ΕΡΩΤΗΣΗ: Την περασμένη Τρίτη στη Βουλή, η διαφθορά έφτασε να γίνει αντικείμενο συζήτησης σε επίπεδο αρχηγών. Η εντύπωσή σας; Μπορεί να υπάρξει αποτελεσματική αντιμετώπιση του μείζονος αυτού προβλήματος;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Το πρόβλημα της διαφθοράς υπήρξε πάντοτε στη νεώτερη Ελλάδα ένα κομματικό πεδίο βολής. Ίσως γιατί το Κράτος, από το οποίο κατ” εξοχήν εκπορεύεται η διαφθορά, υπήρξε πάντοτε αντικείμενο κομματικής νομής
Η προ ημερησίας διατάξεως συζήτηση της περασμένης Τρίτης στη Βουλή δεν ξέφυγε από τις συνήθεις αυτές ράγες. Δεν με ικανοποίησε, λοιπόν. Υπογράμμισε, αντίθετα, το πόσο αποστεωμένα προσχηματικός έχει καταντήσει ο πολιτικός λόγος στις μέρες μας. Κάτι που βαρύνει πρώτιστα την αξιωματική αντιπολίτευση, η οποία θέλει να παραστήσει την επελαύνουσα δύναμη.
Την κυβέρνηση βαρύνει κυρίως το γεγονός ότι δεν τόλμησε να καταστήσει την πάταξη της διαφθοράς επείγουσα διακομματική προτεραιότητα. Την ίδια πρώτα – πρώτα θα συνέφερε. Φτάσαμε έτσι σήμερα να διυλίζουμε τον κώνωπα, αφού έχουμε καταπιεί την κάμηλο. Πρέπει να κατανοήσουμε ότι η καταπολέμηση της διαφθοράς προϋποθέτει την ενότητα, την ειλικρινή βούληση και τις συντεταγμένες πρωτοβουλίες του πολιτικού κόσμου. Όσο δεν αναλαμβάνεται μία πολιτικά οικουμενική προσπάθεια, θα μένουμε στα ηχηρά λόγια.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Στο παρελθόν, έχετε εκφράσει την αντίθεσή σας με το σχέδιο Ανάν για την επίλυση του κυπριακού. Ενάμιση μήνα μετά την Κοπεγχάγη και με την Κύπρο ενταγμένη στην ΕΕ, έχει αλλάξει κάτι στις απόψεις σας;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Η εξέλιξη της Κοπεγχάγης δικαίωσε τις απόψεις και προβλέψεις μου. Είχα εξ αρχής τονίσει ότι η ελληνική στρατηγική έπρεπε να αποσκοπεί στην ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ, χωρίς προηγούμενη πολιτική λύση, ώστε να αποφύγουμε τον αγγλοαμερικανικό βρόγχο του σχεδίου και να μπορέσουμε, ως ελληνισμός, να διαπραγματευθούμε μετά την ένταξη από θέση ισχύος, χωρίς εκβιαστικά χρονοδιαγράμματα, για μία ευρωπαϊκή λύση. Αυτό επιτεύχθηκε με τη βοήθεια της αδιαλλαξίας του Ντενκτάς, αλλά και ως αποτέλεσμα της αντίστασης της ευρωπαϊκής βούλησης στις αμερικανικές πιέσεις ως προς την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας. Ευτυχώς, η αδιαλλαξία Ντενκτάς – και μία ασάφεια ακόμη ως προς του νέους συσχετισμούς ισχύος στο τουρκικό πολιτικό εποικοδόμημα – αποδυναμώνουν ολοένα και περισσότερο το σχέδιο Ανάν (τόσο εκτρωματικό, ώστε μοιραία τείνει να αποδειχθεί θνησιγενές), ενδυναμώνοντας τη διαπραγματευτική θέση του ελληνισμού. Ο χρόνος που κερδίζουμε μας συμφέρει
ΕΡΩΤΗΣΗ: Πιστεύετε ότι μπορεί να υπάρξει επίλυση του κυπριακού μέχρι τα τέλη Φεβρουαρίου; Αν όχι, ποια είναι η εκτίμησή σας για τη συνέχεια;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Η προθεσμία της 28ης Φεβρουαρίου άφηνε έτσι κι αλλιώς ελάχιστες πιθανότητες. Οι πιθανότητες αυτές μηδενίζονται υπό το φάσμα του πολέμου στο Ιράκ, του οποίου οι ευρύτερες συνέπειες είναι άδηλες. Από εκεί και πέρα, η συνέχεια εξαρτάται πρωταρχικά από τον Ντενκτάς και τους Τούρκους στρατηγούς.
Σημασία έχει η δική μας πολιτική να μην αποστεί από τις βασικές αρχές τις οποίες θεωρώ αδιαπραγμάτευτες: Μία κυριαρχία, μία ιθαγένεια – Δημοκρατική αρχή της πλειοψηφίας – Εκλογή Προέδρου με βάση τη δημοκρατική αρχή – Ευρωπαϊκό κεκτημένο (δικαίωμα ελεύθερης εγκατάστασης, μετακίνηση και επιστροφής των προσφύγων στις εστίες τους).
Ταυτόχρονα, πρέπει να αντιμετωπισθεί το πρόβλημα των εποίκων και το ζήτημα της αποχώρησης των τουρκικών στρατευμάτων.
Δεν νοείται, με άλλα λόγια, για τον ελληνισμό, διάλογος που να μην βασίζεται στις Αποφάσεις και τα ψηφίσματα του ΟΗΕ και στο ευρωπαϊκό κεκτημένο.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Πώς σχολιάζετε τις μεγάλες διαδηλώσεις στα κατεχόμενα υπέρ του σχεδίου Ανάν και κατά του Ντενκτάς;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Είναι φυσικό η πλειοψηφία του τουρκοκυπρίων να προσβλέπει στην ευρωπαϊκή προοπτική, με προσδοκίες αναβάθμισης, ευημερίας, μιας ζωής πιο πλούσιας και πιο ελεύθερης. Οι εκδηλωμένες αυτές προσδοκίες προσκρούουν στην ακαμψία του Ντενκτάς και των στρατοκρατών της Άγκυρας, αλλά δεν αναιρούνται. Η Ευρώπη είναι πια δίπλα τους, στο μη κατεχόμενο τμήμα του νησιού
Ως πότε θα απωθείται και θα καταπιέζεται δια των όπλων η βούληση των συντριπτικά περισσότερων Τουρκοκυπρίων;
Πιστεύω μάλιστα ότι η σκουριασμένη πολιτική Ντενκτάς και αυτών που των στηρίζουν δημιουργεί εν δυνάμει συμμάχους της ελεύθερης Κύπρου μέσα στα κατεχόμενα
Η ενοποιητική δυναμική της Ευρώπης μπορεί έτσι να λειτουργήσει κατά τρόπο που να συμβάλει σε μια πραγματικά δίκαιη και βιώσιμη λύση του κυπριακού – εκτός του πλαισίου Ανάν και εντός του ευρωπαϊκού κεκτημένου. Βέβαια, θα απαιτηθεί κάποιος χρόνος. Αλλά, το σημαντικό είναι ότι η αιχμηρή γωνία του προβλήματος βρίσκεται στην πλευρά του Ντενκτάς, στην πλευρά της Άγκυρας. Αυτή είναι η ειδοποιός διαφορά που επέφερε στο κυπριακό η απόφαση της Κοπεγχάγης.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Μπορεί η επίλυση του κυπριακού και η ελληνοτουρκική προσέγγιση να συμβάλει προς την κατεύθυνση της σταθερότητας και της ειρήνης στην περιοχή;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Χωρίς επίλυση του κυπριακού, η ελληνοτουρκική προσέγγιση θα είναι κουτσή. Μια βασική αιτία της αντίθεσής μου στο σχέδιο Ανάν, ήταν ότι κινδύνευε να αποτελέσει εστία συνεχών προστριβών στο νησί ανάμεσα στις δύο κοινότητες, επομένως και εστία μόνιμης ελληνοτουρκικής έντασης και κρίσης. Ήταν, με άλλα λόγια, αμφισβητούμενης βιωσιμότητας. Η επίλυση του κυπριακού είναι πράγματι προϋπόθεση για την ειρήνη και τη σταθερότητα στην περιοχή. Η ειρήνη και η σταθερότητα, όμως, δεν εξασφαλίζονται με στρεβλές λύσεις.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Συμφωνείτε με τη δήλωση του Πρωθυπουργού σε Γαλλική εφημερίδα ότι η Τουρκία είναι ευρωπαϊκή δύναμη από τον 16ο αιώνα;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Η Τουρκία υπήρξε μία μεγάλη κατακτητική δύναμη, που η επέλασή της τον 16ο αιώνα την έφερε μέχρι τις πύλες της Βιέννης. Την καθιστά αυτό ευρωπαϊκή δύναμη; Διόλου βέβαιο. Η απάντηση, άλλωστε, πρέπει να δοθεί κατ” αρχήν από την ίδια την Τουρκία, στο πλαίσιο που η ίδια η ΕΕ προσδιόρισε στο Ελσίνκι.
Πράγματι, πέρα από το ευρύτερο πολιτισμικό ζήτημα, η Ευρώπη έχει θέσει η ίδια τα κριτήρια προς τα οποία πρέπει να προσαρμοστεί η Τουρκία, αν θέλει να γίνει τμήμα του ευρωπαϊκού χάρτη. Είναι μία απόφαση που πρέπει να πάρουν πρώτα το τουρκικό κατεστημένο και η τουρκική κοινωνία. Δεν θα αποφασίσουμε εμείς για την τουρκική ταυτότητα, για τον τουρκικό προσανατολισμό. Το δίλημμα αφορά πρώτα την Τουρκία, μετά την Ευρώπη και τέλος την Ελλάδα.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Η ελληνική στάση στο ενδεχόμενο του πολέμου στο Ιράκ, που μοιάζει να ισορροπεί μεταξύ Γαλλογερμανικού άξονα και ΗΠΑ, σας ικανοποιεί;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Για να ακριβολογήσω, θεωρώ ότι η Ελλάδα ασπάζεται τις θέσεις του γαλλογερμανικού άξονα, αλλά υπακούει και στην αδήριτη ανάγκη να κρατήσει κάποιες ισορροπίες με την Ουάσιγκτων. Είναι μία στάση ρεαλιστική, στο βαθμό που η ανυπαρξία μιας ενιαίας ευρωπαϊκής βούλησης (όπως καταδείχθηκε με την «ανταρσία των 8″) δυσχεραίνει τα περιθώρια ελιγμών της ελληνικής προεδρίας. Θα μπορούσαμε ίσως να διαχειριστούμε αποτελεσματικά την ευρωπαϊκή πολιτική, αν υπήρχε. Δεν υπάρχει όμως, κι αυτό υποχρεώνει την ελληνική προεδρία και την Αθήνα σε μία ρεαλιστική ακροβασία εν όψει του επερχόμενου – όπως όλα δείχνουν – πολέμου. Το δυσάρεστο είναι ότι όλα αυτά έχουν αφαιρέσει από την ελληνική προεδρία ουσιαστική εμβέλεια.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Στο εσωτερικό μέτωπο και εσείς αλλά και αρκετοί συνάδελφοί σας στο ΠΑΣΟΚ έχουν εκφράσει κατά καιρούς τις διαφωνίες τους με τον τρόπο που πολιτεύεται η κυβέρνηση. Αρκεί κατά τη γνώμη σας η δημοσιοποίηση των αντίθετων απόψεων (που κατά καιρούς ερμηνεύεται και ως γκρίνια όσων είναι εκτός κυβέρνησης) ή χρειάζεται κάτι παραπάνω;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Είναι μέγα λάθος η επιμονή ορισμένων να θεωρούν το ΠΑΣΟΚ ως λόχο. Η διατύπωση διαφορετικών απόψεων είναι απαραίτητο στοιχείο μιας υγιούς και ζωντανής παράταξης που δεν εκφράζεται μονοσήμαντα. Αρκεί βέβαια οι θέσεις αυτές να τροφοδοτούν ένα γόνιμο προβληματισμό και να κατατείνουν στη σύνθεση, αντί να πυροδοτούν έναν εσωκομματικό πόλεμο φθοράς. Εντός και εκτός κυβέρνησης, τα στελέχη του ΠΑΣΟΚ πρέπει, οφείλουν να εκφράζονται. Η πραγματική ενότητα δεν είναι διατεταγμένη, είναι απόρροια συλλογικής συνείδησης και ευθύνης. Δεν είναι άνωθεν επιβεβλημένη εξομοίωση, αλλά συγκερασμός διαφορετικών τάσεων μέσα στην ίδια κοίτη.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Πολύς λόγος γίνεται για την ανασυγκρότηση του κόμματος, εν όψει μάλιστα των εσωκομματικών εκλογών τον Μάϊο. Εσείς πιστεύετε ότι το ΠΑΣΟΚ, αλλά και η κυβέρνηση, χρειάζονται αλλαγές στο εσωτερικό τους ή όχι;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Οι διακηρύξεις περί ανασυγκρότησης στο ΠΑΣΟΚ έχουν καταντήσει να μοιάζουν με ομολογίες προκαταβολικής αποτυχίας
Χρειάζονται αλλαγές, δεν υπάρχει αμφιβολία. Αλλαγές όμως μόνο σε πρόσωπα δεν είναι λύση. Ούτε τα μπαλώματα κάποιων διορθωτικών κινήσεων είναι λύση.
Χρειαζόμαστε μία πολύ πιο ριζική, δομική θα έλεγα, αλλαγή. Με σαφείς κατευθύνσεις: Εκσυγχρονισμός της δημόσιας διοίκησης, προώθηση του κοινωνικού κράτους, δικαιότερη κατανομή των εθνικών πόρων, τολμηρότερα βήματα για την ανάπτυξη και την εξάλειψη του παραγωγικού μας ελλείμματος.
Και, πάνω απ΄ όλα, μία εξυγιαντική προσπάθεια για την υπέρβαση του νοσηρού κλίματος της διαπλοκής και της διαφθοράς, το οποίο κινδυνεύει να μεταβληθεί σε κινούμενη άμμο για την κυβέρνηση και το ΠΑΣΟΚ.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Πιστεύετε ότι το ΠΑΣΟΚ εμφανίζει σημάδια κόπωσης από τη μακρόχρονη παρουσία του στην εξουσία και χρειάζονται άμεσα αλλαγές ή είναι απλά ζήτημα ασκούμενων πολιτικών;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Δεν συμφωνώ ότι το βασικό πρόβλημα του ΠΑΣΟΚ είναι η κόπωση της κοινής γνώμης από την πολύχρονη παραμονή του στην εξουσία. Το πρόβλημα έγκειται στην αδυναμία μας να πείσουμε – με την προώθηση αποτελεσματικών και συντονισμένων πολιτικών – ότι νοιαζόμαστε πραγματικά για τον μισθωτό, τον συνταξιούχο, τον αγρότη, τον μικρομεσαίο, τον νέο. Είναι πρόβλημα αποξένωσης της εξουσίας ΠΑΣΟΚ από τον λαό.
Χρειάζεται μια άλλη αντίληψη και πολιτική που να καθιστά και πάλι τον πολίτη συμμέτοχο, να επανασυνδέσει το ΠΑΣΟΚ με τα λαϊκά στρώματα, να μας φέρει κοντά στον βίο αβίωτο της κοινωνικής πλειοψηφίας. Όλα αυτά βεβαίως συνεπάγονται αλλαγές στις εσωτερικές δομές του κόμματος. Προϋποθέτουν, επίσης, τόλμη
