ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ο κος Αρσένης μαζί με τον αείμνηστο Ανδρέα Παπανδρέου ήταν οι εμπνευστές του δόγματος του ενιαίου αμυντικού χώρου στα πλαίσια του οποίου διεξάγεται και αυτή η άσκηση «Τοξότης – Νικηφόρος». Μια άσκηση για την οποία γίνεται συζήτηση φέτος, στο σκέλος της τουλάχιστον που αφορά στη παρουσία ελληνικών δυνάμεων στην Κύπρο, να μην πραγματοποιηθεί. Ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας, ο κος Παπαντωνίου είπε χθες ότι, μέχρι στιγμής, δεν έχει ληφθεί απόφαση για τη μη πραγματοποίηση αυτού του σκέλους της άσκησης.
Αν λάβει κανείς υπόψη του το χθεσινό δημοσίευμα του «Ριζοσπάστη», το οποίο δεν διαψεύσθηκε, το σημερινό της εφημερίδας «Εσπρέσσο», αλλά και τα όσα είπαν και ο Πρωθυπουργός και ο Υπουργός Εξωτερικών στη συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου, θα πρέπει να ανησυχούμε για τις εξελίξεις στα εθνικά θέματα και ιδιαίτερα για την Κύπρο και το Αιγαίο;
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Όχι, δεν πρέπει να ανησυχούμε, πρέπει να επαγρυπνούμε. Πρώτα απ” όλα, είναι θετικό – αν είναι αλήθεια – ότι οι υπηρεσίες και του Υπουργείου Εξωτερικών και του Υπουργείου Άμυνας επεξεργάζονται διάφορα σενάρια τα οποία μπορούν να εξελιχθούν. Είναι καλό να είμαστε προετοιμασμένοι για όλα. Από την άλλη πλευρά όμως, δεν πρέπει να μας καταλαμβάνει πανικός και – κάτω από την υποτιθέμενη απειλή κάποιου επεισοδίου – να αλλοιώσουμε την πολιτική μας και την συμπεριφορά μας. Γιατί, αν το κάνουμε αυτό, τότε ο αντίπαλος έχει ουσιαστικά πετύχει το στόχο του.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Να υποθέσουμε ότι σε αυτή σας την τοποθέτηση περιλαμβάνετε και την άσκηση «Τοξότης-Νικηφόρος»; Γιατί και πέρυσι είχαμε δεχθεί ισχυρότατες πιέσεις για τη μη πραγματοποίησή της και φέτος υπάρχουν από ό,τι γνωρίζουμε πιέσεις προς την ίδια κατεύθυνση από τις ΗΠΑ και την ΕΕ.
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Από το πρώτο έτος εφαρμογής του δόγματος ενιαίου αμυντικού χώρου είχαμε πιέσεις από τις ΗΠΑ, ώστε να μην προχωρήσουμε σε κοινές ασκήσεις Ελλάδος-Κύπρου.
Δεν υποκύψαμε σε αυτές τις πιέσεις, μιλάω τώρα για το 1994-95-96, και νομίζω ότι τώρα έχει καθιερωθεί πια η ετήσια αυτή άσκηση ως απαραίτητο συστατικό στοιχείο του δόγματος του ενιαίου αμυντικού χώρου. Αυτό λοιπόν θα πρέπει να συνεχιστεί και γι” αυτό λέω ότι δεν πρέπει να αλλοιώσουμε τη συμπεριφορά μας, γιατί, αν και αυτό είναι διαπραγματεύσιμο, φυσικά θα μπει και αυτό στο παζάρι και τότε δεν θα έχουμε ένα δόγμα αμυντικού χώρου, αλλά μια τακτική υπό συνεχή διαπραγμάτευση. Φυσικά, θα πρέπει να προσέξουμε ιδιαίτερα, να αποφύγουμε προκλήσεις ή να αποφύγουμε να δώσουμε τη δυνατότητα στην άλλη πλευρά – γιατί θα προσπαθήσουν να δημιουργήσουν καταστάσεις έκρυθμες στην περιοχή, για να ερμηνευθεί το Ελσίνκι κατά τον τρόπο που αυτοί επιδιώκουν.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Υποθέτω πάντως ότι στο σκεπτικό που αναπτύξατε δεν περιλαμβάνετε ως πρόκληση δική μας την πραγματοποίηση της άσκησης.
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Ακριβώς. Θα πρέπει να τραβήξουμε μία γραμμή: Η πραγματοποίηση μιας άσκησης είναι ένα σταθερό στοιχείο μέσα σε μία μακροχρόνια πολιτική. Και το επαναλαμβάνω ότι το δόγμα του ενιαίου αμυντικού χώρου είναι μία σταθερά της στρατηγικής του ελληνισμού, δεν μπορούμε να αποκλίνουμε από αυτή. Εκτελώντας αυτό το σταθερό μας πρόγραμμα, θα πρέπει βέβαια να είμαστε προσεκτικοί, αλλά δεν μπορούμε να φτάσουμε στο σημείο να αναιρέσουμε την υλοποίηση μιας στρατηγικής μας και να τη φέρουμε στο επίπεδο των διαπραγματεύσεων. Γιατί διάβαζα και σήμερα σε εφημερίδες κάποιες απόψεις ότι, αν η συμπεριφορά της άλλης πλευράς είναι ικανοποιητική, μπορεί και εμείς να μην κάνουμε την άσκηση. Αυτό θα είναι λάθος.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Να σας ρωτήσω κάτι άλλο: Το γεγονός ότι τα Υπουργεία Εξωτερικών και Άμυνας επεξεργάζονται κάποια σενάρια θερμών επεισοδίων είτε στο Αιγαίο είτε στην Κύπρο, φαίνεται να δικαιώνονται κάποιες απόψεις, μεταξύ των οποίων και κάποιες δικές σας, ότι αυτή η πολιτική του κατευνασμού δεν αποδίδει αποτελέσματα.
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Δεν χρειάζεται να επιχειρηματολογήσουμε γι” αυτό. Η ίδια η Τουρκία το λέει ότι δεν πρόκειται να αλλάξει στάση απέναντι στο θέμα της Κύπρου, ούτε και στα ελληνοτουρκικά. Όλον αυτό το χρόνο που εμείς προσπαθούμε να προσεγγίσουμε και να εκφράσουμε και την επιθυμία προώθησης τουρκικών θεμάτων στην ΕΕ, η Τουρκία έχει μείνει αμετακίνητη στις δικές της θέσεις. Στην Κύπρο π.χ. επιμένει ότι η λεγόμενη πολιτική λύση πρέπει να εμπεριέχει δύο κυριαρχίες. Όταν η στάση της Τουρκίας είναι αμετακίνητη εγώ δεν καταλαβαίνω γιατί εμείς πρέπει να συνεχίσουμε να κάνουμε χειρονομίες καλής θέλησης προς την Τουρκία. Δεν λέω βέβαια ότι πρέπει να οξύνουμε την κατάσταση, αλλά νομίζω ότι καλό θα ήταν να περάσει το μήνυμα και προς την Τουρκία και προς τους ευρωπαίους εταίρους μας ότι ό,τι ήταν να γίνει από τη δική μας πλευρά έχει από καιρού γίνει και ότι από εδώ και πέρα οι πιέσεις πρέπει να είναι πιέσεις προς την Τουρκία, όχι σε εμάς.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Η χώρα μας φαίνεται να πρωταγωνιστεί μεταξύ των ευρωπαίων εταίρων για να λάβει ημερομηνία ένταξης η Τουρκία και να μην έχει ζητήσει μέχρι σήμερα κάποιο αντάλλαγμα.
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Εγώ ξέρω ότι στην διπλωματία δεν προσφέρεις κάτι, αν δεν παίρνεις κάτι ως αντάλλαγμα και μάλιστα αν δεν το παίρνεις στο χέρι. Δεν νομίζω ότι πρέπει να βγούμε εμείς και να γίνουμε οι εκφραστές της επιτάχυνσης της ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ, όταν η ίδια η Τουρκία δεν έχει δώσει κανένα μα κανένα σημείο κατανόησης των δικών μας θεμάτων. Την περασμένη εβδομάδα, ήμουν, εκ μέρους του ελληνικού κοινοβουλίου, σε μία συνάντηση όλων των κοινοβουλίων των υποψηφίων χωρών, κι εκεί, σε μία συνάντηση ευρωπαϊκή, ο εκπρόσωπος του τουρκικού κοινοβουλίου μας είπε ότι αν η Κύπρος, το ελληνικό κομμάτι, ενταχθεί στην Ευρώπη, τότε το τουρκικό κομμάτι θα ενταχθεί στην Τουρκία. Όταν, μία χώρα η οποία θέλει να είναι υποψήφια απειλεί την ευρωπαϊκή ένωση με πράξεις οι οποίες είναι παράνομες, καταλαβαίνετε ποιο είναι το κλίμα. Φυσικά, πήρε την απάντηση από την ελληνική πλευρά, αλλά όπως βλέπετε, αυτή δεν είναι θέση μίας κυβέρνησης, αλλά μία σταθερή τοποθέτηση της Τουρκίας και δεν πρόκειται να αλλάξει με τις εκλογές. Θα ήταν ψευδαίσθηση να περιμένουμε ότι η νέα κυβέρνηση πιθανόν θα είχε μια πιο ελαστική τοποθέτηση ως προς τα ελληνοτουρκικά.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Εδώ βλέπουμε ένα οξύμωρο σχήμα: Εσείς, ως εκπρόσωπος του ελληνικού κοινοβουλίου, απαντήσατε. Η ΕΕ, τα θεσμικά της όργανα πώς ανέχονται μία τέτοια προκλητική συμπεριφορά από μία χώρα υποψήφια προς ένταξη. Γιατί εδώ η Τουρκία ζητά απεγνωσμένα να πάρει ημερομηνία έναρξης των διαπραγματεύσεων για ένταξη και από την άλλη πλευρά, μιλά για προσάρτηση κατεχομένων εδαφών, ουσιαστικά λειτουργεί εντελώς αντίθετα με αυτό που λέμε «ευρωπαϊκό κεκτημένο».
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Έχετε πάρα πολύ δίκιο. Γι” αυτό κι εγώ υπογράμμισα ότι δεν θα έπρεπε να επιτρέψει η Προεδρία, δηλαδή η Δανία, να επιτρέψει να γίνει τέτοιου είδους τοποθέτηση σε ένα όργανο ευρωπαϊκό. Δεν μπορεί μία χώρα υποψήφια να επιδιώκει να επηρεάσει την απόφαση της ΕΕ και μάλιστα με απειλές που προσβάλλουν το διεθνές δίκαιο και τις αποφάσεις του ΟΗΕ. Με αυτή της τη στάση η Τουρκία αποκλείει τον εαυτό της από την υποψηφιότητα.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ουδείς το θέτει αυτό το ζήτημα όμως.
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Μερικοί από εμάς το θέτουν.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Εννοώ επίσημα και στα όργανα της ΕΕ. Σε ό,τι αφορά τώρα το πολιτικό θέμα του κυπριακού, εκτιμάτε ότι πριν τη Σύνοδο της Κοπεγχάγης, θα έχουμε νέες προτάσεις από το ΓΓ του ΟΗΕ;
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Φοβάμαι ότι αυτό είναι πολύ πιθανόν. Ξέρω ότι η Αμερικανική και η Αγγλική πλευρά πιέζουν τον ΓΓ του ΟΗΕ να καταθέσει την «πρότασή του», η οποία από ό,τι ξέρουμε η πρόταση αυτή δεν μπορεί παρά να είναι απαράδεκτη, καθώς βάζει την έννοια των δύο κυριαρχιών από την πίσω πόρτα και καταργεί ουσιαστικά το ευρωπαϊκό κεκτημένο. Η κατάθεση μιας τέτοιας πρότασης δεν μπορεί παρά να απορριφθεί από εμάς. Αυτό βέβαια μπορεί να εμπλέξει λίγο το θέμα της ένταξης της Κύπρου στην ΕΕ, διότι, ας μην κρυβόμαστε πίσω από το δάκτυλό μας, αυτό που επιδιώκουν ορισμένες δυνάμεις είναι να μπει η Κύπρος στην ΕΕ με κάποια αίρεση, δηλαδή με δεμένα τα χέρια. Αυτό εμείς θα πρέπει να το απορρίψουμε ευθύς εξ αρχής. Νομίζω ότι είναι πολύ θετικό ότι ο Πρωθυπουργός αποφάσισε να πάει στις πρωτεύουσες της ΕΕ για να συζητήσει αυτό ακριβώς το θέμα (Εγώ το είχα ζητήσει εδώ και ένα χρόνο)
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Και φαίνεται ότι το ζήτησε πρόσφατα και ο κος Κληρίδης.
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Θα έλεγα ότι θα πρέπει να ενισχυθεί η προσπάθεια της Ελλάδος να σταλούν στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και αντιπροσωπείες του ελληνικού κοινοβουλίου να μιλήσουν με τους ομόλογούς τους σε άλλες χώρες – διακομματικές επιτροπές στο εξωτερικό – καθώς και επιτροπές πολιτών που θα ενημερώσουν τη διεθνή κοινή γνώμη. Γιατί σας το λέω και το επαναλαμβάνω ότι δεν είναι ενημερωμένη η ευρωπαϊκή κοινή γνώμη για το τι ακριβώς συμβαίνει. Βρήκα βουλευτές οι οποίοι πιστεύουν ότι πρόκειται για διένεξη δύο ισοδύναμων κοινοτήτων, έχοντας ξεχάσει την ιστορία της εισβολής και της κατοχής.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Γιατί να μην το ξεχάσουν οι ευρωπαίοι, όταν η ελληνική κυβέρνηση δεν χρησιμοποιεί ποτέ αυτόν τον όρο;
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Νομίζω ότι είναι ένα δυνατό διπλωματικό όπλο το οποίο θα πρέπει να χρησιμοποιούμε. Όσες φορές τουλάχιστον εγώ το χρησιμοποίησα σε διεθνείς συσκέψεις, δημιούργησα και εντυπώσεις, διότι έτσι είναι τα πράγματα. Θα ήθελα να πάω σε κάτι ακόμη πιο σημαντικό. Καλές οι εκστρατείες ενημέρωσης της ευρωπαϊκής κοινής γνώμης, δεν μπορείς όμως να κάνεις διπλωματία, δεν μπορείς επαναλαμβάνω, χωρίς λαϊκή στήριξη. Έχουμε αφήσει τον κόσμο εδώ στην Ελλάδα χωρίς ενημέρωση για το τι γίνεται και νομίζω ότι θα πρέπει να γίνει προσπάθεια να τον ενημερώσουμε. Να τον ενημερώσουμε για το ποιο είναι το πρόβλημα, ποιες είναι οι προκλήσεις, ποιες οι ευκαιρίες και ποιοι οι κίνδυνοι. Θυμόσαστε ότι είχαμε μιλήσει εδώ και καιρό για το κυπριακό.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Και βέβαια. Το θέμα όμως είναι κύριε Αρσένη ότι είναι ελάχιστοι όσοι μιλάνε για το κυπριακό.
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Εδώ έχουμε μία τεράστια ευθύνη, όχι μόνο οι πολιτικοί, αλλά και τα Μέσα Ενημέρωσης. Διότι πρόκειται για ένα θέμα στο οποίο θα έπρεπε να είχε ευαισθητοποιηθεί το ελληνικό κοινό και δυστυχώς δεν έχει γίνει τίποτε.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Στις ειδήσεις κυριαρχούν θέματα όπως αυτό του ιερέα από την Κρήτη που έκανε πολιτικό γάμο.
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Συγκλονιστικό και αυτό, αλλά τα αντανακλαστικά είναι κάτι που πρέπει κανείς να τα καλλιεργεί συνεχώς. Όταν αφήσεις να μουδιάσουν οι αντανακλαστικές δυνατότητές σου, δεν θα μπορέσεις να λειτουργήσεις σωστά τη στιγμή της ανάγκης. Αυτή τη στιγμή δεν έχει μπει στον προβληματισμό του έλληνα πολίτη η μεγάλη πρόκληση της ένταξης άνευ όρων της Κύπρου στην ΕΕ.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Μήπως λοιπόν θα ήταν καλό να γίνει κάποιας μορφής συζήτηση περί των εξελίξεων στο κυπριακό σε συνάρτηση με τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, ακόμα και διακομματική;
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Γίνονται κάποιες προσπάθειες. Θα συμμετέχω κι εγώ στις 6 Νοεμβρίου, με πρωτοβουλία ελληνικών πανεπιστημίων και ιδρυμάτων και θα πάρουν μέρος και πολιτικοί από την Κύπρο και από την Ελλάδα. Αυτό εγώ το είχα προτείνει εδώ και ένα χρόνο, μία κοινή συνάντηση δηλαδή των Επιτροπών Εξωτερικών Υποθέσεων Ελλάδος και Κύπρου, τουλάχιστον σε ένα κλειστό χώρο, ώστε να διαμορφωθεί μία κοινή εθνική στρατηγική.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Δεσμευόμαστε και εμείς να την καλύψουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Ελπίζω να οριστικοποιηθεί αυτή η προσπάθεια, κατά την οποία, για πρώτη φορά, απ” όσο θυμάμαι εγώ, που πολιτικοί και από την Κύπρο και από την Ελλάδα όλων των αποχρώσεων θα μιλήσουμε και θα σταθούμε απέναντι στις ευθύνες μας.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Είναι ο καλύτερος τρόπος να κλείσουμε αυτή τη συζήτηση κύριε Αρσένη. Να σταθούμε απέναντι στις ευθύνες μας. Καλή σας μέρα.
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Καλή σας μέρα.
