Την μπάλα στο γήπεδο της κυπριακής Βουλής ρίχνει ο πρώην Υπουργός Εθνικής Άμυνας της Ελλάδας, Γεράσιμος Αρσένης, σ” ότι αφορά τη λειτουργία του δόγματος του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου Κύπρου και Ελλάδας και το κατά πόσο αυτό εφαρμόστηκε όπως είχε σχεδιαστεί ή επρόκειτο για ένα πυροτέχνημα. Ο κ. Αρσένης καλεί τη Βουλή των Αντιπροσώπων να καλέσει ενώπιόν της όλους όσοι είχαν εμπλοκή στην εφαρμογή του δόγματος προκειμένου να διαπιστωθεί ο βαθμός εφαρμογής του και ποια ήταν τα επιτεύγματά του.
Σε δηλώσεις του στον «Φ», ο Γεράσιμος Αρσένης σημειώνει πως «επειδή όλα αυτά τα πράγματα λέγονται και δεν μου αρέσει να κάνω παράλληλους μονολόγους, όσοι έχουν ερωτήματα ή διαφορετικές εκτιμήσεις γι” αυτά γιατί δεν ανοίγουμε ένα διάλογο. Γιατί δεν κατατίθενται οι εμπειρίες μας στη Βουλή. Γιατί δεν καλεί η κυπριακή Βουλή όλους όσους ήταν συντελεστές από τότε, από το ’93 και μετά, στην επεξεργασία του ΕΑΧ και να καταθέσουν τις απόψεις και τα στοιχεία, μερικά σε ανοικτές συνεδριάσεις άλλα σε κλειστές, για να υπάρξει επιτέλους ένας φάκελος και να έχουμε τα ιστορικά γεγονότα καταγεγραμμένα».
Ο κ. Αρσένης δεν κρύβει τη δυσαρέσκειά του για τα διάφορα σχόλια που ακούγονται για το Ενιαίο Αμυντικό Δόγμα, ιδιαίτερα τα όσα είχαν πολύ πρόσφατα εκφραστεί από μέρους του νυν Υπουργού Άμυνας της Κύπρου, Κώστα Παπακώστα, ο οποίος είχε κάνει λόγο για πυροτέχνημα: «Με απογοητεύει όταν ακούω σχόλια για το δόγμα του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου που ήταν μια σημαντική τομή, ένα μεγάλο τόλμημα και που άλλαξε ουσιαστικά τη στρατηγική του ελληνισμού. Το Ενιαίο Αμυντικό Δόγμα δεν ήταν ένα πυροτέχνημα ήταν μια πραγματικότητα. Ήταν πραγματικότητα ότι για πρώτη φορά πετάξανε F-16 στον ουρανό της Κύπρου, πήρανε μέρος στην παρέλαση του Οκτωβρίου του 1995 ελληνικά αεροπλάνα, ναυτικές δυνάμεις, Έλληνες αλεξιπτωτιστές. Πήρανε μέρος σε κοινές ασκήσεις. Όλα αυτά δεν ήταν πυροτεχνήματα».
Προχώρησε δε ένα βήμα πιο πέρα για να εξηγήσει τους λόγους για τους οποίους δεν μπορεί το ΕΑΔ να θεωρείται ως πυροτέχνημα καταγράφοντας τους κινδύνους που υπήρχαν τότε με την υλοποίηση της απόφασης να πετάξουν για πρώτη φορά ελληνικά μαχητικά στην Κύπρο αλλά και το να σταλούν Έλληνες αλεξιπτωτιστές. Ήταν, σημειώνει ο κ. Αρσένης, ένα πολύ μεγάλο ρίσκο και «τα παιδιά αυτά έπαιξαν με τη ζωή τους γιατί δεν ξέραμε αν η Τουρκία και η Αμερική (που ήταν αντίθετη στο ΕΑΔ) θα κάνανε κάτι και θα κτυπούσανε».
Τα ελληνικά μαχητικά, οι Έλληνες αλεξιπτωτιστές αλλά και τα πλοία που περιπολούσαν στην θαλάσσια περιοχή της Κύπρου «ήταν τολμήματα που έσπαζαν τον ψυχικό χωρισμό ανάμεσα στον ελλαδικό και τον κυπριακό χώρο». Ο ίδιος υπογραμμίζει πως το δόγμα του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου δεν ήταν μόνο στρατιωτικό αλλά «ήταν μια βαθύτερη φιλοσοφική αντίληψη της ενότητας του ελληνισμού». Ήταν η αντίληψη «ότι ο ελληνισμός αντιμετωπίζει κοινή απειλή και πρέπει από κοινού και συντονισμένα να αντιμετωπίσει αυτή την απειλή». Σημειώνει και τις στρατηγικές κινήσεις που είχαν γίνει την εποχή εκείνη: «Πίστευα και πιστεύω ότι η δύναμη του ελληνισμού είναι η παρουσία, η οικονομική, η πολιτιστική και πολιτική, στα Βαλκάνια, στη Μαύρη Θάλασσα. Την εποχή του ΕΑΧ το 1995-96 ως Υπουργός Άμυνας επισκέφθηκα και το Ισραήλ και τη Συρία. Και συνήψαμε τη λεγόμενη στρατιωτική διπλωματία στην περιοχή με προοπτική ο ελληνισμός να παίξει ένα ρόλο σε διαδικασίες ειρήνευσης στην περιοχή». Ωστόσο υπογραμμίζει ότι ο ρόλος αυτός έχει εγκαταλειφθεί με αποτέλεσμα να τον αναλάβει σήμερα η Τουρκία.
Σύμφωνα με τον πρώην Υπουργό Εθνικής Άμυνας «χωρίς την Κύπρο η Ελλάδα είναι αμυντικά, οικονομικά και πολιτιστικά αδύναμη όπως η Κύπρος χωρίς τον ελλαδικό χώρο δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίζει τις προκλήσεις. Αυτή ήταν η έννοια του ΕΑΧ και λυπάμαι που με τα χρόνια το δόγμα αυτό έχει ατονήσει, οι ασκήσεις έχουν παύσει να είναι κοινές μετά το 2000 και απ” ότι ξέρω οι ασκήσεις γίνονται μόνο επί χάρτου». Οι εξελίξεις αυτές υπογραμμίζει αποδυναμώνουν «όχι μόνο την αμυντική μας ικανότητα αλλά μας αφοπλίζει και ψυχολογικά. Και κάτι ακόμα χειρότερο. Απομακρύνεται ξανά ο ελλαδικός χώρος από τον κυπριακό και τανάπαλι».
Διακρατικές συμφωνίες έχουμε με Συρία και Ισραήλ Η συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου για τη σύσταση και λειτουργία του δόγματος του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου δεν μπορεί να θεωρηθεί ως διακρατική. Όπως εξηγεί ο κ. Αρσένης διακρατικές αμυντικές συμφωνίες η Ελλάδα έχει με πολλές χώρες όπως είναι η Συρία, το Ισραήλ, η Αρμενία και αρκετές άλλες. Υπενθυμίζει δε ότι «στη βάση αυτού του δόγματος είχαμε πει ότι Ελλάδα και Κύπρος συναποφασίζουν. Τώρα λέμε ότι η Κύπρος αποφασίζει και η Ελλάδα στηρίζει όλες τις αποφάσεις. Αυτό είναι κάτι το πολύ διαφορετικό» και δεν μπορεί να θεωρείται μια διακρατική συμφωνία.
Ωστόσο σήμερα «το δόγμα του συναποφασίζουμε» δεν υφίσταται και όπως ο ίδιος εξηγεί αυτό «ήρθε με την πάροδο του χρόνου με την αλλαγή αντίληψης στη Λευκωσία και στην Αθήνα». Αφήνει την ίδια ώρα μια αιχμή γι” αυτή την αλλαγή προσέγγισης οι οποίες μπορεί να προήλθαν και μέσα από πιέσεις τρίτων. Αφού υπενθυμίζει ότι ο ίδιος ήταν δέκτης πολλών πιέσεων στη διάρκεια των προσπαθειών εφαρμογής του δόγματος και είχε πληρώσει μάλιστα και μεγάλο πολιτικό κόστος. «Περάσαμε πάρα πολλά πράγματα παρά τις αντιδράσεις και λυπάμαι που με την πάροδο του χρόνου κάμφθηκε η αγωνιστική μας διάθεση» αναφέρει ο κ. Αρσένης.
Εκτιμά ότι το σοβαρότερο κτύπημα για αλλαγή πλεύσης σ” ότι αφορά την εφαρμογή του δόγματος ήταν «με την απόφαση να μην έρθουν οι S300 στην Κύπρο».
«Πίεση και από Ελλάδα για μη έλευση των S300″
Ο Γεράσιμος Αρσένης αναφέρεται και στο θέμα των S300 τόσο σ” ότι αφορά την απόφαση να μην φτάσουν ποτέ στην Κύπρο όσο και στους λόγους που οδήγησαν στη αγορά του συγκεκριμένου οπλικού συστήματος. Ο πρώην Υπουργός Εθνικής Άμυνας σημειώνει πως σύμφωνα με τις μαρτυρίες αλλά και τα όσα γνωρίζει «υπήρχε πίεση και από την Ελλάδα να μην έρθουν οι S300. Αλλά υπήρχε και πίεση και από άλλες δυνάμεις να μην έρθουν». Σ” ότι αφορά την απόφαση για αγορά του συγκεκριμένου οπλικού συστήματος αναφέρει: «Για να έχεις μια αξιόπιστη άμυνα χρειάζεται να έχεις μια αντιαεροπορική άμυνα. Οι πύραυλοι δεν ήταν επιθετικοί ήταν αμυντικοί ώστε να μπορέσουν να αποτρέψουν αεροπορικές επιδρομές από τη μεριά της Τουρκίας. Έπρεπε να έχουν ένα βεληνεκές πάνω από εκατόν χιλιόμετρα».
