ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Τα εθνικά μας θέματα, το κυπριακό, ο ευρωστρατός και οι μονομερείς τουρκικές διεκδικήσεις στο Αιγαίο επηρεάζονται πλέον και από τις διεθνείς εξελίξεις που αναμένονται καταιγιστικές στη Μέση Ανατολή, στην Ανατολική Μεσόγειο και τον Περσικό Κόλπο. Όλα αυτά τα θέματα θα έχουμε την ιδιαίτερη χαρά και τιμή να τα συζητήσουμε με τον Γεράσιμο Αρσένη. Κύριε Αρσένη, καλό μεσημέρι.
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Χαίρετε.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Να ξεκινήσουμε από τα υποβαθμισμένα, λόγω εσωτερικής επικαιρότητας εθνικά θέματα. Το κυπριακό π.χ. βρίσκεται αυτή τη στιγμή ίσως στο πιο κρίσιμο σημείο της ιστορικής του διαδρομής. Εκτιμάτε ότι η ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην ΕΕ είναι εξασφαλισμένη, ανεξάρτητα από την πολιτική λύση του κυπριακού προβλήματος;
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Νομίζω ότι η πορεία της ένταξης έχει καλά δρομολογηθεί. Δεν μπορώ να πω ότι είναι εξασφαλισμένη, αλλά οι προϋποθέσεις είναι τέτοιες που η προοπτική είναι θετική. Αυτό που πρέπει να προσέξουμε είναι ακριβώς επειδή υπάρχει μεγάλη προθυμία από την πλευρά των Κυπρίων για την ένταξη, να μη δεχθούμε αφόρητες πιέσεις για την αποδοχή μίας κακής πολιτικής λύσης του κυπριακού, πριν από την ένταξη.
Αυτό το οποίο από καιρό – τώρα είναι ένας χρόνος – λέω επανειλημμένα και στην Κύπρο και στην Ελλάδα είναι ότι θα πρέπει να σηματοδοτήσουμε μία σταθερή γραμμή του ελληνισμού πάνω σε αυτό το θέμα. Και θα έπρεπε από καιρό τώρα, ο ΓΓ των Ηνωμένων Εθνών – και μέσω αυτού οι ενδιαφερόμενες δυνάμεις – να είχαν πάρει το μήνυμα ότι δεν είμαστε διατεθειμένοι με κανένα τρόπο, χάριν της ένταξης, να δεχθούμε μία πολιτική λύση στο κυπριακό η οποία ουσιαστικά θα παραδώσει μακροχρόνια την Κύπρο στην επεκτατική πολιτική της Τουρκίας. Ότι δεν μπορούμε να δεχθούμε «από την πίσω πόρτα» έννοια δύο κυριαρχιών, υπό το μανδύα ενός βελγικού συντάγματος.
Αυτό δεν έχει γίνει. Δεν νομίζω ότι έχουν πεισθεί οι εταίροι μας στα Ηνωμένα Έθνη ή και αλλού ότι έχουμε κάπου τραβήξει τη γραμμή. Νομίζω ότι, αν έχει περάσει η εντύπωση ότι κάτω από πίεση θα υποχωρήσουμε, να είμαστε σίγουροι ότι θα ασκηθούν πιέσεις.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Αυτή όμως η γραμμή υποχώρησης δεν νομίζω ότι είναι διακριτή από τις πράξεις και τις ενέργειες της ελληνικής κυβέρνησης, έτσι ώστε να μην επιτρέπει σε άλλους παράγοντες να πιέζουν να υποχωρήσουμε και πέρα από αυτή τη γραμμή, για να δημιουργηθεί μία μορφή συνομοσπονδίας στην κυπριακή δημοκρατία.
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Ακριβώς. Γι” αυτό προτείνω να βγούμε από τη θέση της Ελλάδας και να εξετάσουμε μια άλλη οπτική γωνία, για να δούμε τι εντύπωση δίνουμε. Δίνουμε εδώ στην Κύπρο και στην Ελλάδα την εντύπωση ότι δεν είμαστε διατεθειμένοι να υποχωρήσουμε πέρα από μια συγκεκριμένη γραμμή;
Αν περάσει η εντύπωση ότι υπάρχει πιθανότητα να υποχωρήσουμε, ασφαλώς θα δεχθούμε πιέσεις. Και ξέρετε πώς θα ασκηθεί η πίεση; Θα πέσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων τον Νοέμβριο ένα σχέδιο του ΟΗΕ το οποίο δεν θα είναι ικανοποιητικό για μας, θα είναι καταστρεπτικό – νομίζω – για την προοπτική της Κύπρου, και θα μας πούνε ότι χάριν της ένταξης θα πρέπει να το δεχθούμε. Αυτά θα έπρεπε να τα είχαμε ξεκαθαρίσει από τώρα.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ο Υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, ο κος Σουγκρού Γκιουρέλ, ζήτησε από το επίσημο βήμα της Γενικής Συνέλευσης του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, από την ΕΕ να διαμηνύσει στην ελληνοκυπριακή πλευρά ότι δεν πρόκειται να ενταχθεί στην ΕΕ πριν από τον οριστικό διακανονισμό του προβλήματος. Ποιο μήνυμα εισπράττετε εσείς;
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Αυτό είναι καλό, διότι νομίζω ότι η δική μας διπλωματία μπορεί να το χρησιμοποιήσει. Τι έχουμε εδώ; Έχουμε μία προσβλητική δήλωση του Τούρκου Υπουργού Εξωτερικών απέναντι στην ΕΕ. Ουσιαστικά δηλαδή λέει στην ΕΕ ποια είναι τα όρια των διαπραγματεύσεων της ΕΕ και τι μπορεί ή δεν μπορεί να κάνει, έτσι δεν είναι;
Δεύτερον, είναι προσβλητική αυτή η δήλωση, γιατί γίνεται μέσα στη ΓΓ του ΟΗΕ, ενός οργανισμού που έχει πάρει πολλές αποφάσεις και ψηφίσματα, που έχει χαρακτηρίσει το κυπριακό ως ένα πρόβλημα διεθνές, ως ένα πρόβλημα παράνομης στρατιωτικής κατοχής τμήματος εδάφους μιας δημοκρατίας, που είναι ανεξάρτητο κράτος και μέλος του ΟΗΕ. Εγώ νομίζω ότι αυτά μπορούν να χρησιμοποιηθούν στις συζητήσεις μας στη Διεθνή Κοινότητα.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Η αδιαλλαξία της Τουρκίας σε βάρος του ελληνισμού εκτιμάτε ότι σχετίζεται με την γεωστρατηγική της θέση και με τις αναμενόμενες εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο και τον Περσικό Κόλπο;
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Η Τουρκία πάντοτε προσπαθεί να εκμεταλλευθεί τις ευκαιρίες. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν ευκαιρίες για την Τουρκία να χρησιμοποιήσει τη διεθνή συγκυρία προς όφελός της. Ας κάνουμε κι εμείς το ίδιο. Έχουμε κι εμείς χαρτιά να παίξουμε.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Όπως, για παράδειγμα;
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Το πρώτο που πρέπει να κάνουμε είναι να προβάλλουμε τις πάγιες θέσεις μας και να καταστήσουμε σαφές ότι δεν υποχωρούμε. Αυτό είναι σημαντικό. Είμαστε μέλος της ΕΕ, μπορούμε να σταθούμε στο πνεύμα της συμφωνίας που έγινε στο Ελσίνκι, να πούμε ότι δεν είναι δική μας ευθύνη το γεγονός ότι δεν δίδεται μια ικανοποιητική, δίκαιη λύση στο κυπριακό και να προτείνουμε να ενταχθεί η κυπριακή δημοκρατία, όπως είναι. Το θέμα αυτό να το δούμε αργότερα, χωρίς να δεχθούμε άλλους όρους. Η Ευρώπη είναι αναγκασμένη να δεχθεί τις δικές μας θέσεις. Πρέπει να το καταστήσουμε σαφές ότι δεν θα υπάρξει διεύρυνση, αν η Κύπρος δεν ενταχθεί με αυτούς τους όρους. Νομίζω ότι αυτό είναι διαπραγματευτικό χαρτί.
Υπάρχει, ξέρετε, ένας μύθος: Ότι η Τουρκία έχει πολύ δυνατά διαπραγματευτικά χαρτιά και εμείς όχι. Δεν αρνούμαι ότι η Τουρκία έχει αυτή τη στιγμή διπλωματικά χαρτιά και μπορεί να τα παίξει και τα παίζει σωστά. Όμως, ας μην αγνοήσουμε ότι και εμείς μπορούμε να σταθούμε στις θέσεις μας αποτελεσματικά, αρκεί εμείς να είμαστε αποφασισμένοι να το κάνουμε αυτό.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Και κάτι για τις διεθνείς εξελίξεις: Εκτιμάτε ότι θα έχουμε αμερικανική στρατιωτική επίθεση εναντίον του Ιράκ;
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Εγώ δεν έχω καμία αμφιβολία ότι η επέμβαση θα γίνει. Δεν μπορώ να ξέρω ακριβώς με ποια μορφή. Νομίζω ότι οι ΗΠΑ δυστυχώς έχουν πάρει απόφαση να προχωρήσουν και θα προχωρήσουν με ελάχιστη στήριξη από χώρες. Το ερώτημα που τίθεται τώρα στη διεθνή κοινότητα είναι αν αυτή η επέμβαση θα διαρκέσει λίγο (και μετά θα αποκατασταθεί κάποια ομαλότητα στη διεθνή οικονομία, κυρίως στο χώρο της ενέργειας) ή θα εμπλακούμε σε μία σύγκρουση που δεν ξέρω πού θα μας πάει.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Τι σας ανησυχεί σε αυτή την εξέλιξη;
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Με ανησυχεί το ότι θα έχουμε ανεξέλεγκτες εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή, μια ανακατάταξη των οικονομικών και των πολιτικών δυνάμεων που δεν ξέρουμε πού θα καταλήξουν.
Εγώ θα προτιμούσα το πρόβλημα που υπάρχει να είχε λυθεί πολιτικά, μέσα στο πλαίσιο του ΟΗΕ. Και, για να μην κρυβόμαστε πίσω από το δάκτυλό μας, το πρόβλημα δεν είναι η ποιότητα της κυβέρνησης του Ιράκ, το θέμα είναι ο ανταγωνισμός μεταξύ των εταιρειών πετρελαίου. Όπως ξέρετε, το Ιράκ, η δεύτερη μεγαλύτερη πετρελαιοπαραγωγική χώρα στον κόσμο (μετά τη Σαουδική Αραβία), έχει κλείσει συμβόλαια με γαλλικές, ρωσικές και κινεζικές εταιρείες και οι Αμερικανοί – το έχουν δηλώσει άλλωστε οι άνθρωποι – θέλουν να αλλάξουν αυτές τις ισορροπίες, θέλουν να μπουν δυναμικά μέσα σε αυτή την αγορά. Καταλαβαίνετε ότι, εάν οι ΗΠΑ κυριαρχούν σε όλη ζώνη της κεντρικής ευρώπης, δηλαδή στις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, στη Σαουδική Αραβία και στο Ιράκ, είναι η χώρα η οποία θα μοιράζει τα χαρτιά της ενέργειας στις άλλες χώρες: Ποια θα είναι η τιμή του πετρελαίου, ποιος θα παίρνει πετρέλαιο κλπ.
Εγώ έχω κάνει μία πρόταση: Νομίζω ότι εάν η ΕΕ ήθελε να σηκώσει ανάστημα σε αυτή την υπόθεση, θα έπρεπε να ζητήσει τώρα μία έκτακτη παγκόσμια διάσκεψη για το θέμα της παραγωγής και της διανομής του πετρελαίου, στην οποία θα εξεταζόταν τα κριτήρια πρόσβασης στις πηγές ενέργειας και οι τρόποι ρύθμισης της τιμής, το μέγεθος της παραγωγής σήμερα και για τις επόμενες γενεές. Αυτά είναι διεθνή πολιτικά ζητήματα που πρέπει να λυθούν μέσα από μία πολυμερή διπλωματία και όχι μονομερώς.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ευχαριστούμε θερμά για την επικοινωνία που είχαμε. Καλό μεσημέρι.
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ: Ευχαριστώ κι εγώ.
