Αγαπημένε μας συμπατριώτη Γεράσιμε
Είχα την δική μου αγωνία εάν θα μπορούσα να φανώ άξιος της τιμής και της ευθύνης να σε αποχαιρετήσω εκ μέρους της αγαπημένης σου Κεφαλλονιάς…. του τόπου και των ανθρώπων της.
Για λόγους αρχής και πριν προχωρήσω σε αυτά που θέλω να σου πω, πρέπει να αναφέρω ότι ο Γεράσιμος Αρσένης γεννήθηκε στο Αργοστόλι στις 30 Μάιου 1931. Ήταν ο πρωτότοκος γιος του Διονύσιου Αρσένη και της Αμαλίας Αρσένη, το γένος Ραζή. Ο Γεράσιμος είχε άλλα δύο αδέλφια: την ηθοποιό Κίττυ Αρσένη που έφυγε το 2013 από την ζωή και τον μικρότερο αδελφό του, τον Βικέντιο, που βρίσκεται εδώ, μαζί μας, έχοντας δίπλα του την αγαπημένη σύζυγο του Γεράσιμου Λούκα Κατσέλη και τα παιδιά τους, τον Διονύση, τον William-Ανδρέα τον Δημήτρη και την Αμαλία, τα εγγόνια τους και όλα τα μέλη της αγαπημένης οικογένειά τους, τα αγαπημένα τους πρόσωπα και τους συνεργάτες που στάθηκαν δίπλα τους όλα αυτά τα χρόνια.
Τα πρώτα παιδικά του χρόνια ο Γεράσιμος -ή ο Μάκης όπως τον αποκαλούσαμε οι περισσότεροι-, τα έζησε στο Αργοστόλι. Από μικρό παιδί αναγκάστηκε να γίνει ένας μικρός κοσμοπολίτης λόγω των αναγκαίων μετακινήσεων του πατέρα του που εργαζόταν στον τραπεζικό τομέα. Η Καλαμάτα, η Ζάκυνθος, η Κύμη κι η Αθήνα ήταν οι πρώτοι τόποι που έζησε για να ακολουθήσει αργότερα η περίοδος των σπουδών του και το μεγάλο του περιπετειώδες ταξίδι σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης. Κι όταν «πολλῶν δ᾽ ἀνθρώπων ἴδεν ἄστεα καὶ νόον ἔγνω» όπως ο παιδικός του ήρωας ο Οδυσσέας, αποφάσισε να ξαναγυρίσει στην Ελλάδα το 1981 μετά από πρόσκληση που του απηύθυνε ο τότε Πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου.
Αμέσως με την επιστροφή του στην Ελλάδα αναζήτησε εναγωνίως την άμεση επανασύνδεση με τον γενέθλιο τόπο του.
Το όνειρό του ήταν να βρει μαζί με την αγαπημένη του Λούκα τον κατάλληλο χώρο για να χτίσουν το σπίτι τους στην Κεφαλλονιά, το οποίο τελικά έχτισαν στο χωριό Σπαρτιά.
Έκτοτε και μέχρι το τελευταίο του ταξίδι στο νησί μας που έγινε τον Οκτώβριο του 2015, το σπίτι τους στα Σπαρτιά ήταν το αγαπημένο τους καταφύγιο κι ο χώρος που έζησε μαζί με την Λούκα, τα παιδιά και τα εγγόνια τους την ωραιότερη περίοδο της ζωής του.
Στο σπίτι αυτό έγιναν πολύωρες συναντήσεις, καταστρώθηκαν σχέδια, γράφτηκαν βιβλία και μελέτες και κάθε χρόνο τον Δεκαπενταύγουστο, φιλοξενούσε όλους τους φίλους και συγχωριανούς του σε μια εκδήλωση, την οποία μας προσέφερε με ανυπόκριτη χαρά και συγκίνηση, και που πάντα σχεδόν εξελισσόταν σε πολιτιστικο-κοινωνικό γεγονός.
Η σχέση του Γεράσιμου με την Κεφαλλονιά είχε όλα εκείνα τα στοιχεία μιας παθιασμένης σχέσης και κυρίως εμπεριείχε το στοιχείο του νόστου που χαρακτηρίζει τους Κεφαλλήνες τής ξενιτιάς που βιώνουν την απουσία της, όπως την βίωσε κι ο ίδιος στα πολλά χρόνια που βρέθηκε ξεκομμένος από τον γενέθλιο τόπο του. Γεννημένος στην Κεφαλλονιά και επηρεασμένος από τις έντονες επτανησιακές ριζοσπαστικές καταβολές τού πατέρα του, αλλά κυρίως της μητέρας του, παρέμεινε σε όλη του τη ζωή ένας γνήσιος, ασυμβίβαστος Κεφαλλονίτης στην ψυχή και στο φρόνημα.
Διακατεχόταν στον υπέρτατο βαθμό από εκείνη την έμφυτη Κεφαλλονίτικη ιδιοσυγκρασία κι ευφυΐα που τον έκανε να είναι συνάμα τόσο δωρικός, αλλά και τόσο ρομαντικός, ευαίσθητος, ξεχωριστός και πολυτάλαντος.
Ο γενέθλιος τόπος του ήταν και παρέμεινε μέχρι το τέλος της ζωής του η μεγάλη του περηφάνια, η γη της επαγγελίας του, το ησυχαστήριο, αλλά και το ορμητήριό του για κάθε σημαντική πρωτοβουλία κι απόφασή του.
Για αυτό το νησί, το νησί της καρδιάς του, ο Γεράσιμος έκανε τα πάντα.
Τις διαθέσεις του για το τι θα επακολουθούσε στο μέλλον τις έδειξε από τις πρώτες μέρες της ενασχόλησής του με τη δημόσια ζωή της Ελλάδος.
Κανείς μας δεν μπορεί να ξεχάσει πως ένα πρωί, το καλοκαίρι του 1983, το αεροδρόμιο της Κεφαλλονιάς γέμισε αεροπλάνα από όλη την Ευρώπη, τολμώντας να φέρει στο νησί του, -η αλήθεια είναι με ανύπαρκτες τότε υποδομές-, όλους τους Υπουργούς των οικονομικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το ετήσιο οικονομικό συνέδριο τους.
Ο Γεράσιμος είχε πάρει από τότε τις αποφάσεις του πως όσο εξαρτιόταν από αυτόν η Κεφαλλονιά θα γινόταν η Κεφαλλονιά των ονείρων του.
Είχα την τύχη να είμαι κι εγώ ένας από τους φίλους του που μοιράστηκε μαζί μας το όραμά του για μια «άλλη Κεφαλλονιά». Μια Κεφαλλονιά που την είχε σχεδιάσει στο μυαλό του να γίνει στον χώρο της Μεσογείου ένας διακριτός τόπος όπου θα εξελισσόταν με τα χρόνια σε ένα διεθνές εκπαιδευτικό και πολιτιστικό κέντρο υψηλών προδιαγραφών και τόπος παραγωγής επώνυμων βιολογικών προϊόντων ανωτέρας ποιότητος.
Και επειδή για όσους τον ήξεραν, ο Γεράσιμος ήταν ο άνθρωπος των έργων και όχι των λόγων, κινήθηκε άμεσα και με πάθος στην υλοποίηση του οράματός του.
Όποιο μεγάλο έργο έγινε στην Κεφαλλονιά -με πακτωλό χρημάτων που επακολούθησε, κι η αλήθεια είναι ότι έγιναν πολλά και σημαντικά-, με κορυφαίο βεβαίως το ΤΕΙ Ιονίων Νήσων και την, ως εκ τούτου, ένταξη του νησιού στον χώρο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, έχει τη δική του σφραγίδα και εκφράζει τον τρόπο σκέψης του μεγάλου εκλιπόντα.
Πίσω από κάθε έργο κρυβόταν κι ένα κομμάτι από το σχέδιο και το όραμα του Γεράσιμου, για να μετεξελιχθεί το νησί του στην «Κεφαλλονιά των ονείρων» του.
Η ολοκληρωμένη αλήθεια βεβαίως είναι ότι πίσω από την ίδρυση των αποκεντρωμένων δομών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης για όλη την Ελλάδα, και ιδιαιτέρως των ΤΕΙ και των προγραμμάτων σπουδών επιλογής, κρυβόταν το μεγάλο όραμα του Γεράσιμου «για μια άλλη Ελλάδα». Για μια Ελλάδα που οι δομές της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης θα γίνονταν ο μοχλός και το όχημα για την αναπτυξιακή και πολιτιστική πρόοδο των περιφερειών με στόχο να ενδυναμώσουν, αλλά και να ενδυναμωθούν, με τα μοναδικά συγκριτικά πλεονεκτήματα της κάθε περιοχής προς όφελος όχι μόνον της εκπαίδευσης, αλλά και της αναπτυξιακής προοπτικής του εκάστοτε τόπου.
Η οραματική σύλληψη και η τιτάνια προσπάθεια που κατέβαλε για την ίδρυση και χρηματοδότηση των υποδομών για την λειτουργία των νέων τμημάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στα ΤΕΙ Ιονίων Νήσων, φέρουν αναμφισβήτητα την καθοριστική του σφραγίδα έχοντας ως γνωστικά αντικείμενα τις βιολογικές καλλιέργειες και την μουσική παιδεία. Βήματα προς το μέλλον τα τμήματα αυτά, μεγιστοποιούσαν και αξιοποιούσαν τον μεν πρώτο τις ανταγωνιστικά βιώσιμες επενδύσεις του μέλλοντος στον πρωτογενή τομέα, το δε δεύτερο την μουσική μας παράδοση στον χώρο του Ιονίου. Έτσι κατέστη η Κεφαλλονιά για πρώτη φορά στην ιστορία της, έδρα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στον χώρο του Ιονίου. Πέρα όμως από αυτά την ανεξίτηλη σφραγίδα του Γεράσιμου Αρσένη φέρουν και τα εξής έργα:
- Η παραχώρηση των εγκαταστάσεων της πολεμικής Αεροπορίας στον Αίνο στην Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση του νησιού του για την ίδρυση και λειτουργία του ρομποτικού Αστεροσκοπείο «Εύδοξος», για να μπορούν μέσω του έναστρου ουρανού της Κεφαλλονιάς όλοι οι μαθητές από όλη την Ελλάδα να βλέπουν και να μελετούν τα άστρα.
- Η χρηματοδότηση της πρωτοποριακής για εκείνη την εποχή διαδημοτικής επιχείρησης για την καθαριότητα και το περιβάλλον.
- Η επανίδρυση και ανακατασκευή της Βαλλιανείου Επαγγελματικής σχολής Ληξουρίου και η ίδρυση τμημάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και στο Ληξούρι.
- Τα κλειστό γυμναστήριο Ληξουρίου.
- Η αποπεράτωση του Δημοτικού Θεάτρου «Ο Κέφαλος» στο Αργοστόλι.
- Η αγορά από την ΕΤΒΑ του Άλσους Λαυράγκα στα Ραζάτα για να γίνει εκεί το μεγάλο ανοικτό αμφιθέατρο της Κεφαλλονιάς, το μουσείο Λαυράγκα και η μουσική Ακαδημία των Ιονίων νήσων, ένα έργο που το είχε πάντα στο μυαλό του και ήταν ένας από τους μεγάλους ανεκπλήρωτους πόθους του.
- Το πολιτιστικό κέντρο με το αμφιθέατρο στον Πόρο.
- Η καθοριστική συμβολή του για αγορά του κτιρίου της Τράπεζας της Ελλάδος στο Αργοστόλι για να γίνει εκεί η πινακοθήκη των Κεφαλλήνων.
- Η οικονομική ενίσχυση της Κοργιαλενείου Βιβλιοθήκης και μέσω αυτής και του Ιστορικού και Λαογραφικού Μουσείου Αργοστολίου.
- Το Ναυτικό Μουσείο Ιονίου των Φάρσων που τώρα οφείλουμε περισσότερο από ποτέ να αποπερατώσουμε.
- Τα νέα σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και οι προσθήκες τους με νέες σχολικές αίθουσες.
- Χρηματοδοτήσεις για μεγάλα έργα όπως Λιμάνια, Μαρίνες και οδικούς άξονες.
- Οι μόνιμες δομές πυροπροστασίας του Εθνικού δρυμού του Αίνου με την παρουσία κλιμακίου της Ελληνικής πολεμικής αεροπορίας και των αεροπλάνων πυρόσβεσης (PZL).
- Η έρευνα και η ανάδειξη της μνημειακής μας κληρονομιάς, ωθώντας μας να δρομολογήσουμε με κάθε τρόπο τις αναγκαίες έρευνες και ανασκαφές και να ιδρύσουμε την Εταιρεία Μελετών Προϊστορικής Κεφαλληνίας της οποίας ήταν ο πνευματικός της πατέρας.
- Tο μεγάλο πολυκλαδικό λύκειο που ατυχώς, ενώ χρηματοδοτήθηκε και εντάχθηκε στα υπό εκτέλεση έργα την εποχή που ήταν Υπουργός Παιδείας, δεν καταφέραμε τελικά να υλοποιήσουμε.
Θα μπορούσα να αναφέρω ακόμη δεκάδες άλλα έργα και παρεμβάσεις του Γεράσιμου ως αποτέλεσμα της δικής του προσωπικής παρουσίας για να δει το νησί του όπως το είχε οραματιστεί και όπως αυτός αισθανόταν ότι έτσι εκπληρώνει την δική του προσωπική ευθύνη για τον γενέθλιο τόπο του.
Δεν έχει νόημα να τα αναφέρω όμως τώρα όλα αυτά. Αυτό πρέπει να γίνει και θα γίνει στην ώρα του.
Το πιο σημαντικό το πιο σπουδαίο όμως ήταν ότι αυτός ο άνθρωπος μάς έμαθε να σκεπτόμαστε, να έχουμε όραμα και να αγωνιζόμαστε με πάθος για μια καλύτερη πατρίδα, για μια καλύτερη Κεφαλλονιά.
Διερωτώμαι μετά από όλα αυτά:
Άραγε, μπορείς με δύο λέξεις αυτή την κρίσιμη ώρα να περιγράψεις μιαν ιστορία, να αναδείξεις -όπως αξίζει- μια γιγάντια προσωπικότητα και παρουσία, όπως ήταν ο Γεράσιμος για την Κεφαλλονιά ;
Σίγουρα δεν μπορείς.
Μπορούμε όμως να πούμε ότι ο Γεράσιμος ήταν:
- Δίκαιος απέναντι στους ανθρώπους και σε όλους τους συμπατριώτες μας.
- Δικαιωμένος από την ιστορία.
- Αδικημένος όμως όπως δεν έπρεπε από τις αδυναμίες μας, το ψυχικό μας έλλειμμα, την ανωριμότητα και τις παθογένειές μας, από την ανισορροπία που χαρακτηρίζει τον πολιτικό μας πολιτισμό.
Ο Γεράσιμος μας τίμησε όλους, ανεξάρτητα της όποιας κομματικής μας ταυτότητας, μας τίμησε σαν συμπατριώτες του, μας τίμησε ανυπόκριτα, με ανιδιοτέλεια, με ψυχή, με αγάπη.…
Μας τίμησε!
Θέλω να το πω τώρα… και πρέπει να το πω για την αλήθεια, καθώς η αλήθεια, όποτε κι αν ειπωθεί, είναι λυτρωτική.
Δεν πράξαμε το καθήκον μας απέναντι σου Γεράσιμε.
Δεν μπορέσαμε να κάνουμε το αυτονόητο σαν Έλληνες, αλλά και σαν Κεφαλλονίτες.
Αντιμετωπίστηκες, δυστυχώς, ως μια ασύμμετρη απειλή από ένα σύστημα εξουσίας που δεν άντεχε την παρουσία σου.
Για εμάς τους Κεφαλλονίτες και σε ό,τι μας αφορά, κάναμε το αδιανόητο: δεν σε εκλέξαμε Βουλευτή Κεφαλληνίας ως έπρεπε, ως όλοι οφείλαμε.
Σε οδηγήσαμε σε έναν ιδιότυπο εξοστρακισμό.
Είναι η ίδια μεταχείριση που υπέστη από τον ίδιο λαό ο Χαρίλαος Τρικούπης, ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου, ο Ελευθέριος Βενιζέλος.
Την ίδια μεταχείριση είχε από εμάς, τους ίδιους τους Κεφαλλήνες, ο ανθός του Ριζοσπαστισμού στην Κεφαλλονιά ο Ηλίας Ζερβός Ιακωβάτος, για να την υποστείς, δυστυχώς, κι εσύ στην σύγχρονη εποχή μας.
Αυτός είναι ο τόπος μας. Αυτό συνέβαινε πάντα, στον Κίμωνα, στον Θεμιστοκλή, ακόμη και στον Αριστείδη που τον είπανε «δίκαιο».
Γεράσιμε,
Η Λούκα τα παιδιά σου κι η οικογένειά σου το ξέρουν καλύτερα από όλους μας:
-όταν εμείς μιλάγαμε για τον τόπο μας, εσύ μας μίλαγες για την πατρίδα που ξεκινούσε από την Θράκη και έφτανε μέχρι την Κύπρο,
-όταν μιλάγαμε για το χωριό μας, εσύ μας μίλαγες για την Κεφαλλονιά
-και όταν εμείς μιλάγαμε για την Κεφαλλονιά, εσύ μας μιλούσες για την Κεφαλλονιά στον κόσμο.
Αυτός ήσουν Γεράσιμε.
Ένας Μεγάθυμος Κεφαλλήνας, ένας οραματιστής με Αριστοτέλεια σκέψη που αναζητούσες να φτιάξεις την δική σου «ιδανική πολιτεία».
Ένας κοσμοπολίτης που έβλεπες την προβολή της Κεφαλλονιάς, αλλά πολύ περισσότερο της Ελλάδας, στην συνολική εικόνα του κόσμου.
Ήταν αρκετές φορές που ζήτησες ιδιαιτέρως από εμάς τους Κεφαλλονίτες και τις Κεφαλλονίτισσες να κάνουμε την αναγκαία υπέρβαση και να περπατήσουμε προς το μέλλον κοιτώντας μπροστά με αισιοδοξία και όραμα για τα θέματα της εκπαίδευσης. Δυστυχώς, αγαπημένε μας φίλε, δεν ήταν λίγες οι φορές που σε πικράναμε, που αρνηθήκαμε πεισματικά να βαδίσουμε μπροστά και να ξεφύγουμε από τον δικό μας μικρόκοσμο.
Και τώρα έφτασε η ώρα Γεράσιμε να πορευτούμε χωρίς εσένα.
Μας άφησες, η αλήθεια είναι, μια μεγάλη παρακαταθήκη σημαντικών δομών που κοσμούν τα νησιά μας, μια τρανή παρακαταθήκη ιδεών που δεν γνωρίζουν σύνορα.
Οι φοιτητές και το επιστημονικό δυναμικό των σχολών του ΤΕΙ που κοσμούν με την παρουσία τους τις πόλεις μας, και οι φοιτητές του Πανεπιστήμιου του Simon Fraser από το μακρινό Βανκούβερ του Καναδά που έρχονται κάθε καλοκαίρι στο νησί μας μετέχοντας της Ελληνικής Παιδείας, θα μας θυμίζουν εσένα, και θα μας υπενθυμίζουν για πάντα την Κεφαλλονιά που οραματίστηκες, την Κεφαλλονιά της εξωστρέφειας και των μακρινών οριζόντων.
Γεράσιμε,
Από προχθές οι καμπάνες στα Σπαρτιά χτυπούν πένθιμα και μεσίστιες σημαίες αναρτήθηκαν στα δημόσια κτήρια του νησιού μας.
Σου φέρνω αγαπημένε μας φίλε τις ευχαριστίες και την ευγνωμοσύνη του κάθε Κεφαλλονίτη και της κάθε Κεφαλλονίτισσας, την ευχή του κάθε ανθρώπου για καλό δρόμο, για καλή στράτα, με την εντολή όλων να μεταφέρω εδώ στην Αθήνα, αιώνια συντροφιά σου, λίγο χώμα από τον Αίνο της αγαπημένης σου Κεφαλλονιάς που τόσο αγάπησες. Να μεταφέρω και τα θερμότερα των συλλυπητηρίων μας στην αγαπημένη σου Λούκα, στα παιδιά σου, σε όλα τα μέλη της οικογένειάς σου, στους αγαπημένους του ανθρώπους και συνεργάτες που στάθηκαν όλα αυτά τα χρόνια πλάι σου.
Αγαπημένε μας συμπατριώτη, έφτασε η ώρα.
Έχοντας απόλυτη βεβαιότητα ότι αυτήν τη στιγμή εκφράζω τα βαθιά και ειλικρινή συναισθήματα, τη θλίψη και τον πόνο όλων των Κεφαλλήνων απανταχού της γης, σου απευθύνω «το ύστατο χαίρε».
Χαίρε Γεράσιμε της Κεφαλλονιάς, της Ελλάδας, της Ευρώπης, της παγκοσμιότητας.
Γεράσιμος Μεταξάς
