ΕΡΩΤΗΣΗ: Ευχαριστούμε που είστε μαζί μας.
Γ. ΑΡΣΕΝΗΣ: Με μεγάλη μου χαρά.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Οι Ευρωπαίοι αποφάσισαν να αναθέσουν στην κάθε χώρα, ας το πούμε έτσι, να προστατέψει το δικό της τραπεζικό σύστημα, χωρίς βεβαίως να προχωρήσει σε κινήσεις που αντίκεινται σε όσα προβλέπονται από την Ε.Ε. Γιατί νομίζετε ότι οι Ευρωπαίοι δεν αποφάσισαν αυτό στο οποίο κατέληξε η διοίκηση Μπους, δηλαδή να φτιαχτεί ταμείο αντιμετώπισης της κρίσης.
Γ. ΑΡΣΕΝΗΣ: Η πρόταση Σαρκοζί ήταν μια πρόταση μέσα στο κλίμα της Ε.Ε. Φαντάζομαι δεν υπήρξε συμφωνία γιατί δεν επετεύχθη συμφωνία στον καταμερισμό των βαρών και η Γερμανία πιστεύει ότι εάν η ευθύνη είναι κατά κύριο λόγο εθνική, η κρίση μπορεί να αντιμετωπισθεί με μικρότερο κόστος για τη Γερμανία. Είναι κρίμα γιατί η Ευρώπη χάνει μια ακόμη ευκαιρία να δημιουργήσει ευρωπαϊκούς θεσμούς για την ευρωπαϊκή οικονομία. Εν πάση περιπτώσει, πιστεύω ότι η Ε.Ε. και οι ηγέτες της έχουν συνειδητοποιήσει ότι αυτή η νομισματοπιστωτική κρίση που άρχισε στις ΗΠΑ αλλά επηρεάζει άμεσα και το χρηματοπιστωτικό σύστημα της Ευρώπης
ΕΡΩΤΗΣΗ: Γιατί κύριε Αρσένη;
Γ. ΑΡΣΕΝΗΣ: Γιατί πολλές μεγάλες τράπεζες της Ευρώπης έχουν αγοράσει αυτά τα, λεγόμενα, «τοξικά» ομόλογα, δηλαδή το κακό χρέος, και αντιμετωπίζουν προβλήματα ρευστότητας. Είναι πολλές γερμανικές τράπεζες είναι ακόμα και ελβετικές τράπεζες και γαλλικές, δεν γνωρίζουμε ακριβώς το βάθος
ΕΡΩΤΗΣΗ: Το ερώτημα είναι εκτός των τραπεζικών, ποια κεφάλαια διαχειρίζονταν οι ευρωπαϊκές τράπεζες, κεφάλαια ευρωπαίων πολιτών, και θα επένδυαν σε αυτού του τύπου αμερικανικά προϊόντα, ποιοι είναι οι πολίτες της Ευρώπης που είχαν να επενδύσουν σε προϊόντα υψηλότατου ρίσκου ;
Γ. ΑΡΣΕΝΗΣ: Είναι αρκετοί πολίτες, αλλά όχι μόνον πολίτες αλλά και οργανισμοί. Τα ασφαλιστικά ταμεία π.χ. επενδύουν τα αποθεματικά τους σε ομόλογα. Όταν αυτά τα ομόλογα είχαν χαρακτηρισθεί από την αγορά ως 1ης ποιότητας, έχουν αγορασθεί και από ασφαλιστικά ταμεία. Έτσι ο κίνδυνος είναι και για τις τράπεζες που οι ίδιες αγόραζαν για λογαριασμό τους αυτά τα προϊόντα, ο κίνδυνος όμως είναι και για τα αμοιβαία κεφάλαια και για τα ασφαλιστικά ταμεία. Το βάθος αυτής της χρέωσης δεν το γνωρίζουμε και δεν το γνωρίζει κανείς.
ΕΡΩΤΗΣΗ: θα το μάθει ποτέ κανείς ;
Γ. ΑΡΣΕΝΗΣ: Δυστυχώς θα το μάθουμε εκ των υστέρων, από την κρίση.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Εσείς βλέπετε κρίση ή ύφεση που θα φρενάρει κι άλλο, κυρίως την ευρωπαϊκή οικονομία.
Γ. ΑΡΣΕΝΗΣ: Είναι δύο πράγματα. Το πρώτο είναι η κρίση στο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Αυτή είναι παρούσα, τη βλέπουμε και για να αντιμετωπισθεί, χρειάζονται δύο πράγματα. Πρώτα απ΄ όλα χρειάζεται ρευστότητα στις τράπεζες
ΕΡΩΤΗΣΗ: Πώς είναι αυτό δυνατόν να επιτευχθεί;
Γ. ΑΡΣΕΝΗΣ: Δεν υπάρχει άλλος τρόπος, παρά να επέμβει ο δημοσιονομικός τομέας, δηλαδή το κράτος
ΕΡΩΤΗΣΗ: αντλώντας από πού;
Γ. ΑΡΣΕΝΗΣ: Αντλώντας από το δημόσιο χρέος, δηλαδή από τον φορολογούμενο.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Εκεί θέλω να καταλήξω για να μιλήσουμε και για τα όσα συζητούνται για την προστασία του ελληνικού χρηματοπιστωτικού συστήματος. Ας το αφήσουμε όμως προς το παρόν και να πάμε στο πολιτικό του πράγματος που λέει ότι αυτή η πραγματικότητα, δηλαδή η νέα οικονομία αναδεικνύει ρίσκα που απαιτούν την παρέμβαση του κράτους για να προστατευθούν και τα ιδρύματα και οι πολίτες. Ερχόμαστε ενώπιον μιας νέας αναμέτρησης κρατιστών και νεοφιλελευθέρων, κύριε Αρσένη;
Γ. ΑΡΣΕΝΗΣ: Δεν είναι θέμα κρατιστών. Υπάρχει, τα τελευταία χρόνια, αρχίζοντας από το δογματισμό του νεοφιλελευθερισμού στην Αμερική, ένας φανατισμός απορρύθμισης των αγορών, που ξεχνά ότι ο φιλελευθερισμός βασίζεται στην ιδέα ότι για να δουλέψουν καλά οι αγορές χρειάζονται εποπτεία και ρυθμίσεις. Το 1999 λοιπόν, οι ρυθμίσεις αυτές καταργήθηκαν και οι εμπορικές τράπεζες αφέθηκαν ελεύθερες να λειτουργούν ουσιαστικά ως καζίνα και να «τζογάρουν» στην αγορά. Αυτό το πράγμα κατέληξε στη σημερινή κρίση. Το χρηματοπιστωτικό σύστημα ήταν και πρέπει να είναι υπηρέτης της πραγματικής οικονομίας διοχετεύοντας τις υγιείς αποταμιεύσεις των πολιτών και των ασφαλιστικών ταμείων σε παραγωγικές επενδύσεις.
ΕΡΩΤΗΣΗ: θα μου επιτρέψετε να πω ότι αυτό που γνωρίζουμε ως κλασσική οικονομία και κλασσική παραγωγή υποχωρεί παντού στον κόσμο υπέρ των χρηματοπιστωτικών δραστηριοτήτων.
Γ. ΑΡΣΕΝΗΣ: Ιδού το αποτέλεσμα. Όταν λοιπόν το χρηματοπιστωτικό σύστημα από υπηρέτης της πραγματικής οικονομίας γίνεται κυρίαρχος και η αγορά και ο καπιταλισμός γίνεται καζίνο, αργά ή γρήγορα, θα φθάσουμε σε αυτές τις φούσκες που θα σπάσουν. Άρα, το μάθημα που παίρνουμε – και το παίρνουν και οι φιλελεύθεροι στην Αμερική – είναι ότι, από εδώ και πέρα, θα χρειασθούν νέες ρυθμίσεις και κανονισμοί έτσι που να λειτουργήσουν οι πιστωτικές αγορές σωστά αλλά κάτω από κάποια εποπτεία.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Αυτό σημαίνει επανακαθορισμός των σχέσεων και των ισορροπιών ισχύος μεταξύ κεφαλαίου και πολιτικής ή όχι;
Γ. ΑΡΣΕΝΗΣ: Νομίζω ναι. Αλλά, πέρα από εθνικές λύσεις όπως αυτές που δίνονται στις ΗΠΑ, θα χρειασθεί και ένα παγκόσμιο ταμείο εγγύησης της ασφάλειας του κεφαλαίου. Αυτό είναι μια ιδέα που έχει προταθεί εδώ και 15 χρόνια, από τότε που ήμουν κι εγώ στους διεθνείς οργανισμούς. Πιστεύω ότι θα ξανασυζητηθούν ζητήματα ρυθμίσεων τα οποία ο δογματικός φιλελευθερισμός είχε απορρίψει το ΄99.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Βλέπουμε ότι ο Μπους αποφάσισε, προχώρησε
Γ. ΑΡΣΕΝΗΣ: Αναγκάστηκε να κάνει μια κίνηση που είναι ουσιαστικά αντίθετη με την ιδεολογία του.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Σύμφωνοι. Το θέμα είναι το εξής. Ο Μπους φεύγει και ακολουθούν είτε ο Μπάρακ Ομπάμα ή ο Μακέιν. Και οι δύο, ενώ δέχθηκαν κατ΄ ανάγκην τη συγκρότηση ενός τέτοιου ταμείου και την εκταμίευση $ 800 δις, στην πραγματικότητα κράτησαν αποστάσεις γιατί έδειξαν προβληματισμένοι σε σχέση με τους πόρους και το από πού θα αντλήσουν και πολύ περισσότερο πως θα αντικαταστήσουν τους πόρους από τη φοροαπαλλαγή των 150 δις που αποφάσισε ο Μπους.
Γ. ΑΡΣΕΝΗΣ: Το πολιτικό θέμα που μπαίνει στην Αμερική, γιατί έχουμε εκλογές σε 30 ημέρες, είναι «ποιος πληρώνει το μάρμαρο». Ο απλός αμερικανός πολίτης σου λέει ότι οι υπεύθυνοι που έριξαν το σύστημα έξω δεν τιμωρούνται, ενώ αντίθετα ο φορολογούμενος καλείται να καλύψει τα χρέη αυτών των τραπεζών. Και το σύστημα που είχε προταθεί από ορισμένους αλλά είχε απορριφθεί στην Αμερική ήταν ότι εντάξει, ο φορολογούμενος να πληρώσει και να καλύψει αυτά τα χρέη, δεν πρέπει όμως να πάρει πίσω κάποιες μετοχές αυτών των τραπεζών έτσι ώστε να συμμετέχει στην ανάπτυξη αυτών των τραπεζών;
ΕΡΩΤΗΣΗ: Μιλώντας για το κομμάτι εκείνο του συστήματος που υπέστη κρίση είχε να κάνει με την αγορά κατοικίας με δάνειο που δεν απαιτούσε οιαδήποτε εγγύηση για να εκδοθεί. Το ερώτημα είναι εάν πολίτες που αναλαμβάνουν υψηλό ρίσκο, είναι υποχρεωτικό να αμοίβονται εάν ζημιώνεται το μέσον μέσω του οποίου επιδιώκουν το μεγάλο κέρδος ή την ασφάλεια ενός σπιτιού εν προκειμένω.
Γ. ΑΡΣΕΝΗΣ: Και εδώ υπάρχουν ευθύνες και στον πολίτη και στον καταναλωτή. Επειδή το χρήμα ήταν φθηνό και ήταν εύκολο να αγοράσεις ένα σπίτι, αυτός που τα οικονομικά του του επέτρεπαν να αγοράσει ας πούμε ένα σπίτι των 100.000, έπαιρνε ένα σπίτι των 300.000 και πάνω σε αυτό έβαζε και δεύτερη υποθήκη και καταναλωτικά δάνεια, γινόταν δηλαδή ένα σπέκουλο και από τη δική του πλευρά.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Το χρήμα ακριβαίνει, πού βλέπετε να κατευθύνονται τα επιτόκια κύριε Αρσένη;
Γ. ΑΡΣΕΝΗΣ: Αργά ή γρήγορα η Ευρωπαϊκή Τράπεζα θα είναι αναγκασμένη να ρίξει τα επιτόκια γιατί και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα είχε μια μονομερή προσήλωση στην καταπολέμηση του πληθωρισμού, βλέπει όμως τώρα ότι η προοπτική της ύφεσης στην Ευρώπη είναι προ των θυρών και πιστεύω ότι θα αναγκασθεί να ρίξει τα επιτόκια τον ερχόμενο χρόνο.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Αυτό σημαίνει ότι θα χαλαρώσουν οι υποχρεωτικοί κανόνες του συμφώνου σταθερότητας στην Ε.Ε. ή όχι;
Γ. ΑΡΣΕΝΗΣ: Εκ των πραγμάτων αυτή η διαφορά μεταξύ νομισματικής πολιτικής και δημοσιονομικής πολιτικής έχει καταργηθεί και αυτό το 3% όταν αναγκάζονται οι κυβερνήσεις να δανεισθούν λεφτά, να ανοίξουν δηλαδή τα ελλείμματά τους, το 3% και τα ελλείμματα του δημοσίου τομέα πάνε περίπατο, άρα κατ΄ ανάγκη χαλαρώνει το σύστημα, χωρίς να είναι πολιτική απόφαση, ουσιαστικά θα κλείνουν τα μάτια, χωρίς να παραδέχονται – και πάλι λόγω ιδεοληψίας – ότι αυτό γίνεται.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Θα ήθελα να κλείσουμε κύριε Αρσένη με ένα σχόλιό σας για τα μέτρα που έχει προαναγγείλει η κυβέρνηση και αυτό που εμείς εκτιμούμε ως συμφωνία ΠΑΣΟΚ και ΝΔ ως στρατηγική στήριξης του ελληνικού χρηματοπιστωτικού συστήματος.
Γ. ΑΡΣΕΝΗΣ: Το ΠΑΣΟΚ έχει κάνει εγκαίρως προτάσεις για αυτά τα θέματα. Πρέπει να ξαναδούμε μέτρα θωράκισης και εποπτείας του χρηματοπιστωτικού μας συστήματος.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Επιτυγχάνεται μέσα από τις κυβερνητικές εξαγγελίες, διασφαλίζεται προοπτικά;
Γ. ΑΡΣΕΝΗΣ: Πρέπει να γίνει μια μελέτη και να έχουμε ένα πόρισμα πως θα εξασφαλισθεί η λειτουργία και των τραπεζών και της χρηματαγοράς αλλά και των πιστωτικών οργανισμών αμοιβαίων κεφαλαίων στην ελληνική οικονομία. Νομίζω ότι η ελληνική οικονομία, και ειδικότερα το χρηματοπιστωτικό σύστημα, δεν είναι θωρακισμένα και πρέπει να ξαναδούμε τα θέματα αυτά. Σας δίνω μόνο ένα παράδειγμα. Η Τράπεζα της Ελλάδος εποπτεύει μόνο τις τράπεζες αλλά ένα μεγάλο κομμάτι της χρηματοδότησης γίνεται εκτός τραπεζών, μέσα από το χρηματιστήριο, τα αμοιβαία κεφάλαια κλπ που εποπτεύονται ή εποπτεύονται ελλιπώς από άλλους οργανισμούς. Θα πρέπει λοιπόν να ξαναδούμε όλο αυτό το σύστημα εποπτείας ούτως ώστε να ρυθμιστεί με έναν τρόπο που θα δίνει κίνητρα για υγιείς επενδύσεις και θα αποτρέπει αυτή τη νοοτροπία του τζόγου.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Είστε σαφής. Κύριε Αρσένη σας ευχαριστούμε γι΄ αυτή τη σύντομη αλλά νομίζουμε περιεκτική συζήτηση.
Γ. ΑΡΣΕΝΗΣ: Εγώ ευχαριστώ.
