Οδυνηρό καθήκον μας έφερε σήμερα εδώ, για να σου απευθύνουμε το ύστατο χαίρε.
Όμως ο αποχαιρετισμός μιας απαστράπτουσας επιστημονικής, πολιτικής και εθνικής προσωπικότητας που λάμπρυνε την επιστήμη και την πολιτική, που αναβάθμισε θέσεις και αξιώματα, που υπηρέτησε αρχές και αξίες, δεν είναι εύκολο καθήκον. Και τα λόγια μοιάζουν φτωχά και ανήμπορα να περιγράψουν το ανάστημα και τις διαστάσεις της προσωπικότητας και της προσφοράς του Γεράσιμου Αρσένη.
Δηλώνω αδύναμος να απαριθμήσω τις αρετές και να καταγράψω την πολυσήμαντη συμβολή του στην υπόθεση της οικονομίας, της παιδείας, της αμυντικής θωράκισης του Ελληνισμού αλλά και στους αγώνες και τις προσπάθειες του Κυπριακού Ελληνισμού για απαλλαγή από την τουρκική στρατιωτική κατοχή, για ελευθερία και δικαίωση.
Αν υπάρχει ωστόσο κάτι που μπορεί με βεβαιότητα να λεχθεί, είναι ότι ο Γεράσιμος Αρσένης αποτέλεσε την ιδανική σύζευξη επιστήμονα και πολιτικού, πρότυπο αφοσίωσης στο εθνικό και δημόσιο συμφέρον και υπηρέτης της ζώσας κοινωνικής, εθνικής και κοινωνικής πραγματικότητας.
Ως διακεκριμένος επιστήμονας καταξιώνεται με λαμπρές θέσεις διεθνούς κύρους. Ως διευθυντής του Τμήματος Οικονομικών Μελετών του Κέντρου Ανάπτυξης του ΟΟΣΑ και ως επικεφαλής του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών για το Εμπόριο και την Ανάπτυξη. Στην Ελλάδα ως Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας και στη μαχόμενη πολιτική στις Κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ, ως Υπουργός Εθνικής Οικονομίας, Οικονομικών, Εμπορικής Ναυτιλίας, Εθνικής Άμυνας και Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων. Βουλευτής του ΠΑΣΟΚ, μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του Εθνικού Συμβουλίου του Κινήματος. Πρόεδρος του Ινστιτούτου Ερευνών και Πολιτικής Στρατηγικής για την Ανάπτυξη και τη Διακυβέρνηση και Αντιπρόεδρος του Ιδρύματος Μαραγκοπούλου για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα.
Η επιστημονική του επάρκεια, το ήθος, η αφειδώλευτη προσφορά του στη δημόσια ζωή και ο βαθύτατος πατριωτισμός του σφράγισαν ανεξίτηλα την πορεία του.
Τα επιστημονικά Σώματα, οι συνεδρίες των Υπουργικών Συμβουλίων και της Βουλής των Ελλήνων, οι πολιτικές συγκεντρώσεις, τα ακροατήρια των επιστημονικών διαλέξεων, μπορούσαν να αντιληφθούν ότι ο Γεράσιμος Αρσένης ήταν μια προικισμένη και ξεχωριστή προσωπικότητα.
Όμως υπήρξε και απόλυτη η ταύτιση του Γεράσιμου Αρσένη με τους αγώνες και τις αγωνίες του Κυπριακού Ελληνισμού. Μόνιμα αγωνιών και αγωνιζόμενος για τη δικαίωση του κυπριακού λαού. Η παρουσία του στη θέση του Υπουργού Εθνικής Άμυνας, από το 1993 μέχρι το 1996, στερέωσε ακόμα περισσότερο τη σχέση του με την Κύπρο. Δίκαια θεωρείται ο θεμελιωτής του Δόγματος του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου Ελλάδας – Κύπρου, που υπήρξε η φυσιολογική εξέλιξη στην τουρκική επιθετικότητα αλλά και στην πολιτική του casus belli που εξήγγειλε ο Ανδρέας Παπανδρέου από το Βήμα της Βουλής των Ελλήνων το 1993, ότι δηλαδή οποιαδήποτε νέα επιθετική ενέργεια της Τουρκίας στην Κύπρο θα σήμαινε πολεμική εμπλοκή.
Η σύλληψη του Δόγματος του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου ήταν απλή στην ουσία της, όπως απλό είναι κάθε τι το μεγάλο. Στηριζόταν στην ανάγκη μιας ενιαίας αντιμετώπισης του τουρκικού επεκτατισμού. Έτσι έγινε συνείδηση στο Έθνος ότι στην Κύπρο δίνεται η μάχη ολόκληρου του Ελληνισμού και πως αν η μάχη αυτή χαθεί, θα υπάρξει βαθύ ρήγμα και στην υπόλοιπη περίμετρο του Ελληνισμού.
Από την Ελλάδα ετέθη ως εθνική στρατιωτική στρατηγική η αμυντική επάρκεια, η ευέλικτη αντίδραση και η ικανότητα κάλυψης του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου Ελλάδας – Κύπρου. Για τις ανάγκες του Ενιαίου Αμυντικού Δόγματος πραγματοποιήθηκαν κοινές στρατιωτικές ασκήσεις στον αέρα, τη ξηρά και τη θάλασσα, αναβαθμίστηκε ο επιχειρησιακός συντονισμός των δύο Επιτελείων και συμπληρώθηκε η αναγκαία εκείνη υποδομή που επιτρέπει στην Ελλάδα να βοηθήσει στρατιωτικά την Κύπρο. Δημιουργήθηκε η Αεροπορική Βάση “Ανδρέα Παπανδρέου” στην Πάφο και η Ναυτική Βάση στο Μαρί.
Στο πλαίσιο της αμυντικής μας συμπόρευσης με την Ελλάδα είχαν τεθεί ως στόχοι των στρατηγικών επιλογών του Ελληνισμού η δημιουργία αισθήματος ασφάλειας του Κυπριακού Ελληνισμού, η ενίσχυση της διαπραγματευτικής ικανότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας και η ανακοπή των τουρκικών επεκτατικών βλέψεων σε βάρος της κυριαρχίας, της εδαφικής ακεραιότητας και της ανεξαρτησίας της Κύπρου.
Όσον αφορά τις ένοπλες δυνάμεις στην Κύπρο είχαν τεθεί ως προτεραιότητες η ενίσχυση της μαχητικής ικανότητας της Εθνικής Φρουράς με την αναβάθμιση της ως δύναμης αξιόπιστης αποτρεπτικής ισχύος. Επιδιώχθηκε να αξιοποιηθεί δυναμικά μια οργανωμένη και ευέλικτη εφεδρεία καθώς και λαϊκή πολιτοφυλακή
Στόχος της αμυντικής συμπόρευσης Κύπρου – Ελλάδας η δημιουργία αισθήματος ασφάλειας του Κυπριακού Ελληνισμού, η ενίσχυση της διαπραγματευτικής ικανότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας και η ανακοπή των τουρκικών επεκτατικών βλέψεων σε βάρος της κυριαρχίας, της εδαφικής ακεραιότητας και της ανεξαρτησίας της Κύπρου.
Έλεγε ο Γεράσιμος Αρσένης για το Δόγμα:
«Χωρίς την Κύπρο η Ελλάδα είναι αμυντικά, οικονομικά και πολιτιστικά αδύναμη, όπως και η Κύπρος χωρίς τον Ελλαδικό χώρο δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίζει τις προκλήσεις».
«Η Κύπρος και η Ελλάδα χρειάζονται αξιόπιστη αποτρεπτική δύναμη. Το Δόγμα είναι αμυντικό. Δεν είναι επιθετικό. Στηρίζεται στην άποψη ότι υπάρχει απειλή. Όσο λοιπόν υπάρχει η απειλή και αυτή είναι κοινή και στη Θράκη και στο Αιγαίο και στην Κύπρο, πρέπει να προετοιμαζόμαστε για κάθε ενδεχόμενο. Το βάρος, λοιπόν, της απόδειξης είναι από την άλλη πλευρά. Να μας πείσουν ότι ο κίνδυνος αυτός δεν υπάρχει και ότι τα πράγματα μπορεί να λυθούν χωρίς τη διαπραγματευτική δύναμη αποτρεπτικής ικανότητας».
Ο Γεράσιμος Αρσένης δεν έκρυψε ποτέ τις έντονες επιφυλάξεις του για την εξέλιξη της πολιτικής αυτής και τη σταδιακή διαφοροποίηση του Δόγματος του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου.
Σαφείς απόψεις και θέσεις είχε και για το Κυπριακό και τη λύση του. Αυτές οι απόψεις τον είχαν οδηγήσει στο να τοποθετηθεί το 2004 υπέρ της απόρριψης του Σχεδίου Ανάν.
Έλεγε για το Κυπριακό μετά το Δημοψήφισμα και την ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην ΕΕ:
«Αν δούμε αντικειμενικά το ζήτημα, θα πρέπει να πούμε ότι σήμερα η Κύπρος βρίσκεται σε καλύτερη διαπραγματευτική θέση από ότι το 2004, για δυο λόγους. Πρώτον, με την ετυμηγορία του λαού κατάλαβαν και οι Ευρωπαίοι και οι ΗΠΑ ότι οι Ελληνοκύπριοι τράβηξαν μια κόκκινη γραμμή και δεν είναι διατεθειμένοι να δεχθούν κακή λύση. Δεύτερον, μετά το 2004 η Κυπριακή Δημοκρατία είναι ισότιμο κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αν συνειδητοποιήσουμε αυτά τα γεγονότα, πρέπει να αντιληφθούμε ότι βρισκόμαστε σε καλύτερη θέση σήμερα. Δεν πρέπει να λειτουργούμε κάτω από ένα φοβικό σύνδρομο ότι ο χρόνος εργάζεται σε βάρος μας και ότι θα πρέπει να προχωρήσουμε σε συνομιλίες και σε ένα νέο οδυνηρό συμβιβασμό. Τώρα θα πρέπει να προβληματιστούμε, όχι μέσα στο παλαιό πλαίσιο που γινόντουσαν οι συνομιλίες, αλλά το νέο πλαίσιο που δημιούργησε η ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Να επανατοποθετήσουμε το Κυπριακό σε άλλη βάση. Το βασικό πρόβλημα δεν είναι η συμφωνία που θα μπορεί να γίνει μέσα στο πλαίσιο της Κυπριακής Δημοκρατίας για τη συμβίωση και συνεργασία των δύο κοινοτήτων. Είναι και αυτό ένα σοβαρό θέμα, αλλά είναι εσωτερικό ζήτημα που δεν μπορεί να λυθεί αν πρώτα δεν προτάξουμε την ουσία του προβλήματος που είναι η ρίζα του κακού. Τη διεθνή διάσταση του Κυπριακού, δηλαδή το θέμα εισβολής, παράνομης κατοχής εδάφους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, παράνομου εποικισμού, πολιτικής εθνοκάθαρσης και αρπαγής περιουσιών ιδιωτών. Αυτά τα θέματα τα είχαμε θέσει και στο παρελθόν στο πλαίσιο του ΟΗΕ. Οι αποφάσεις των Ηνωμένων Εθνών όμως δεν έχουν κυρωτικές συνέπειες. Σήμερα όμως στο ευρωπαϊκό πλαίσιο, ξαναβάζοντας αυτά τα θέματα ως προϋπόθεση λύσης και όχι ως συνέπεια της λύσης, μπορούμε να πάρουμε αποφάσεις και από τα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια, αλλά και από πολιτικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης τα οποία θα προωθήσουν τη θέση της Κύπρου, θα στριμώξουν την Τουρκία και θα ανοίξουν διάπλατα τις προοπτικές μιας λύσης όχι στο παλαιό πλαίσιο, αλλά στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού κεκτημένου και των ευρωπαϊκών θεσμών».
Είναι γι’ αυτή τη θερμή συμπόρευση με τον αγώνα της Κύπρου που ο Κυπριακός Ελληνισμός αισθάνεται βαθιά ευγνωμοσύνη και αποδίδει τιμή στον Γεράσιμο Αρσένη.
Όμως η απονομή τιμής δεν μπορεί να εξαντλείται σε επικήδειους λόγους. Απόδοση τιμής σημαίνει να αντλήσουμε παράδειγμα από την αγωνιστική του πορεία και έμπρακτα να αποδίδουμε σεβασμό στις υποθήκες του.
Αγωνιζόμενοι αταλάντευτα για τον τερματισμό της κατοχής, την ενότητα του κράτους, τη διασφάλιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των βασικών ελευθεριών του συνόλου του κυπριακού λαού. Δίνοντας το μήνυμα ότι ο Κυπριακός Ελληνισμός δεν θα γονατίσει. Ναι, με σωφροσύνη, ασφαλώς με υπευθυνότητα, αλλά και με απόρριψη της λογικής της αποδοχής της υπέρτερης δύναμης του κατακτητή. Και με άρνηση συνεχών υποχωρήσεων στις πιέσεις ξένων που, αντί να στρέφονται προς την πλευρά του κατακτητή και παραβάτη του Διεθνούς Δικαίου εξακολουθούν, υιοθετώντας κυνικά πολιτική δύο μέτρων και δύο σταθμών, να ανατρέπουν κάθε έννοια ηθικής και δικαιοσύνης.
Επιτελώντας το καθήκον μας απέναντι στην ιστορία και τον πολιτισμό μας, που είναι η με κάθε κόπο και κάθε θυσία αποτροπή των κινδύνων που απεργάζονται στην πατρίδα μας οι εχθροί της ελευθερίας, να καταστήσουμε σαφές ότι δεν είμαστε διατεθειμένοι να ξεγράψουμε δικαιώματα και να ξεχάσουμε δίκαια.
Λέγεται ως κοινοτυπία ότι η κοινή μοίρα των ανθρώπων είναι ο θάνατος. Όμως, για μεγάλες προσωπικότητες που καθόρισαν καταλυτικά την πορεία των εξελίξεων, ο θάνατος δεν είναι το τέρμα. Είναι αφετηρία ευρύτερης καταξίωσης και κυρίως αναγόρευσης τους ως συμβόλων που εμπνέουν και καθοδηγούν με το παράδειγμα της ζωής τους. Έτσι ο Γεράσιμος Αρσένης θα παραμένει ζωντανός στη συνείδηση του Ελληνισμού και παρών στις ιστορικές εξελίξεις.
Η βιολογική του απουσία θα αναδεικνύει ακόμα πιο έντονα το μέγεθος της προσωπικότητας του, θα προβάλλει πιο επιτακτικά τις εθνικές και πολιτικές του υποθήκες, θα επιβεβαιώνει τις προβλέψεις του και θα δικαιώνει τους οραματισμούς του.
Σε μια εποχή δύσκολη γεμάτη αγώνες, περιπέτειες και αντιξοότητες, η επιστημοσύνη σου, η ισχυρή προσωπικότητα, το ήθος, η αφοσίωση στο καθήκον και ο βαθύς πατριωτισμός σου ήταν καθοριστικές παράμετροι μιας κορυφαίας δημιουργικής προσφοράς.
Σήμερα η Κύπρος στην πορεία της οποίας έθεσες σφραγίδα ανεξίτηλη, σε τιμά για αυτή τη διαχρονική σου προσφορά.
Γεράσιμε Αρσένη, πρωτοπόρε αγωνιστή των δικαίων της Κύπρου,
Υπήρξες μια διαδρομή γεμάτη φως. Και η σύνοψη της ζωής σου θα αποτελεί για πάντα πολύτιμη κιβωτό αρετών. Γι’ αυτό σήμερα μετράμε τη μεγάλη απουσία σου. Θα σε βλέπουμε πάντα ορθό, ζωντανό και περήφανο. Να υποδεικνύεις το χρέος όλων μας για συνέχιση του αγώνα για ελευθερία και δικαίωση.
Απευθύνουμε τα θερμά μας συλλυπητήρια στην αγαπημένη σου οικογένεια.
Άξιος της πατρίδας.
Καλό σου ταξίδι
.
