Κύριε Υπουργέ, κύριε Υφυπουργέ, κύριοι εκπρόσωποι των κομμάτων και των κοινωνικών φορέων, κύριοι Βουλευτές, κύριοι Γενικοί Γραμματείς Υπουργείων, κύριοι Γενικοί Γραμματείς Περιφέρειας, κυρίες και κύριοι Νομάρχες, κυρίες και κύριοι Δήμαρχοι των ελληνικών πόλεων, αλλά και Δήμαρχοι άλλων ευρωπαϊκών πόλεων, κύριοι εκπρόσωποι της Αυτοδιοίκησης, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και, γιατί όχι, κυρίες και κύριοι υποψήφιοι Δήμαρχοι και Νομάρχες, κυρίες και κύριοι.
Θέλω να σας ευχαριστήσω όλους για τη συμμετοχή σας σ΄ αυτό το διεθνές συνέδριο. Θέλω ιδιαίτερα να ευχαριστήσω τον κύριο Πρωθυπουργό που μας τιμά με την παρουσία του σήμερα το πρωί.
Οι συνδιοργανωτές του Συνεδρίου πιστεύουμε ότι το θέμα της Αυτοδιοίκησης είναι επίκαιρο και σημαντικό. Επίκαιρο γιατί το φθινόπωρο θα έχουμε Δημοτικές και Νομαρχιακές Εκλογές και πιστεύω ότι οι εκλογές αυτές πρέπει να γίνουν πάνω στη βάση προγραμματικών θέσεων. Επίκαιρο γιατί έχει ήδη ανοίξει ο διάλογος για την αναθεώρηση του Συντάγματος. Το θέμα αυτό είναι και σημαντικό, γιατί αγγίζει τον πυρήνα της αναζήτησης μιας νέας δημοκρατικής και αποτελεσματικής διακυβέρνησης της χώρας.
Είναι κοινός τόπος ότι η ανθρωπότητα διέρχεται μια φάση που διακρίνεται για τους ολοένα αυξανόμενους ρυθμούς αλλαγών. Αλλαγές παντού, αλλαγές που προωθούνται κυρίως, αλλά όχι αποκλειστικά, από την επιστήμη και την τεχνολογία και που αγκαλιάζουν όλες τις εκφάνσεις της ζωής. Αλλαγές που επηρεάζουν συστήματα αξιών, αλλαγές που επηρεάζουν και αλλάζουν τις δομές της ίδιας της κοινωνίας.
Από την άλλη μεριά, οι θεσμοί πάνω στους οποίους έχουν δομηθεί οι κοινωνίες ανταποκρίνονται σε αυτές τις αλλαγές με βραδύτητα και ίσως αμηχανία. Η διαφοροποίηση ανάμεσα στις ταχύτατες αλλαγές που γίνονται στους στόχους της οικονομίας και της κοινωνίας από τη μεριά και η αδράνεια της διακυβέρνησης από την άλλη δημιουργεί ένα χάσμα, το οποίο αξίζει να σημειωθεί ιδιαίτερα και να συζητηθεί. Και να εξηγούμαστε: Με την έννοια διακυβέρνηση δεν εννοούμε μόνο την Κυβέρνηση. Εννοούμε όλο το σύστημα μέσα στο οποίο λειτουργεί η κοινωνία. Δηλαδή συμπεριλαμβάνουμε την Κυβέρνηση, τη δημόσια διοίκηση, το Κοινοβούλιο, τη Δικαιοσύνη, τον ιδιωτικό τομέα των επιχειρήσεων και όλους τους θεσμούς οι οποίοι ρυθμίζουν τη λειτουργία μιας κοινωνίας και μιας οικονομίας.
Κυρίες και κύριοι, το μέλλον ανήκει στις χώρες που θα μπορέσουν να προσαρμοστούν έγκαιρα και να προσαρμόσουν το σύστημα της διακυβέρνησής τους για να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τις προκλήσεις των νέων συνθηκών, προστατεύοντας όμως ταυτόχρονα την πολιτισμική τους κληρονομιά και το διαχρονικό αξιακό τους σύστημα. Αυτό είναι το βαθύτερο νόημα της σύγχρονης πολιτικής, αυτό είναι το μεγάλο πολιτικό στοίχημα, ένα στοίχημα που αφορά όλους μας και αγκαλιάζει ολόκληρο το φάσμα του πολιτικού συστήματος. Με λίγα λόγια είναι ένα στοίχημα εθνικό, για μια νέα αποτελεσματική και δημοκρατική διακυβέρνηση του τόπου.
Στις χώρες όπου έχουν περάσει από το στάδιο της εκβιομηχάνισης, η πρόκληση της διακυβέρνησης περιορίζεται στις αναγκαίες ρυθμίσεις, ή έστω και μεταρρυθμίσεις, για την προσαρμογή τους στη μεταβιομηχανική εποχή. Όμως, για τη χώρα μας, το πρόβλημα είναι πολύ πιο σύνθετο. Η οικονομική και κοινωνική μας διάρθρωση δεν έχει τα χαρακτηριστικά των εκβιομηχανισμένων χωρών. Ουσιαστικά, δεν έχουμε περάσει ποτέ από το στάδιο μιας ολοκληρωμένης βιομηχανικής ανάπτυξης και, με κάποια δόση υπερβολής, θα μπορούσα να πω ότι η πρόκληση για εμάς σήμερα είναι να κάνουμε ένα άλμα από μια προβιομηχανική σε μία μετά-βιομηχανική οικονομικοκοινωνική διάρθρωση και σύστημα διακυβέρνησης.
Η πρόκληση λοιπόν για εμάς δεν περιορίζεται σε απλές μεταρρυθμίσεις, αλλά αναφέρεται κατά κύριο λόγο στην ανάγκη ανασύστασης των δομών και της διακυβέρνησης της χώρας. Έργο σαφώς δύσκολο. Η δυσκολία όμως του εγχειρήματος απαλύνεται από το γεγονός ότι, ενώ το ευρύτερο περιβάλλον της βιομηχανικής κοινωνίας με την μαζική και τυποποιημένη παραγωγή και την ιεραρχική πειθαρχία δεν ήταν ίσως απόλυτα συμβατό με την ελληνική ιδιοσυγκρασία, αντίθετα, η απο-μαζικοποιημένη μετά-βιομηχανική παραγωγή που δίνει έμφαση στη δημιουργική και εξειδικευμένη ατομική πρωτοβουλία, προσφέρει ένα πολύ πιο φιλικό περιβάλλον για εμάς. Για το λόγο αυτό μπορούμε να είμαστε αισιόδοξοι.
Το ΙΝΕΡΠΟΣΤ έχει ξεκινήσει ένα φιλόδοξο πρόγραμμα που το αποκαλούμε «ΕΛΛΑΔΑ 2020″, που σκοπό έχει να μελετήσει τις βασικές τάσεις που διαμορφώνουν το οικονομικό και κοινωνικό πλαίσιο μέσα στο οποίο θα κινηθεί η Ελλάδα τις επόμενες δεκαετίες και να διερευνήσει, στο πλαίσιο αυτό, πρόσφορα πρότυπα σύγχρονης διακυβέρνησης.
Κομβικό σημείο της έρευνας αποτελεί ο καταμερισμός των ευθυνών και των αρμοδιοτήτων ανάμεσα στην κεντρική διοίκηση, στην αποκέντρωση και στην Αυτοδιοίκηση. Έτσι φτάσαμε και στο θέμα του Συνεδρίου «Αυτοδιοίκηση: Φορέας Δημοκρατίας και Μοχλός Κοινωνικών Αλλαγών και Ανάπτυξης». Φυσικά, ένα τέτοιο διεθνές Συνέδριο που τελεί υπό την αιγίδα του Προέδρου της Δημοκρατίας, δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί χωρίς τη συμμετοχή του κατεξοχήν αρμόδιου φορέα, της ΚΕΔΚΕ. Γι΄ αυτό, το Συνέδριο αυτό συνδιοργανώνεται με το Ινστιτούτο Τοπικής Αυτοδιοίκησης της ΚΕΔΚΕ και, οφείλω να πω, πως η ΚΕΔΚΕ σήκωσε ένα πολύ μεγάλο βάρος της διοργάνωσης αυτού του Συνεδρίου.
Το Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών είναι και αυτό συνδιοργανωτής του Συνεδρίου και μας φιλοξενεί στις υπέροχες εγκαταστάσεις του. Να ευχαριστήσω τον Διευθυντή του Κέντρου, τον καθηγητή κύριο Γιαλλουρίδη, για τη συμμετοχή σε αυτό το Συνέδριο.
Δεν ξέρω αν το μαντείο των Δελφών θα ανταποκριθεί με χρησμούς στα πιθανά και εύλογα ερωτήματα των υποψηφίων, ίσως ο κύριος Δήμαρχος να μας πει που θα βρουν οι ενδιαφερόμενοι την λαλέουσαν παγάν, αλλά θεωρώ ότι εμείς που είμαστε εδώ ως σύγχρονοι και ενεργοί πολίτες, δεν περιμένουμε να μάθουμε από την Πυθία το μέλλον αμήχανοι θνητοί, αλλά είμαστε εδώ για να δηλώσουμε την πρόθεσή μας, μέσα από ένα ανοικτό, ειλικρινή και υπεύθυνο διάλογο, να διαμορφώσουμε τις παραμέτρους που θα προσδιορίσουν το μέλλον του τόπου.
Σίγουρα, το κύριο βάρος αυτού του διαλόγου θα το φέρει το Ελληνικό Κοινοβούλιο και τα κόμματα. Πιστεύω όμως ότι επικουρικά χρειάζεται να υπάρχει ένας χώρος συνάντησης, ανοικτός σε όλες τις ιδέες και σε όλα τα ρεύματα, για να μπορέσουμε να ανταλλάξουμε απόψεις, να μιλήσουμε ελεύθερα, έξω από τους τυπικούς θεσμικούς μας ρόλους, για να μπορέσουμε να φτάσουμε σε μία εθνική σύνθεση για τη στρατηγική μας, για την προοπτική μας, για τη διακυβέρνησή μας. Αυτόν τον διάλογο φιλοδοξούμε να ανοίξουμε με το Συνέδριο αυτό.
Το Συνέδριο είναι οργανωμένο σε τέσσερις θεματικές. Το πρώτο θέμα αφορά στον ρόλο της Αυτοδιοίκησης και τη Συνταγματική Αναθεώρηση. Περιμένουμε με ενδιαφέρον να ακούσουμε το απόγευμα τις εισηγήσεις του καθηγητή κυρίου Μακρυδημήτρη και των άλλων εισηγητών, καθώς και τις εμπειρίες των ευρωπαϊκών χωρών σε αυτόν τον τομέα.
Η δεύτερη θεματική είναι αφιερωμένη στον Α΄ Βαθμό Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Τα προβλήματα και οι προκλήσεις είναι ιδιαίτερα σημαντικές και πρέπει όλες να συζητηθούν. Περιμένουμε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον τη συμμετοχή όλων σας σε αυτήν την συζήτηση και θα πρέπει εδώ να τονίσω την διαφορά που υπάρχει στα προβλήματα ανάμεσα στους μεγάλους Δήμους και στους νησιωτικούς Δήμους, στα προβλήματα των μητροπολιτικών Δήμων και των μικρών Δήμων που και αυτά θα πρέπει να τονιστούν.
Η τρίτη θεματική αναφέρεται στη συναίνεση που νομίζω ότι αρχίζει να διαφαίνεται, για την ανάγκη ανασυγκρότησης της Δευτεροβάθμιας Αυτοδιοίκησης σε υψηλότερο επίπεδο, που συνδέεται με τις προοπτικές ανάληψης προγραμματικών, σχεδιαστικών, αναπτυξιακών και συντονιστικών λειτουργιών. Μιλάμε δηλαδή, με λίγα λόγια, για μετάθεση του επιπέδου συγκρότησης της Δευτεροβάθμιας Αυτοδιοίκησης στην Περιφέρεια.
Η τέταρτη θεματική ενότητα αφορά ένα συγκεκριμένο θέμα, τις συμπράξεις δημοσίου και ιδιωτικού τομέα. Πρόσφατα, μετά την ψήφιση του σχετικού νόμου για τα ΣΔΙΤ, ανοίγονται καινούργιες προοπτικές για τις συνεργασίες ανάμεσα στην Τοπική Αυτοδιοίκηση και τον ιδιωτικό τομέα και ανοίγονται νέες προοπτικές για την χρηματοδότηση αναπτυξιακών έργων από την Αυτοδιοίκηση. Ο Γενικός Γραμματέας, αρμόδιος για τα θέματα αυτά, του Υπουργείου Οικονομίας, ο καθηγητής κύριος Μέργος, ο Ειδικός Γραμματέας του ίδιου Υπουργείου, κύριος Κορρές, καθώς και ο Σύμβουλος της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδας για τα θέματα αυτά, καθώς και άλλοι εμπειρογνώμονες, θα ενημερώσουν τους ενδιαφερόμενους σε μία ειδική συνεδρίαση, σε ένα στρογγυλό τραπέζι.
Ελπίζω ότι με τις παρεμβάσεις, τις εισηγήσεις, αλλά και τις τοποθετήσεις από τους συνέδρους, θα έχουμε ένα πλούσιο διάλογο, έτσι που να δημιουργηθεί μία βάση προβληματισμού για περαιτέρω συζήτηση. Εμείς, οι συνδιοργανωτές, θα κωδικοποιήσουμε τις θέσεις και τις απόψεις που ελεύθερα θα κατατεθούν στο Συνέδριο αυτό, έτσι που να υπάρχει ένα κείμενο στην διάθεση των ενδιαφερομένων κατά την προεκλογική τους περίοδο στις Δημοτικές, στις Νομαρχιακές Εκλογές και στην συζήτηση για την Αναθεώρηση του Συντάγματος.
Σας καλωσορίζω λοιπόν, για μία ακόμα φορά, και θέλω να σας ευχαριστήσω για τη συμμετοχή σας και να ευχηθούμε όλοι μαζί καλή επιτυχία στο Συνέδριο αυτό.
Σας ευχαριστώ.
