Ερώτηση: Να ξεκινήσουμε από τα θέματα της επικαιρότητας και ιδιαίτερα αυτά που έγιναν αυτές τις ημέρες, με αφορμή το κλίμα σύγκρουσης και πάλι στις σχέσεις Κυβέρνησης και Εκκλησίας, ένα θερμό μέτωπο με απροσδιόριστη τη λύση. Διαφαίνεται ένα αδιέξοδο. Ποια είναι η άποψή σας;
Απάντηση: Πράγματι, έχει δημιουργηθεί τώρα ένα αδιέξοδο και ανησυχώ πάρα πολύ. Πιστεύω ότι είναι ανάγκη Κυβέρνηση και Εκκλησία να προχωρήσουν μαζί στη νέα εποχή, με τους διακριτούς τους ρόλους αλλά με αγαστή συνεργασία. Χωρίς αμφιβολία, ο χειρισμός του θέματος των ταυτοτήτων δημιούργησε προβλήματα και καχυποψίες και από τις δύο πλευρές. Είναι η στιγμή όμως ευθύνης τόσο για την Κυβέρνηση όσο και για την ηγεσία της Εκκλησίας, να κάνουν την υπέρβαση, να συναντηθούν και να συζητήσουν το ευρύτερο θέμα της συνεργασίας Κράτους και Εκκλησίας για την προώθηση των θέσεων του Ελληνισμού στη νέα εποχή.
Ερώτηση: Λέγεται από αρκετές πλευρές ότι αυτή η συνάντηση πρέπει να γίνει αλλά υπάρχει ένα δεδομένο, η Κυβέρνηση διαμηνύει σε όλους τους τόνους ότι το θέμα των ταυτοτήτων έχει λήξει και η Εκκλησία έχει συλλέξει 3 εκατ. υπογραφές του ελληνικού λαού, μεγάλο τμήμα του εκλογικού σώματος, που τάσσεται υπέρ της αναγραφής του θρησκεύματος. Πιστεύετε ότι σε μία συγκυρία που οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το ΠΑΣΟΚ έχει μία απόσταση από την κοινωνία, έχει την πολυτέλεια να αγνοήσει τη βούληση μεγάλου τμήματος του ελληνικού λαού;
Απάντηση: Είναι γεγονός από τη μια μεριά ότι η Κυβέρνηση έχει κλείσει το θέμα των ταυτοτήτων, είναι επίσης γεγονός ότι και η Εκκλησία έχει μαζέψει πολλές υπογραφές ελλήνων πολιτών. Εγώ νομίζω ότι δεν πρέπει να συρρικνώσουμε το διάλογο στο θέμα των ταυτοτήτων, γι΄ αυτό μιλάω για υπέρβαση. Η συνάντηση μπορεί ν΄ ανοίξει ένα διάλογο σε μια σειρά από θέματα γιατί αυτό που πρέπει να γίνει είναι να διαλυθεί ένα αρνητικό κλίμα που υπάρχει. Όταν το κλίμα αλλάξει, αυτό που σήμερα φαίνεται αδιέξοδο μπορεί να αξιολογηθεί διαφορετικά.
Ερώτηση: Με αμοιβαίες υποχωρήσεις και από τις δύο πλευρές;
Απάντηση: Εγώ δεν μιλάω για υποχωρήσεις, μιλάω για υπέρβαση.
Ερώτηση: Το Υπουργικό Συμβούλιο συζήτησε την Πέμπτη θέματα παιδείας, της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης. Υπάρχουν πληροφορίες ότι συζητούνται και πάλι αλλαγές στις αλλαγές που έχουν ήδη γίνει. Στις αρχές του καλοκαιριού είχατε μία έντονη αντίδραση στην επαναφορά του θεσμού των μετεξεταστέων.
Απάντηση: Δεν έχω κανένα δισταγμό να στηρίξω αλλαγές στην εκπαιδευτική μεταρρύθμιση οι οποίες προτείνονται από υπεύθυνους φορείς, στηρίζονται στην εμπειρία της μέχρι σήμερα εφαρμογής και βελτιώνουν τη λειτουργία του συστήματος. Είμαι όμως αντίθετος σε αλλαγές που αποτελούν «εκπτώσεις» και υποχωρήσεις σε φορείς που λειτουργούν συντεχνιακά και με ιδιοτέλεια. Η επαναφορά του θεσμού των ανεξεταστέων εντάσσεται σ΄ αυτήν την κατηγορία των αλλαγών και είναι μία βαθύτατα αντιεκπαιδευτική και αντικοινωνική πράξη. Αλλά, μέτρα αποδόμησης της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης έχουν και ευρύτερες πολιτικές συνέπειες. Αποτελούν πλήγμα για τη συνέπεια και αξιοπιστία της Κυβέρνησης. Αυτό που συμβαίνει σήμερα στην Παιδεία, γιατί να μη συμβεί αύριο στο χώρο της υγείας, της οικονομίας, ή στο ασφαλιστικό; Το ράβε ξήλωνε δεν είναι καλή συνταγή, ιδίως σε μία συγκυρία που έχει διαρραγεί η σχέση της κυβέρνησης με την κοινωνία.
Ερώτηση: Δεν είστε ο πρώτος από τα κορυφαία στελέχη που αναγνωρίζει ότι υπάρχει κυβερνητικό πρόβλημα. Όμως η μόνη αντίδραση της Κυβέρνησης που βλέπουμε είναι η επίσπευση του Συνεδρίου. Και γεννάται εύλογα το ερώτημα αν το κυβερνητικό πρόβλημα μπορεί να λυθεί με ένα κομματικό Συνέδριο;
Απάντηση: Όπως ίσως ξέρετε, ήμουν από τους λίγους που εξέφρασα αντιρρήσεις για την επίσπευση του Συνεδρίου. Πίστευα και εξακολουθώ να πιστεύω ότι το πρόβλημα ανάγεται στις προτεραιότητες και στην αποτελεσματικότητα της κυβέρνησης. Η κυβερνητική κρίση δεν μπορεί να μεταφερθεί σε κομματικό επίπεδο, σ΄ ένα Συνέδριο για να επιλυθεί. Η κυβερνητική κρίση πρέπει να αντιμετωπισθεί με πρωτοβουλίες του ίδιου του Πρωθυπουργού, με αλλαγή των κυβερνητικών προτεραιοτήτων και με ένα κατάλληλο ανασχηματισμό. Αυτό άλλωστε έχει ανακοινωθεί ότι θα γίνει μετά το Συνέδριο. Και το ερώτημα που προκύπτει είναι αν ο ανασχηματισμός αυτός και η αναδιάταξη των προτεραιοτήτων του κυβερνητικού έργου θα διευκολυνθούν από το Συνέδριο ή όχι. Εγώ πιστεύω πως όχι, το Συνέδριο είναι πολύ πιθανόν να περιπλέξει τα πράγματα αντί να τα επιλύσει.
Ερώτηση: Υπάρχει όμως ένα ζήτημα. Όλα τα στοιχεία δείχνουν ότι ο Σημίτης θα είναι ο μόνος υποψήφιος και ότι πάνω-κάτω τα ίδια πρόσωπα θα μετέχουν στο Ε.Γ. στην Κ.Ε. στην Κυβέρνηση. Με αυτά τα δεδομένα, γιατί ο ελληνικός λαός να πεισθεί ότι το Συνέδριο του ΠΑΣΟΚ θα αλλάξει τα πράγματα;
Απάντηση: Σας είπα ότι οι δικές μου προσδοκίες γι΄ αυτό το Συνέδριο δεν είναι υψηλές. Πιστεύω ότι τα πραγματικά πολιτικά προβλήματα θα αναδυθούν την επομένη του Συνεδρίου. Το Συνέδριο όμως μπορεί να παίξει ένα ρόλο εξομάλυνσης των σχέσεων ανάμεσα στα στελέχη και να επαναπροσδιορίσει τις κυβερνητικές προτεραιότητες που θα δώσουν ένα καλύτερο μπούσουλα στην κυβέρνηση για να προχωρήσει μπροστά.
Ερώτηση: Βλέπω ότι δίνετε ιδιαίτερη σημασία στις πολιτικές θέσεις. Σε ποιές πρέπει το ΠΑΣΟΚ στο συνέδριό του να δώσει έμφαση και ιδιαίτερα ποιοί είναι εκείνοι οι τομείς της κυβερνητικής πολιτικής που πρέπει να αλλάξουν, να διορθωθούν ή να προσαρμοσθούν στα νέα δεδομένα;
Απάντηση: Πρέπει να προσέξουμε ιδιαίτερα στο συνέδριο να μην ασχοληθούμε με επίλυση διαφορών αναμεταξύ μας αλλά να δώσουμε βάρος στην παρουσίαση πολιτικών προτάσεων που απασχολούν τον κόσμο. Πιστεύω ότι ή ίδια η κοινωνία μας έχει δώσει την πλατφόρμα των προτεραιοτήτων. Εγώ τις συνοψίζω σε πέντε βασικά θέματα για τα οποία το συνέδριο πρέπει να δώσει δεσμευτικές απαντήσεις:
Πρώτον: Ανεργία. Όπως για το Μάαστριχτ είχαμε βάλει στόχο να μειώσουμε τον πληθωρισμό κάτω από 3%, θα πρέπει τώρα να μπει ένας ποσοτικός στόχος να μειωθεί η ανεργία κάτω από το 5% μέσα σε τρία ή τέσσερα χρόνια.
Δεύτερον: Προστασία βιοτικού επιπέδου. Θα πρέπει να δεσμευθούμε ότι θα υπάρξει βελτίωση του βιοτικού επιπέδου και ότι θα θεσμοθετήσουμε το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα για κάθε πολίτη.
Τρίτον: Ασφάλεια. Ο πολίτης δεν αισθάνεται ασφαλής και οφείλουμε να παρουσιάσουμε ένα αξιόπιστο πρόγραμμα καταπολέμησης της εγκληματικότητας. Η ανασφάλεια του Έλληνα σχετίζεται και με τα θέματα εξωτερικής πολιτικής. Παρά τις προσπάθειες εφησυχασμού, ο πολίτης γνωρίζει ότι ο τουρκικός επεκτατισμός υπάρχει, η Τουρκία αποθρασύνεται και, σύντομα, στο Κυπριακό και στο Αιγαίο θα αντιμετωπίσουμε νέες προκλήσεις. Στα Βαλκάνια, όπου γίνονται μεγάλες ανακατατάξεις, η Ελλάδα δίνει την εικόνα μίας χώρας που ακολουθεί τα γεγονότα που διαμορφώνονται από άλλες δυνάμεις. Χρειάζεται λοιπόν ο Έλληνας να αισθανθεί ότι ακολουθούμε μία εξωτερική πολιτική που, με ρεαλισμό αλλά και αποφασιστικότητα, διαγράφει μία θετική προοπτική.
Τέταρτον: Σχέση πολίτη εξουσίας. Η διοίκηση εξακολουθεί να είναι ένας ένας καταπιεστικός, γραφειοκρατικός μηχανισμός, διαβρωμένος από συνδιαλλαγή και διαφθορά. Ωφείλουμε να προωθήσουμε ένα δεσμευτικό πρόγραμμα εξυγίανσης του δημόσιου τομέα και αλλαγής της φυσιογνωμίας του από όργανο καταπίεσης του πολίτη σε όργανο απελευθέρωσης και υποβοήθησής του.
Πέμπτον: Προβληματισμός για το μέλλον. Ο πολίτης είναι ανήσυχος για το μέλλον και προβληματίζεται τί θα γίνει όταν θα λήξει η κοινή αγροτική πολιτική και θα τελειώσει το Γ΄ ΚΠΣ, πώς θα αντιμετωπίσουμε τον ανταγωνισμό μέσα στην Ευρώπη εαν σήμερα δεν προχωρήσουν προγράμματα αναβάθμισης της αναπτυξιακής μας υποδομής. Πρέπει λοιπόν να δεσμευθούμε σ΄ ένα πρόγραμμα αναπτυξιακής πολιτικής, διεύρυνσης της παραγωγής, που εμπεριέχει τον αγρότη, τον μικρομεσαίο, τον νέο και όλες τις παραγωγικές δυνάμεις. Το ζητούμενο είναι να δώσουμε αίσθημα σιγουριάς στον Έλληνα για το μέλλον του.
Ερώτηση: Εκτιμάτε ότι το θέμα της υποψηφιότητας Σημίτη ως μόνης υποψηφιότητας για τη θέση του Προέδρου έχει κλείσει;
Απάντηση: Μέχρι το συνέδριο και στο συνέδριο πολλά μπορούν να συμβούν. Πάντως, το κλίμα που διαμορφώνεται τώρα δεν ευνοεί την προώθηση άλλης υποψηφιότητας.
Ερώτηση: Αυτό σημαίνει ή ότι ο Σημίτης είναι ευρύτατα αποδεκτός ή ότι τα πρόσωπα που θα μπορούσαν να διεκδικήσουν τη θέση του Προέδρου ή δεν έχουν τους ανάλογους μηχανισμούς ή φοβούνται να ρισκάρουν μια ήττα;
Απάντηση: Όλες αυτές οι εκδοχές συνυπάρχουν. Η δική μου θέση είναι ξεκάθαρη. Αν υπάρξουν διαφορετικές πολιτικές θέσεις στο συνέδριο, αυτές οι θέσεις πρέπει να εκφρασθούν και να συνοδευθούν με αντίστοιχες εναλλακτικές υποψηφιότητες και σε επίπεδο Προέδρου.
Ερώτηση: Υπάρχει ένα ακόμα θέμα στην πορεία προς το Συνέδριο. Η αλλαγή στον τρόπο εκλογής του Προέδρου και του Γραμματέα. Για άμεση εκλογή του Προέδρου από τη βάση και εκλογή του Γραμματέα από το συνέδριο;
Απάντηση: Δεν νομίζω ότι είναι σκόπιμο, σ΄ αυτή τουλάχιστον τη φάση, να προχωρήσουμε σε τέτοιες αλλαγές που έτσι κι αλλιώς χρειάζονται πολύ συζήτηση και περισυλλογή. Το πρόβλημά μας δεν είναι καταστατικό, είναι πρόβλημα προσέγγισης της ηγεσίας με την εκλογική μας βάση.
Ερώτηση: Ο κόσμος βλέπει με επιφύλαξη, με πολύ μεγάλη δυσφορία τις ομάδες, τους μηχανισμούς, τη μάχη για την καρέκλα.
Απάντηση: Υπάρχει η δυσαρέσκεια του κόσμου για τα φαινόμενα αυτά. Δυσανασχετώ κι εγώ γιατί είναι φαινόμενα πολιτικής παρακμής. Οι ομαδοποιήσεις χωρίς πολιτικό περιεχόμενο και με μοναδικό στόχο τη νομή της εξουσίας απωθούν τον κόσμο από την πολιτική. Ο πολιτικός, το κόμμα, η Κυβέρνηση υπηρετούν τον λαό δεν τον εξουσιάζουν. Θα πρέπει να το συνειδητοποιήσουμε αυτό. Η εικόνα που πρέπει να δώσουμε είναι ότι εμείς θα ασχοληθούμε με το πολιτικό μας έργο για να υπηρετήσουμε το λαό, όχι για να διατηρηθούμε στην εξουσία.
Ερώτηση: Είναι ανοικτή η συζήτηση για την ενδεχόμενη δυσαρέσκεια προς το πρόσωπο του Πρωθυπουργού να διατυπωθεί μέσω των λευκών ψηφοδελτίων. Στελέχη όμως δηλώνουν δημόσια ότι αυτό αποτελεί μία μη θέση.
Απάντηση: Η δική μου θέση είναι σαφής. Όταν υπάρχει αμφισβήτηση της πολιτικής πλατφόρμας ή αμφισβήτηση της ικανότητας του Πρωθυπουργού να ηγηθεί του Κόμματος, πρέπει να τεθεί εναλλακτική υποψηφιότητα. Δέχομαι ότι η λευκή ψήφος είναι και αυτή μια πολιτική πράξη αλλά εγώ προτιμώ την ανοικτή και όχι την «κρυφή» πολιτική.
Ερώτηση: Θα μου επιτρέψετε και μία προσωπική ερώτηση. Πριν από μερικά χρόνια, το 1995, βρεθήκατε πολύ κοντά στο ενδεχόμενο να αναλάβετε τη διακυβέρνηση του τόπου. Μετέπειτα υπήρξατε κυβερνητικό στέλεχος σε σημαντικά υπουργεία, στο Άμυνας, στο Παιδείας, τώρα βρίσκεστε εκτός κυβέρνησης. Ποιες είναι οι φιλοδοξίες σας;
Απάντηση: Η φιλοδοξία μου είναι να συμβάλλω σε μία προσπάθεια που στηρίζεται από πολλούς, αν και δεν είναι οργανωμένοι σε ομάδες, να δώσουμε μία νέα προοπτική στην παράταξή μας. Το ΠΑΣΟΚ είναι κατακερματισμένο σε μηχανισμούς και οι πληγές από το 1996 δεν έχουν κλείσει. Αυτό που πρέπει να γίνει, και σ΄ αυτό είμαι αφοσιωμένος, είναι να επανακτήσουμε συνείδηση παράταξης. Να γίνει υπέρβαση απ΄ όλους, να ξαναγυρίσουμε στις ρίζες μας, να δούμε με ποια σύγχρονα μέσα θα μπορέσουμε να προωθήσουμε τις βασικές μας αξίες και πώς θα ξαναγυρίσει στο χώρο του ΠΑΣΟΚ το αίσθημα της συντροφικότητας, της ευθύνης απέναντι στον πολίτη που περιμένει από εμάς να τον εκφράσουμε πολιτικά και να ξανααισθανθεί υπερήφανος που ανήκει στο χώρο μας.
