες αυτές τις δυνάμεις. Σε αυτό έχει ευθύνη και το ΠΑΣΟΚ, έχουν όμως και τα άλλα κόμματα. Το ΚΚΕ έχει μια τεράστια ευθύνη, από τη στιγμή που δεν δέχεται, ως θέμα αρχής, να συζητήσει με άλλες πολιτικές δυνάμεις.
Νομίζω ότι είναι κρίμα, γιατί το φάσμα του εκλογικού σώματος που ψηφίζει κεντροαριστερά κόμματα είναι η πλειοψηφία της κοινωνίας. Όταν όμως εμείς σε επίπεδο κομματικής κορυφής δεν μπορούμε να συνεννοηθούμε μεταξύ μας, είναι δυνατόν, ανάλογα με το εκλογικό σύστημα που θα έχουμε να εκχωρήσουμε σε μία μειοψηφία της κοινωνίας να κυβερνήσει.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Μπορεί να υπάρξει προγραμματική συμφωνία με το ΚΚΕ π.χ.;
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Γενική συμφωνία, όχι. Σε ορισμένα συγκεκριμένα θέματα όμως είναι εφικτή. Παραδείγματος χάριν, το θέμα της διαφθοράς στο δημόσιο και της εξυγίανσης του Δημόσιου Τομέα, ώστε ο Δημόσιος Τομέας να είναι αποτελεσματικός. Εγώ δεν βλέπω γιατί είναι αδύνατη μια συμφωνία ανάμεσα στο ΠΑΣΟΚ, το Συνασπισμό και το ΚΚΕ και κομμάτια της ΝΔ. Ξέρετε τι δύναμη θα αποκτήσει μια πολιτική κίνηση, αν έχει μια ευρύτατη, διακομματική στήριξη;
Επανέρχομαι στο θέμα της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης, όπου εγώ έκανα την προσπάθεια για διακομματική συμφωνία και δεν επετεύχθη για πολλούς και διαφορετικούς λόγους. Θα είχαμε όμως μια άλλη σταθερότητα και μια άλλη πορεία στην αναβάθμιση της παιδείας μας, αν είχαμε στήριξη. Δεν βλέπω γιατί σε πρακτικά θέματα, δεν μιλάω για τα ιδεολογικά, δεν μπορούμε να συμφωνήσουμε.
Και ένα άλλο θέμα που θα έρθει στο προσκήνιο: Τα εθνικά θέματα. Γιατί κατ” ανάγκη να διαφωνήσουμε με τα άλλα κόμματα (και δεν μιλάω μόνο για τα κόμματα της Αριστεράς, αλλά και για τη ΝΔ). Η αντίληψη δηλαδή ότι, επειδή είμαστε διαφορετικοί, έχουμε διαφορετικές ιδεολογίες, δεν μιλάμε για τίποτα αναμεταξύ μας, είναι επικίνδυνο.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Κάτι παρόμοιο είχε πει και ο Βαρβιτσιώτης, με το Νομοσχέδιο για τους πολύτεκνους, που, ενώ γενικά έτυχε επιδοκιμασίας, τελικά δεν πέρασε. Εδώ θα έπρεπε να υπάρχει ο εκσυγχρονισμός στην πολιτική σκέψη των κομμάτων.
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Μπορεί να μη συμφωνώ πάντοτε με τις θέσεις του κου. Βαρβιτσιώτη, έφερε όμως πράγματι στη Βουλή ένα νομοσχέδιο σημαντικό και πολλοί από εμάς συμφωνούσαν. Και το είπαμε αυτό στη βουλή. Το νομοσχέδιο πέρασε χωρίς ψηφοφορία. Αν η ψηφοφορία ήταν ονομαστική, και ο καθένας έλεγε ναι ή όχι, είναι πολύ πιθανό να περνούσε.
Τι θέλω να πω με αυτό; Μπορεί να υπάρξει δυνατότητα συνεννόησης ανάμεσα στους βουλευτές, καμιά φορά όμως, η κομματική περιχαράκωση, η κομματική πειθαρχία εμποδίζει το διάλογο. Και νομίζω ότι αυτό βλάπτει τη δημοκρατία. Το μυστικό της δημοκρατίας είναι να υπάρχουν κομματικές διαφορές, αλλά σε ορισμένα θέματα να μπορεί να υπάρξει και μια επαφή και μια συνεννόηση. Δεν είναι κακό να συμφωνήσει η ΝΔ με το ΠΑΣΟΚ σε ένα δυο θέματα. Αυτό θα είναι καλό. Κρατώντας τις διαφορές μας, χειριζόμαστε διάφορα θέματα. Αυτή η κουλτούρα δεν έχει περάσει ακόμα στην Ελλάδα.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Θα πρέπει όμως να περάσει αυτή η κουλτούρα.
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Για να περάσει αυτή η κουλτούρα, θα πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη ευχέρεια δράσης και πρωτοβουλίας στους βουλευτές.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Να περάσουμε στα ελληνοτουρκικά. Πρόσφατα είχαμε τη συμφωνία για 2 νέους αεροδιαδρόμους πάνω από τη Λήμνο. Πολλοί ισχυρίζονται ότι έτσι δίνουμε τη δυνατότητα στους Τούρκους να έχουν ένα πεδίο βολής εντός ελληνικού χώρου. Η κυβέρνηση βέβαια είπε ότι απλώς ρυθμίζει την εναέρια κυκλοφορία εν όψει ολυμπιακών αγώνων, χωρίς να δίνει κανένα πλεονέκτημα στους Τούρκους.
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Η αλήθεια είναι κάπου στη μέση. Είναι ένα θέμα που το ξέρω αρκετά καλά και το χειρίστηκα ως Υπουργός Άμυνας. Πρέπει να πω ότι η κριτική που έγινε εναντίον της κυβέρνησης έχει πολύ μεγάλη δόση υπερβολής. Το πεδίο βολής υπήρχε και υπάρχει και έχει δικαίωμα η Τουρκία να κάνει ασκήσεις στρατιωτικές, αεροναυτικές στα διεθνή χωρικά ύδατα που είναι μεταξύ της Λήμνου και της Θράκης. Το πρόβλημα δεν είναι εκεί.
Η διευθέτηση αυτών των αεροδιαδρόμων έχει το εξής μειονέκτημα. Εκ των πραγμάτων, θα υπάρχει μια συνεργασία μεταξύ των υπηρεσιών ΥΠΑ της Ελλάδος και της Τουρκίας για κάποιους βασικούς διαδρόμους. Έτσι, για να πας από τη βόρειο Ελλάδα στη Ρόδο π.χ. θα συνεργαστούνε δύο FIR, καθώς θα περάσεις και από χώρο ευθύνης της Τουρκίας και από χώρο ευθύνης της Ελλάδος. Αυτό αρχίζει και δημιουργεί ένα κλίμα συνεργασίας ή, αν θέλετε, συνδιαχείρισης θεμάτων στο Αιγαίο. Δεν νομίζω ότι το θέμα αυτό καθαυτό είναι ιδιαίτερα σοβαρό.
Εγώ δεν βλέπω το λόγο γιατί να κλείσουμε αυτό το θέμα τώρα και να μην το αφήσουμε σαν ένα πακέτο θεμάτων, ώστε να δούμε τι παίρνουμε και τι δίνουμε σε μια σειρά από άλλες εκκρεμότητες που έχουμε με την Τουρκία. Εν πάση περιπτώσει, η κυβέρνηση έσπευσε να συμφωνήσει σε αυτή τη διευθέτηση.
Εγώ πρότεινα στην κυβέρνηση να υπογράψει αυτό το σύμφωνο, με μια επιφύλαξη, ότι αυτό θα έχει ισχύ μόνο για 14 μήνες και, μετά τους ολυμπιακούς αγώνες, με βάση την πείρα που θα αποκτήσουμε. Διότι οι νέοι διάδρομοι έγιναν κυρίως με το αιτιολογικό ότι θα αυξηθεί πολύ η κυκλοφορία στον εναέριο χώρο. Εάν είναι έτσι, να το δούμε μετά από ένα χρόνο, και αν δημιουργούνται προβλήματα στη διαχείριση του εθνικού μας χώρου να το αναθεωρήσουμε.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Τα βήματα σε αυτή την ελληνοτουρκική προσέγγιση γίνονται σωστά, κατά τη γνώμη σας;
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Κανείς δεν μπορεί να είναι αντίθετος σε μια προσέγγιση. Σε μια προσέγγιση όμως και δίνεις και παίρνεις. Μέχρι στιγμής, και αυτό είναι γενική ομολογία, ενώ η Ελλάδα έχει κάνει πολλές χειρονομίες, η μεγαλύτερη από τις οποίες ήταν ότι συναίνεσε στην ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας, εγώ δεν έχω καμία ένδειξη από την Τουρκία ότι έχει χαλαρώσει κάποιες από τις παράλογες αξιώσεις της εναντίον μας. Θα πρέπει λοιπόν να περάσει το μήνυμα και στην άλλη πλευρά, ότι, αν θέλουν προσέγγιση, θα πρέπει να δουν με άλλο μάτι ορισμένα ζητήματα που τα θεωρούμε ιδιαίτερα ενοχλητικά και θα έλεγα και επικίνδυνα για την εθνική μας ασφάλεια. Κυρίαρχο θέμα είναι το κυπριακό, αλλά και τα θέματα που αφορούν στο Αιγαίο είναι πάρα πολύ σημαντικά. Έχουμε καθημερινά παραβιάσεις του εναέριού μας χώρου στο Αιγαίο από τουρκικά μαχητικά. Αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί έτσι, και να μιλάμε για προσέγγιση και βελτίωση του κλίματος.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Υπάρχει και η αιτιολογία που μιλάει για το βαθύ κράτος της Τουρκίας
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Ξέρετε πόσες φορές έχω ακούσει αυτό το παιχνίδι του καλού και του κακού; Είναι σαφές ότι αυτή τη στιγμή κυβερνούν οι στρατιωτικοί, κυβερνά το βαθύ κράτος. Γίνεται με τον Ερντογάν μια προσπάθεια αλλαγής του πολιτικού συστήματος που δεν είμαι βέβαιος ότι θα προχωρήσει. Αυτό όμως είναι ένα θέμα που αφορά εσωτερικά στην Τουρκία. Αυτό που ξέρω είναι ότι δεν έχει αλλάξει η εξωτερική πολιτική της Τουρκίας.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Και το κυπριακό βρίσκεται σε μία καμπή. Αναντίρρητα είναι επιτυχία η ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ. Πού βλέπετε να πηγαίνει το πράγμα;
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Εγώ νομίζω ότι η βασική πολιτική της Τουρκίας απέναντι στο κυπριακό δεν έχει αλλάξει και, επιτρέψτε μου να πω, δεν θα αλλάξει. Η Τουρκία πάντα έβλεπε την Κύπρο σαν ένα χώρο στρατιωτικά και πολιτικά δορυφορικό της Τουρκίας. Δεν θα δεχθεί λοιπόν μια πορεία της Κύπρου που θα είναι ανεξάρτητη από την εξωτερική πολιτική της Τουρκίας. Για να κάνει λοιπόν κάποιες παραχωρήσεις στην Κύπρο, θα πρέπει ταυτόχρονα να βεβαιωθεί ότι είναι εγγυημένη και η δική της πορεία στην Ευρώπη. Εγώ αυτά τα πράγματα δεν τα βλέπω και πολύ αισιόδοξα και δεν αποκλείω, εάν το βαθύ κράτος συνεχίσει να κυβερνά, να έχουμε πρόβλημα: Θα μπει η Κύπρος χωρίς πολιτική λύση και οι Τούρκοι θα προχωρήσουν σε μια ουσιαστική προσάρτηση των κατεχομένων. Τότε θα υπάρχει θέμα μεταξύ Τουρκίας και Ενωμένης Ευρώπης.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Είναι κομβικός ο ρόλος του Ντενκτάς;
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Ο Ντενκτάς είναι πολιτικός πατέρας πολλών προσωπικοτήτων που κυβερνούν σήμερα στην Τουρκία. Άρα έχει μια ισχύ πολιτική πέρα από τα όρια των κατεχομένων. Είναι μια πολιτική προσωπικότητα. Είναι κι αυτός ένα κομμάτι του βαθέος κράτους.
Οι εκλογές που γίνονται τώρα στην Κύπρο δεν είναι για Πρόεδρο, είναι για Πρωθυπουργό. Ας πούμε λοιπόν ότι θα έρθει κάποια άλλη κυβέρνηση που θέλει συζητήσεις. Με τους εποίκους όμως που έχει ο Ντενκτάς, με τους 35.000 στρατό των Τούρκων, θα κάνει αυτός αυτό που θέλει. Το ερώτημα λοιπόν είναι εάν η Άγκυρα έχει αλλάξει πολιτική και αυτό που σας λέω είναι ότι εγώ δεν βλέπω κάτι τέτοιο.
Όταν η Τουρκία είναι αμετακίνητη στις θέσεις της, οι πιέσεις θα πέσουν σε εμάς, να υποχωρήσουμε περαιτέρω, για μια ακόμα φορά. Και αυτό πρέπει να το αποφύγουμε. Γι” αυτό κι εγώ ζήτησα στα εθνικά θέματα να μην υπάρχουν εξελίξεις και δεσμεύσεις και να τα συζητήσουμε μετά τις εκλογές για να επιτύχουμε αυτή τη φορά μια ευρύτατη διακομματική συναίνεση για εθνική στρατηγική.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ο κος Καραμανλής φαίνεται να συμμερίζεται το κλίμα ελληνοτουρκικής προσέγγισης.
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Βοηθήστε με να καταλάβω γιατί, να καταλάβω τι υπάρχει στην ατμόσφαιρα που δεν το μυρίζομαι εγώ. Έχετε εσείς καμία θετική ένδειξη για ένα, οποιοδήποτε θέμα από την πλευρά της Τουρκίας; Δεν σας μιλάω για τη σχολή της Χάλκης, δεν σας μιλάω για τις παραβιάσεις στο Αιγαίο, δεν σας μιλάω για το γεγονός ότι παραμένουν τα τουρκικά στρατεύματα στην Κύπρο, για τη μεγάλη αύξηση των εποίκων τους τελευταίους μήνες στα κατεχόμενα
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Η οικονομική συνεργασία όμως αρχίζει να αυξάνεται.
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Αν η δική μας πολιτική είναι business, τότε εγώ πάω πάσο.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Να περάσουμε στον ιερό πόλεμο που μαίνεται στην εκκλησία.
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Το πράγμα έχει πάρει διαστάσεις που θα πρέπει να ανησυχούν όλους τους Έλληνες. Ελπίζω να πρυτανεύσει η ψυχραιμία και να βρεθεί ένας τρόπος νέας συμβίωσης μεταξύ Αθήνας και Φαναρίου. Σε αυτή τη φάση, κι εγώ πιστεύω ότι ο πολιτικός κόσμος δεν μπορεί να εμπλακεί σε αυτή τη διαμάχη. Θα πρέπει όμως, αν κι εμείς δεν είμαστε ιερείς, να τους πούμε «ειρήνη υμίν» και να τα βρούνε για το καλό της Ορθοδοξίας της Εκκλησίας και του ελληνισμού.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Σας ευχαριστούμε θερμά για την κουβέντα.
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Σας ευχαριστώ κι εγώ.
