Για τις προοπτικές ενός ελληνοτουρκικού διαλόγου
ΔΗΜ.: Πώς πάμε να μιλήσουμε για το θέμα της υφαλοκρηπίδας με έναν συνομιλητή ο οποίος δεν έχει ήδη αναγνωρίσει την γενική αρμοδιότητα αυτού του δικαστηρίου στο οποίο θέλουμε να πάμε;
ΑΡΣ.: Υπάρχουν και άλλα ερωτηματικά που επιβαρύνουν φοβάμαι την ατμόσφαιρα. Πρέπει πρώτα από όλα να παραδεχτούμε ότι οι συνομιλίες-όπως θέλετε πείτε τις- είναι αποτέλεσμα της απόφασης του Ελσίνκι. Το θέμα λοιπόν δεν είναι αν θα γίνει κάποια συζήτηση, αλλά πότε θα γίνει αυτή η συζήτηση και πιο θα είναι το περιεχόμενο των συζητήσεων.
ΔΗΜ.: Είναι δύσκολο να φανταστούμε ότι η Τουρκία θα προσπαθήσει να μας σύρει σε ένα διάλογο εφ όλης της ύλης;
ΑΡΣ.: Όχι, νομίζω ότι αυτό πρέπει να το πάρουμε ως δεδομένο. Το θέμα είναι τι θα δεχτούμε να συζητήσουμε. Εδώ ο δρόμος είναι ολισθηρός και πρέπει να προσέξουμε ιδιαίτερα. Θα προσπαθήσει η Τουρκία μέσα από αυτές τις ανιχνεύσεις- τις συζητήσεις που θα αρχίσουν- να νομιμοποιήσει τις απαιτήσεις που έχει στο Αιγαίο ως διαφορές. Εμείς λοιπόν δεν πρέπει να δεχτούμε μια ατζέντα συζητήσεων κατά την οποία θα μπούν στο τραπέζι οι όποιες αξιώσεις από την μεριά της Τουρκίας. Εμείς δηλαδή δεν πρέπει να δεχθούμε ούτε γραπτώς προφορικώς μια συζήτηση, μια ατζέντα που βάζει άλλα θέματα εκτός από την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας. Αν τα βάλει αυτά η Τουρκία, εμείς χωρίς συζήτηση πρέπει να τα απορρίψουμε και να σταματήσει ο διάλογος. Θα πούμε τότε -στην Διεθνή Κοινότητα- ότι έγινε μια επαφή, η Τουρκία προβάλλει παράλογες αξιώσεις οι οποίες δεν μπορούν καν να συζητηθούν, δεν είναι διαφορές.
ΔΗΜ.: Η απόφαση του Ελσίνκι αναφέρει ότι όλες οι διαφορές θα συζητηθούν και εάν υπάρξει διαφωνία το θέμα θα πάει στη Χάγη.
ΑΡΣ.: Για να πάει( το θέμα) στην Χάγη πρέπει να συμφωνήσουμε και εμείς ότι είναι διαφορές. Το παιχνίδι το οποίο παίζεται τώρα είναι να προαχθούν αυτές οι αξιώσεις σε διαφορές και δεν πρέπει εμείς να το αφήσουμε να γίνει.
ΔΗΜ.: Θα μας καταγγείλει ότι δεν εφαρμόζουμε την συμφωνία του Ελσίνκι
ΑΡΣ.: Όχι, υπάρχουν τακτικοί ελιγμοί που μπορούμε να το αποφύγουμε. Αυτό θα είναι δύσκολο, θα έχουμε πιέσεις, αλλά θα πρέπει να αντισταθούμε σε αυτές τις πιέσεις. Δεν σας το κρύβω ότι είμαι ιδιαίτερα ανήσυχος για τις εξελίξεις.
ΔΗΜ.: Η συμφωνία του Ελσίνκι δε λέει για την υφαλοκρηπίδα, λέει όλες οι διαφορές που υπάρχουν να συζητηθούν και όπου υπάρχει διαφωνία, το θέμα να πάει στην Χάγη. Για αυτό πιστεύω ότι έπρεπε για να δεχθούμε να συζητήσουμε- με βάση την συμφωνία του Ελσίνκι (η Τουρκία) να αναγνωρίσει την αρμοδιότητα του δικαστηρίου της Χάγης. Θα λέγαμε: Για να εφαρμοστεί η συμφωνία του Ελσίνκι αναγνωρίστε το δικαστήριο της Χάγης γιατί λέει ότι σε ό,τι διαφωνούμε θα πάει εκεί. Αυτό δεν ετέθη.
ΑΡΣ.: Βάζετε ένα θέμα ελιγμού και θα συμφωνήσω και εγώ αλλά δεν ετέθη. Φυσικά το Ελσίνκι δεν μιλάει μόνο για το δικαστήριο της Χάγης. Λέει σύμφωνα με το καταστατικό του ΟΗΕ το οποίο προβλέπει τα εξής βήματα: Πρώτα από όλα διάλογο, μετά επί διαιτησία και τελικά δικαστήριο της Χάγης.
Ο κύριος Παπανδρέου μας είπε χθές ότι το πρώτο μέλημα των τεχνοκρατών οι οποίοι θα κάνουν τις ανιχνεύσεις αυτές, είναι να βρεθεί το νομικό πλαίσιο των συζητήσεων, το οποίο -όπως το ερμηνεύω εγώ- είναι μέσα στο πλαίσιο των διεθνών συνθηκών, του Διεθνούς Δικαίου και της αρμοδιότητας του Δικαστηρίου της Χάγης. Εδώ έχουμε μια ασφαλιστική δικλίδα και έχουμε ένα τρόπο να πιέσουμε την Τουρκία να γίνει ο διάλογος πάνω σε μια βάση, αλλά έχουμε δεχθεί αρχής- εξαρχής και έχουμε επιμείνει ότι οι διαφορές μας είναι νομικές δεν είναι πολιτικές. Η Τουρκία από την άλλη μεριά προσπαθεί να μετατοπίσει τον διάλογο αυτό σε πολιτικό και φυσικά αυτό είναι κάτι το οποίο πρέπει εμείς να αποφύγουμε.
Θα ήθελα να τονίσω ένα άλλο εξίσου σημαντικό σημείο. Η χρονική σύμπτωση. Αυτή την στιγμή γίνονται λεπτές διαπραγματεύσεις στο Κυπριακό. Ας μην μπούμε τώρα στην ουσία του περιεχομένου γιατί και εκεί έχω τις ανησυχίες μου. Όταν λοιπόν έχουμε το Κυπριακό ανοιχτό δεν μπορούμε να ανοίξουμε και ένα άλλο μέτωπο συζητήσεων γιατί θα υποστούμε πολλαπλές πιέσεις. Φοβάμαι ότι η χρονική αυτή σύμπτωση μπορεί να μας οδηγήσει σε πολιτικές διαπραγματεύσεις και συζητήσεις πακέτου Κύπρου σε Αιγαίο. Δηλαδή για να γίνουν κάποιες παραχωρήσεις -σε εισαγωγικά- στο κυπριακό θα πρέπει και εμείς κάτι να δώσουμε στην περίπτωση του Αιγαίου. Χρονικά αυτά τα πράγματα πρέπει να αποσυνδεθούν, δεν υπάρχει κανένας λόγος να επισπεύδουμε εμείς τις συζητήσεις για το Αιγαίο, ας προχωρήσει το κυπριακό να δούμε πως θα περάσουμε τις δυσκολίες αυτές και έχουμε καιρό αν χρειαστεί να ανοίξουμε τις συζητήσεις για το θέμα της υφαλοκρηπίδας σύμφωνα με τις αποφάσεις του Ελσίνκι αργότερα.
Έχει πολύ μεγάλη σημασία γιατί μπορούμε να βρεθούμε το καλοκαίρι, ενώπιον πιέσεων για υποχωρήσεις και στο κυπριακό και στο Αιγαίο.
Αν αρχίσει να παίζεται το θέμα των ανταλλαγμάτων για να υποχωρήσουμε κάπου, οι χαμένοι θα είμαστε εμείς…. Δεν νομίζω ότι η Τουρκία θέλει να προχωρήσει ουσιαστικά τις υποθέσεις σε αυτή την φάση τουλάχιστον.
«Τα εθνικά θέματα δεν είναι στην προτεραιότητα των δημοσίων συζητήσεων. Από εδώ και πέρα μέχρι το καλοκαίρι πρέπει ό,τι γίνεται στα εξωτερικά θέματα, να μπεί κάτω από το μικροσκόπιο της δημοσιογραφικής εξέτασης για να ευαισθητοποιηθεί ο κόσμος περί τίνος ακριβώς πρόκειται».
«Θα πρέπει να οργανωθούν μια σειρά από ημερίδες που θα συζητήσουν αυτά τα θέματα και θα ενημερώσουν τον κόσμο».
