ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Κύριε Αρσένη, θα μου επιτρέψετε μία «ανεκδοτολογική», μάλλον τραγική, αφήγηση που είχα από σημαντικό παράγοντα της κυπριακής ζωής:
Κατά το έτος 1964, στο υπουργικό συμβούλιο της Κύπρου έρχεται ένα σχέδιο για έναν ασφαλτόδρομο που θα ενώνει τη Λευκωσία με ορισμένα χωριά «μειονοτικά», όπου κατοικούσαν αποκλειστικά τουρκοκύπριοι. Μετά την αποτίμηση του κόστους, ο Υπουργός Συντονισμού αρνείται κατηγορηματικά να το χρηματοδοτήσει, λέγοντας ότι, φτιάχνοντας αυτό το δρόμο, στην ουσία θα στρώσουμε με άσφαλτο το δρόμο που κάποτε θα διαβούν τα στρατεύματα της Τουρκίας που θα φθάσουν μέχρι τη Λευκωσία. Προσπαθεί ο Υπουργός Δημοσίων Έργων, ο κος Ρολάνδης, να τον πείσει ότι, με τον δρόμο αυτό, συμβολίζεται η προσπάθεια να ενσωματωθούν στην κοινή οικονομική ζωή και τα τουρκοχώρια, αλλά είναι αδύνατον να τον πείσει. Μετά από μεσολάβηση του Μακάριου, δίνεται η εξής σολομόντειος λύση: Να φτιαχτεί δρόμος μονής κατευθύνσεως, να γίνει δηλαδή το μισό έργο και, ανάλογα με τις ώρες της ημέρας, να είναι ελεύθερη η διάβαση από τη Λευκωσία προς τα χωριά και τις επόμενες ώρες από τα χωριά προς τη Λευκωσία. Το Υπουργικό Συμβούλιο εγκρίνει περιχαρές το σχέδιο και ο Μακάριος λέει στον Υπουργό Συντονισμού: «Τάσο, σήμερα σου εξοικονόμησα 50.000 λίρες». Ο Τάσος Παπαδόπουλος όμως του απαντάει: «Πρόεδρε, χάσαμε 50.000 λίρες».
Αυτή η αφήγηση δείχνει και μία νοοτροπία που υπήρχε και ίσως υπάρχει ακόμα, για το πώς θα γίνει η συνύπαρξη.
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Αναφέρεστε στην ιστορία. Χωρίς καμία αμφιβολία, έγιναν τρομερά λάθη στο παρελθόν και από τη δική μας πλευρά. Εγώ όμως δεν αναφέρομαι σε αυτά. Ελπίζω ότι έχουμε μάθει από αυτή την ιστορική πορεία.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Να τονίσω τη σημασία και των δύο ρημάτων, και του «ελπίζω» και του «μαθαίνω».
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Τώρα τι κάνουμε; Στην ΕΕ προσπαθούμε να δημιουργήσουμε μία κατάσταση, στο πλαίσιο της οποίας οι λαοί ζουν και δημιουργούν μαζί, καταργώντας τα σύνορα. Δεν μπορούμε λοιπόν στην Κύπρο να υψώσουμε φράχτες, να χωρίσουμε κοινότητες, να δημιουργήσουμε από το Σύνταγμα καταστάσεις τριβής και αντιπαράθεσης και να βάλουμε αυτήν την Κύπρο στην ΕΕ.
Εγώ νομίζω ότι έχουμε τώρα την χρυσή ευκαιρία να εντάξουμε την Κύπρο χωρίς πολιτική λύση και να αναζητήσουμε την πολιτική λύση πάνω σε μία άλλη βάση. Αυτό μπορούμε να το κάνουμε. Θα χρειαστούν σκληρές διαπραγματεύσεις, γι” αυτό επέμενα στην Κεντρική Επιτροπή ότι δεν μπορούμε να δεχθούμε το σχέδιο Κόφι Ανάν ως βάση διαπραγματεύσεων. Μπορούμε να πάρουμε ως βάση διαπραγματεύσεων τις αποφάσεις του ΟΗΕ, την Ευρωπαϊκή νομοθεσία και – αν θέλετε – και την ευρωπαϊκή νοοτροπία.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Και θα προσείρχοντο οι τουρκοκύπριοι σε μία τέτοια διαπραγμάτευση; Εδώ με αυτό το σχέδιο και
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Το θέμα που μπαίνει είναι η Κυπριακή Δημοκρατία. Δεν μπορεί η Κύπρος να επιβάλει στην ΕΕ πώς θα λύσει τα εσωτερικά της προβλήματα.
Και θα μου επιτρέψετε να πω κάτι σε σχέση με αυτά που είπατε αρχικά: Είναι αλήθεια ότι ήμουν ο μόνος που διαφώνησε δημόσια και μέσα στην Επιτροπή γι” αυτή την απόφαση.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Προς Θεού, αυτό δεν το είπα μειωτικά, κε Αρσένη.
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Όχι. Θέλω να σας πω, όμως, ότι το ψήφισμα αυτό δεν τέθηκε σε ψηφοφορία. Αν ετίθετο σε ψηφοφορία, ξέρετε, θα ήταν και πολλοί άλλοι που θα συμμερίζονταν τη δική μου την άποψη. Κι αυτό νομίζω είναι σημαντικό.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Γι” αυτό και σας ρώτησα στην αρχή, αν εκτιμάτε ότι αυτή η διαδικασία μπορεί να γεννήσει και κάτι νέο, ευρύτερο, όσον αφορά στους πολιτικούς χειρισμούς.
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Αυτό θα πρέπει να το δούμε μετά τις 13 του μηνός.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Είδατε όμως στην αρχή όμως μου είπατε «δεν το συνδέω με σκοπιμότητες και στόχους»
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Δεν υπάρχουν σκοπιμότητες.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Δεν μιλώ για σκοπιμότητες, μιλώ για σκοπούς. Και οι σκοποί έχουν μεγαλύτερη σημασία.
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Ούτε και σκοποί υπάρχουν. Αυτό που υπάρχει είναι νομίζω το ότι εδώ είναι ώρα ευθύνης και κάθε πολιτικός πρέπει να σταθεί απέναντι σε αυτό το πρόβλημα που λέγεται κυπριακό και να πάρει θέση. Δεν μου αρέσει να βλέπω πολιτικούς να διαφωνούν με το σχέδιο Ανάν, αλλά να μην μιλούν δημόσια.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Η διαπραγμάτευση που θα αρχίσει στις 12 Δεκεμβρίου και δεν ξέρω αν θα τελειώσει στις 13, θα είναι μία κρίσιμη διαπραγμάτευση. Το ερώτημά μου είναι, αν εμείς δεν συζητούσαμε αυτό το σχέδιο τώρα, ποια θα ήταν η ευκαιρία για να έλθει η τουρκοκυπριακή πλευρά σε ένα τραπέζι διαπραγμάτευσης.
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Εγώ δεν είπα ότι το σχέδιο αυτό θα πρέπει να απορριφθεί ασυζητητί. Συμφωνώ με τη στάση της Κυπριακής Δημοκρατίας, η οποία είπε, παρά το γεγονός ότι το σχέδιο αυτό δεν μου φαίνεται βιώσιμο, είμαι διατεθειμένη να σας πω ποιες είναι οι θέσεις μου και να συζητήσω. Αυτή η κίνηση, νομίζω, από πλευράς τακτικής ήταν μία σωστή ενέργεια.
Τώρα όμως βλέπουμε ότι δεν θα υπάρχει χρόνος ούτε καν για ανταλλαγή απόψεων, γι” αυτό και δεν υπάρχουν περιθώρια διαπραγματεύσεων. Γι” αυτό νομίζω, στη Σύνοδο Κορυφής μπορούν να πουν ότι δεν υπήρχε καν χρόνος για την αντιμετώπιση αυτού του θέματος και, επομένως, η Σύνοδος Κορυφής θα ασχοληθεί αποκλειστικά με το θέμα της ένταξης. Όσον αφορά στο σχέδιο Κόφι Ανάν, το ίδιο το χρονοδιάγραμμά του εκπνέει μετά την 12η Δεκεμβρίου, εφόσον δεν γίνει δεκτό πριν από τις 12 του μηνός.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Θα δούμε όμως τότε εάν το σχέδιο ήταν μόνο το χρονοδιάγραμμα ή εάν ήταν το χρονοδιάγραμμα και οι ρυθμίσεις. Και αν εκπνεύσει το χρονοδιάγραμμα τότε θα είναι ανοικτό
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Εκεί θα χρειαστούν σκληρές διαπραγματεύσεις να απεμπλακούμε. Εκεί είναι το όλο θέμα και εκεί είναι και η βασική μου θέση, ότι δηλαδή δεν πρέπει
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Να κλείσουμε τις επόμενες 11 μέρες.
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Σας ευχαριστώ πάρα πολύ.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ευχαριστώ πολύ. Καλημέρα σας.
