Συντρόφισσες και σύντροφοι, σχεδόν ένα χρόνο μετά την νίκη μας στις εκλογές του Απρίλη του 2000, θα περίμενα σήμερα στη Κεντρική Επιτροπή, να συζητούσαμε το κυβερνητικό έργο, να κάναμε την αξιολόγησή του και να συμφωνούσαμε σε μια πορεία του κυβερνητικού έργου, που θα στηρίζαμε όλοι.
Τα τελευταία ίσως γεγονότα ή και άλλοι λόγοι, οδήγησαν το Εκτελεστικό Γραφείο να μας οδηγήσει σε μια διαφορετική προσέγγιση της πολιτικής συγκυρίας. Δεν μου αρέσει το μότο «Διεύρυνση, Συνέχεια, Ανανέωση, Προοπτική». Αλλά δεν μπορώ να μπω τώρα, στο θέμα που νομίζω ότι θα έπρεπε να μας είχε απασχολήσει, το κυβερνητικό έργο, γιατί δεν έχω το χρόνο να το κάνω αυτό.
Θα ακολουθήσω και εγώ λοιπόν την προσέγγιση που ακολουθήσαμε, αλλά πρώτα θέλω να πω: η δημοτικότητά μας είναι πολύ χαμηλά, υπάρχει λαϊκή δυσαρέσκεια και δεν μπορούμε να μείνουμε αμετακίνητοι στις θέσεις μας και δεν μπορούμε να μην κοιτάξουμε το πρόβλημα. Πιστεύω ότι το κλίμα μπορεί ν” αντιστραφεί, αλλά χρειάζονται να γίνουν και να γίνουν σύντομα, διορθωτικές κινήσεις σε επίπεδο κυβερνητικό, όσον αφορά τις προτεραιότητες και την κατεύθυνση, τους ρυθμούς υλοποίησης του κυβερνητικού έργου, έτσι που ο πολίτης να αισθανθεί, ότι το σύνολο του κυβερνητικού έργου τον αφορά και ότι η Κυβέρνηση έχει ως επίκεντρο, την επίλυση των προβλημάτων του πολίτη.
Εμείς ασχοληθήκαμε χθες και σήμερα με άλλα θέματα, θέματα που τα έφερε η πολιτική συγκυρία. Κάτω από κανονικές, ομαλές πολιτικές συνθήκες, υποθέσεις όπως τα δείπνα, η συνεύρεση, ή ακόμα και χαρακτηρισμοί, «κουρασμένα στελέχη» «χορτασμένα περιστέρια», θα ήταν θέμα για τα παραπολιτικά, δεν θα απασχολούσαν την σοβαρή πολιτική συζήτηση ενός κόμματος ή της πολιτικής ζωής του τόπου. “Έγιναν όμως πρώτα θέματα και αυτό πρέπει να μας απασχολήσει, όχι τόσο το περιεχόμενο τους , αλλά τα αποτελέσματά τους.
Γιατί έγινε αυτό; “Έγινε αυτό πιστεύω εγώ, γιατί υπήρχε και φοβάμαι πως ακόμα υπάρχει, μια διάχυτη καχυποψία αναμεταξύ μας, ότι σχεδιάζεται μια ανακατανομή ρόλων ανάμεσα στα στελέχη, μια αλλαγή στις ισορροπίες σε αυτό που, άκομψα ίσως, ονομάζουμε «νομή της κομματικής εξουσίας». Υπάρχει και μια άλλη πιο προχωρημένη, θέση ότι, πίσω από την λεγόμενη διεύρυνση, ο απώτερος σκοπός δεν είναι η διεύρυνση της κοινωνικής μας βάσης, αλλά η υποκατάσταση στελεχών που δεν είναι φιλικά προσκείμενοι προς μια συγκεκριμένη προσέγγιση του εκσυγχρονισμού από άλλα στελέχη, εντός και εκτός του ΠΑΣΟΚ, που είναι ακραιφνείς οπαδοί.
Εγώ δεν θα ασχοληθώ με αυτές τις φημολογίες και δεν ξέρω εάν ευσταθούν , ή δεν ευσταθούν. Αλλά αυτό ως θέμα δεν πρέπει να μας αφορά. Αυτό που πρέπει να συζητήσουμε, είναι τις πολιτικές διαστάσεις του ζητήματος. Συγκρατώ δυο όμως ζητήματα. Πρώτον , ότι η υπόθεση αυτή δεν ξεκίνησε από μας. Η υπόθεση αυτή ξεκίνησε από συγκεκριμένη μερίδα του τύπου και δείξαμε πόσο ευάλωτοι είμαστε εμείς σε αποσταθεροποιήσεις, που ξεκινούν έξω από το δικό μας το χώρο και αυτό πρέπει να μας προβληματίσει.
Το δεύτερον είναι, ότι θα είμαστε σε πολύ διαφορετική θέση σήμερα, αν είχαμε συνεννοηθεί πολιτικά αναμεταξύ μας. Δεν κουράζομαι να το λεω αυτό, από το ’96 επιμένω, ότι δεν γίνεται σοβαρή πολιτική συζήτηση αναμεταξύ μας. Σοβαρά πολιτικά ζητήματα δεν συζητούνται, ούτε σε επίπεδο Εκτελεστικού, ούτε Κεντρικής Επιτροπής και τρέχουμε πίσω από τα γεγονότα, να βρούμε σημεία σύγκλισης εκ των υστέρων. Και αυτό είναι το μεγάλο λάθος.
Πιστεύω λοιπόν , ότι το μεγάλο ζητούμενο είναι ο πολιτικός διάλογος. Στην προηγούμενη Κεντρική Επιτροπή, είχα ζητήσει έκτακτο Συνέδριο του ΠΑΣΟΚ αμέσως, για να συζητήσουμε ακριβώς τα εκκρεμή πολιτικά θέματα. Νομίζω ότι η θέση αυτή δικαιώνεται σήμερα, γιατί εάν πράγματι είχαμε ξεκινήσει μια συζήτηση, ή ένα διάλογο για τα πολιτικά θέματα, θα βρισκόμαστε σήμερα σε μια διαφορετική θέση.
Αν πάρουμε τις βασικές αρχές του Κινήματος: Εθνική Ανεξαρτησία, Λαϊκή Κυριαρχία, Κοινωνική Δικαιοσύνη, θα είναι πολύ εύκολο να συμφωνήσουμε αναμεταξύ μας σε γενικότητες. Αλλά όταν προχωράμε στην εξειδίκευση αυτών των θεμάτων, υπάρχουν διαφορές αναμεταξύ μας, διαφορές που πρέπει να συζητήσουμε, διαφορές που μπορεί να μας οδηγήσουν σε μια καινούργια σύνθεση και διαφορές που θα μπορέσουν να υπάρξουν και να συμβιώνουν , μέσα σε ένα μεγάλο πολυσυλλεκτικό κίνημα.
Είναι εσφαλμένη και επικίνδυνη η άποψη, ότι η πολιτική ζωή του τόπου είναι σαν την σελήνη και υπάρχει η φωτεινή όψη του φεγγαριού που βλέπει το φως του ηλίου και υπάρχει και η άλλη πλευρά, η σκοτεινή πλευρά. Ο πολιτικός κόσμος δεν χωρίζεται σε αυτούς που είδαν το φως, αγκάλιασαν το νέο και ακολουθούν τη μόνη ορθή πολιτική προς αντιμετώπιση των προβλημάτων και σ όλους τους άλλους που είναι αναχρονιστές, είναι οι νοσταλγοί του παρελθόντος, ή οι ανασφαλείς που φοβούνται το καινούργιο.
Η προοδευτική παράταξη πολλές φορές στην πορεία της, αναγκάστηκε και χτύπησε το καινούργιο με επιτυχία, γιατί πολλές φορές και το καινούργιο είναι αντιδραστικό. Θα πρέπει λοιπόν να δούμε ότι το πολιτικό φάσμα, μέσα στο ΠΑΣΟΚ, σε όλο τον πολιτικό χώρο της Ελλάδας, αποτελείται από ζωντανά κύτταρα, που αντιμετωπίζουν Τις νέες συνθήκες, βλέπουν Τις αλλαγές που γίνονται γύρω μας, αλλά έχουν διαφορετικές προσεγγίσεις, για τον τρόπο που αυτά τα προβλήματα πρέπει να αντιμετωπιστούν .
Και νομίζω ότι αυτό το διάλογο οφείλουμε να κάνουμε.
Εθνική Ανεξαρτησία: Θα μας απασχολήσει αυτό το θέμα τους επόμενους μήνες, ίσως και τις επόμενες εβδομάδες και υπάρχουν διαφορές αναμεταξύ μας, διαφορές οι οποίες έχουν βγει στην επιφάνεια και στη δημοσιότητα. Είναι καλό ότι υπάρχουν διαφοροποιημένες προσεγγίσεις, αλλά πρέπει να συζητηθούν.
Γιατί εάν φθάσουμε στο σημείο πρώτα, η Κυβέρνηση ή ο αρμόδιος υπουργός να πάρει μια θέση και μετά εμείς εκ των υστέρων να συζητήσουμε το θέμα, τότε δεν θα έχουμε κάνει καμία προσφορά στην ενότητα και στην δυναμική του Κινήματος.
Κοινωνική Πολιτική: Υπάρχει διαδεδομένη και αναμεταξύ μας. η άποψη ότι για να ασκήσεις κοινωνική πολιτική, το κάνεις αυτό ως επακόλουθο επιτυχούς οικονομικής και αναπτυξιακής πολιτικής. Από το αναπτυξιακό περίσσευμα. Αυτή δεν είναι νέα άποψη. Αυτή είναι μια αναπαλαίωση της φιλελεύθερης προσέγγισης η οποία σου λεει, πρώτα ανάπτυξη. πρώτα θα γίνει η κοινωνία πλούσια και μετά θα μοιράσουμε στους φτωχούς.
Η προοδευτική αντίληψη είναι διαφορετική. Εμείς πάντοτε προσεγγίσαμε την κοινωνική πολιτική, όχι σαν μια διανομή εισοδήματος εκ του περισσεύματος. Αντιμετωπίσαμε την κοινωνική πολιτική, σαν ένα απαραίτητο συστατικό στοιχείο, της οικονομικής και αναπτυξιακής πολιτικής, που παρεμβαίνει μέσα στην ίδια τη διαδικασία της οικονομίας της αγοράς, για να εξασφαλίσει την πλήρη απασχόληση, την αποτελεσματική απασχόληση, να αμβλύνει την άνιση διανομή του εισοδήματος και να βοηθήσει τον κάθε πολίτη, να μην είναι θύμα της αλλαγής, αλλά να σταθεί στα πόδια του στην αλλαγή των ρόλων , που επιβάλει το περιβάλλον που αλλάζει ταχύτατα γύρω μας.
Έτσι, κοινωνική πολιτική, οικονομική πολιτική και ανάπτυξη πάνε μαζί, δεν πάει το ένα πρώτα, το άλλο έπεται, γιατί «το άλλο έπεται αργότερα», το έχουμε δει από την ιστορία, γίνεται εις την μετά θάνατον ζωή.
Αυτό το θέμα πρέπει να το συζητήσουμε και να το συζητήσουμε επειγόντως και να έχουμε μια κοινή προσέγγιση, γιατί σε λίγες εβδομάδες θα συζητήσουμε το ασφαλιστικό. Και το ασφαλιστικό είναι κατεξοχήν ένα θέμα διανομής του εισοδήματος, ένα θέμα κοινωνικής πολιτικής. Και δεν πρέπει να είμαστε πολιτικά ανέτοιμοι να το αντιμετωπίσουμε αυτό όλοι μαζί.
Το θέμα της Λαϊκής Κυριαρχίας είναι το βασικότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν όλα τα προοδευτικά Κινήματα την τελευταία δεκαετία. Η λογική της οικονομίας της αγοράς, έχει κατακτήσει χώρους που άλλοτε ήταν τα προπύργια των δημοκρατικών θεσμών και της πολιτικής δημοκρατίας. Θέματα παλιότερα που τα λύναμε μέσα από πολιτικές διαδικασίες, τα έχουμε εκχωρήσει τώρα στην οικονομία της αγοράς και ο πολίτης αισθάνεται ότι οι θεσμοί της λαϊκής κυριαρχίας, της εκπροσώπησής του και της συμμετοχής του έχουν αποδυναμωθεί.
Θεσμοί λαϊκής συμμετοχής έχουν κατασυκοφαντηθεί. Θεσμοί λαϊκής εκπροσώπησης, έχουν αποδυναμωθεί. Και είναι χρέος των προοδευτικών κινημάτων να ξαναποκτήσουμε αυτούς τους χώρους, να ξαναπάρουμε πίσω τα κάστρα που πήρε την τελευταία δεκαετία η οικονομία της αγοράς, για να εξασφαλίσουμε μια καλύτερη ποιότητα ζωής στον πολίτη, για να εξασφαλίσουμε, σε τελευταία ανάλυση, μια καλύτερη λειτουργία της ίδιας της δημοκρατίας.
Αυτό το θέμα πρέπει να το συζητήσουμε. Όταν λέμε ότι ο πολίτης είναι μακριά από την πολιτική, ο πολίτης διαισθάνεται ακριβώς αυτό, ότι όλοι οι θεσμοί της λαϊκής κυριαρχίας και τα προοδευτικά κόμματα έχουν απομακρυνθεί από τα προβλήματά του και δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν τα προβλήματά του.
Ο πιο βασικός θεσμός λαϊκής κυριαρχίας είναι το προοδευτικό κόμμα, είμαστε εμείς το ΠΑΣΟΚ εδώ στην Ελλάδα και πρέπει εμείς να ανασυγκροτηθούμε και να τολμήσουμε να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα που αφορούν τον πολίτη. Αυτά πρέπει να τα συζητήσουμε. Και όταν συζητήσουμε αυτά τα προβλήματα, τα άλλα θα έρθουν από μόνα τους. Τα αυτονόητα θα βγουν μέσα από μια δυναμική διαδικασία πολιτικού διαλόγου και αλληλοκατανόησης των πολιτικών μας θέσεων. Και εάν τελικά το κάνουμε αυτό, νομίζω ότι η σειρά των θεμάτων θα αλλάξει. Και θα διαβάζει «Συνέχεια, Ανανέωση, Διεύρυνση, Προοπτική».
Ο Γραμματέας μας είπε ότι η διεύρυνση μπήκε στην αρχή κατά λάθος, από λάθος του τεχνίτη και ότι ήταν μετά την ανανέωση και παρένθετο. Εγώ θα προτιμούσα να μην είναι ούτε καν εκεί, γιατί μια ανανέωση βεβαίως σημαίνει και διεύρυνση, αν διεύρυνση βεβαίως εννοούμε διεύρυνση του Κινήματος στην κοινωνική του βάση. «Συνέχεια, Ανανέωση, Προοπτική» είναι καλύτερο, αλλά εγώ δεν θα παίξω με τις λέξεις όσο λιγότερες λέξεις έχουμε, τόσο το καλύτερο. Αλλά δεν έχει σημασία πόσες λέξεις έχουμε, το θέμα είναι ποιά είναι η «μυρωδιά» που βγαίνει πίσω από το γραπτό λόγο. Και αυτό πρέπει να προσέξουμε.
Και για να σας πω τι εννοώ και κλείνω με αυτό θα σας πω ένα ανέκδοτο:
Ένας ψαράς άνοιξε ένα μαγαζί στη γειτονιά και έβαλε μια ωραία ταμπέλα, «φρέσκο ψάρι πωλείται», ήρθε ο πρώτος πελάτης και του είπε, μα τι το θες το πωλείται, βεβαίως το πουλάς, τσάμπα θα το δώσεις; Βγάλε τη λέξη, πωλείται. Άλλαξε ταμπέλα και έλεγε «φρέσκο ψάρι». Έρχεται ο άλλος πελάτης και του λεει φρέσκο ψάρι, βεβαίως τί, μπαγιάτικο ψάρι πουλάς, τί το θέλεις το φρέσκο ψάρι; Αλλάζει την ταμπέλα και βάζει τη λέξη «ψάρι». Έρχεται και ο άλλος πελάτης και του λεει, τί την θέλεις την ταμπέλα ψάρι, μυρίζει παιδί μου όλη η γειτονιά από το ψάρι, δεν τη θέλεις τη λέξη ψάρι, μυρίζει από μακριά.
Λοιπόν , ότι μυρίζει από μακριά δεν χρειάζεται να διαφημίζεται, χρειαζόμαστε λέξεις που αποδίδουν την πολιτική μας βούληση να προχωρήσουμε ενωμένοι, με όρους πολιτικούς, για μια θετική προοπτική.
